Ρωσία: Ο Τραμπ παρέχει σανίδα σωτηρίας στην οικονομία

Η υπερθέρμανση της οικονομίας της Ρωσίας βρίσκεται στο κατώφλι μιας σοβαρής ύφεσης, καθώς τα τεράστια δημοσιονομικά κίνητρα, τα επιτόκια, ο πεισματικά υψηλός πληθωρισμός και οι δυτικές κυρώσεις έχουν ήδη «δείξει τα δόντια τους». Μέσα στο πλαίσιο αυτό η Ουάσιγκτον ρίχνει στη Μόσχα μία σανίδα σωτηρίας.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ πιέζει για μια γρήγορη συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, αφήνοντας εκτός των αρχικών συνομιλιών Ευρωπαίους και Ουκρανούς, και κατηγορώντας το Κίεβο για την εισβολή της Ρωσίας το 2022. Πρόκειται επί της ουσίας για πολιτικά δώρα προς τη Μόσχα που θα μπορούσαν επίσης να φέρουν ισχυρά οικονομικά οφέλη.

Η νέα στάση της Ουάσιγκτον έρχεται καθώς η Μόσχα αντιμετωπίζει δύο ανεπιθύμητες επιλογές, σύμφωνα με τον Όλεγκ Βουίγκιν, πρώην αντιπρόεδρο της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας: η Ρωσία μπορεί είτε να σταματήσει να διογκώνει τις στρατιωτικές δαπάνες καθώς πιέζει να κερδίσει εδάφη στην Ουκρανία, είτε να τις διατηρήσει και να πληρώσει το τίμημα με χρόνια αργής ανάπτυξης, υψηλού πληθωρισμού και πτώσης του βιοτικού επιπέδου, που όλα αυτά εγκυμονούν πολιτικούς κινδύνους.

Ενώ η Ρωσία είναι απίθανο να μειώσει γρήγορα τις αμυντικές δαπάνες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν περίπου το ένα τρίτο όλων των δαπανών του προϋπολογισμού, η προοπτική μιας συμφωνίας θα εκτονώσει άλλες οικονομικές πιέσεις

Αν και οι κρατικές δαπάνες συνήθως τονώνουν την ανάπτυξη, οι μη αναγεννητικές δαπάνες για πυραύλους σε βάρος μη στρατιωτικών τομέων έχουν προκαλέσει υπερθέρμανση σε βαθμό που τα επιτόκια στο 21% επιβραδύνουν τις εταιρικές επενδύσεις και ο πληθωρισμός δεν μπορεί να τιθασευτεί.

«Για οικονομικούς λόγους, η Ρωσία ενδιαφέρεται να διαπραγματευτεί ένα διπλωματικό τέλος της σύγκρουσης», είπε ο Βιούγκιν, στο Reuters. «(Αυτό) θα αποτρέψει την περαιτέρω αύξηση της αναδιανομής περιορισμένων πόρων για μη παραγωγικούς σκοπούς. Είναι ο μόνος τρόπος για να αποφευχθεί ο στασιμοπληθωρισμός».

Ενώ η Ρωσία είναι απίθανο να μειώσει γρήγορα τις αμυντικές δαπάνες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν περίπου το ένα τρίτο όλων των δαπανών του προϋπολογισμού, η προοπτική μιας συμφωνίας θα εκτονώσει άλλες οικονομικές πιέσεις, θα μπορούσε να επιφέρει ανακούφιση από τις κυρώσεις και τελικά την επιστροφή των δυτικών εταιρειών .

Ο πόλεμος έφερε οικονομικά πλεονεκτήματα για ορισμένους Ρώσους αλλά πόνο για άλλους

«Οι Ρώσοι θα είναι απρόθυμοι να σταματήσουν τις δαπάνες για την παραγωγή όπλων από τη μια μέρα στην άλλη, φοβούμενοι ότι θα προκαλέσουν ύφεση και επειδή πρέπει να αποκαταστήσουν τον στρατό», δήλωσε ο Αλεξάντερ Κολιάντρ, ερευνητής στο Κέντρο Ευρωπαϊκής Ανάλυσης Πολιτικής (CEPA).

Η στρατολόγηση και η μετανάστευση που σχετίζονται με τον πόλεμο έχουν προκαλέσει εκτεταμένες ελλείψεις εργατικού δυναμικού , ωθώντας τη ρωσική ανεργία σε ιστορικό χαμηλό 2,3%.

Φυσική επιβράδυνση

Οι ρωσικές αγορές έχουν ήδη δει μια ώθηση. Το ρούβλι εκτινάχθηκε σε υψηλό σχεδόν έξι μηνών έναντι του δολαρίου την Παρασκευή, ενισχυμένο από τις προοπτικές για ελάφρυνση των κυρώσεων.

Η οικονομία της Ρωσίας έχει αναπτυχθεί έντονα μετά από μια μικρή συρρίκνωση το 2022, αλλά οι αρχές αναμένουν ότι η ανάπτυξη 4,1% του 2024 θα επιβραδυνθεί σε περίπου 1-2% φέτος και η κεντρική τράπεζα δεν βλέπει ακόμη βιώσιμα ερείσματα για μείωση των επιτοκίων.

Όταν διατήρησε τα επιτόκια στο 21% στις 14 Φεβρουαρίου, η επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας Ελβίρα Ναμπιουλίνα είπε ότι η αύξηση της ζήτησης ήταν από καιρό ταχύτερη από την παραγωγική ικανότητα, εξ ου και η φυσική επιβράδυνση της ανάπτυξης.

Η πρόκληση της τράπεζας να βρει μια ισορροπία μεταξύ της ανάπτυξης της οικονομίας και της μείωσης του πληθωρισμού περιπλέκεται από την αχαλίνωτη δημοσιονομική τόνωση. Το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ρωσίας εκτινάχθηκε στα 1,7 τρισεκατομμύρια ρούβλια (19,21 δισεκατομμύρια δολάρια) μόνο τον Ιανουάριο, σημειώνοντας αύξηση 14 φορές σε ετήσια βάση, καθώς η Μόσχα προκαταβολικά φορτώνει τις δαπάνες του 2025.

Μαστίγιο και καρότο

Όπως επισημαίνει το Reuters, ο πόλεμος έφερε οικονομικά πλεονεκτήματα για ορισμένους Ρώσους αλλά πόνο για άλλους.

Για τους εργαζόμενους σε τομείς που συνδέονται με τον στρατό, τα δημοσιονομικά κίνητρα αύξησαν απότομα τους μισθούς, ενώ άλλοι σε μη στρατιωτικούς τομείς αγωνίζονται με τις αυξανόμενες τιμές των βασικών αγαθών.

Ορισμένες επιχειρήσεις έχουν εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται από τις τεράστιες αλλαγές στις εμπορικές ροές και τον μειωμένο ανταγωνισμό. Για παράδειγμα, τα έσοδα του Melon Fashion Group αυξάνονται σταθερά καθώς έχει ξεπεράσει το κύμα της καταναλωτικής ζήτησης.

Τα εμπορικά σήματα της Melon έχουν επεκταθεί σημαντικά τα τελευταία δύο χρόνια, δήλωσε η εταιρεία στο Reuters, και από το 2023, το μέσο μέγεθος των καταστημάτων που ανοίγει έχει διπλασιαστεί.

Αλλά για πολλούς άλλους, τα υψηλά ποσοστά αποτελούν σοβαρή πρόκληση .

«Με τα τρέχοντα επιτόκια δανεισμού, είναι δύσκολο για τις εξελίξεις να ξεκινήσουν νέα έργα», δήλωσε η Έλενα Μπόνταρχουκ, ιδρύτρια της εταιρείας ανάπτυξης αποθηκών Orientir. «Ο κάποτε ευρύτερος κύκλος των επενδυτών έχει στενέψει και όσοι παραμένουν εξαρτώνται επίσης από τους όρους των τραπεζών».

Οι χαμηλότερες τιμές του πετρελαίου, οι δημοσιονομικοί περιορισμοί και η αύξηση του επισφαλούς εταιρικού χρέους είναι μεταξύ των κορυφαίων οικονομικών κινδύνων που αντιμετωπίζει η Ρωσία, σύμφωνα με εσωτερικά έγγραφα που είδε το Reuters.

Αλλά και ο Τραμπ που κραδαίνει ένα καρότο προς την Μόσχα, δεν κρύβει το μαστίγιο απειλώντας  με πρόσθετες κυρώσεις εάν δεν υπάρξει συμφωνία.

«Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν σημαντική μόχλευση όσον αφορά την οικονομία και γι’ αυτό οι Ρώσοι χαίρονται», δήλωσε στο Reuters ο Chris Weafer, διευθύνων σύμβουλος της Macro-Advisory Ltd. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες λένε: «Μπορούμε να χαλαρώσουμε τις κυρώσεις αν συνεργαστείτε, αλλά αν δεν το κάνετε, μπορούμε να το κάνουμε πολύ χειρότερο».