Ρωσία: Ανοίγει την πόρτα σε δυτικές εταιρείες μετά την επιστροφή της Ariston

Όταν πριν από 12 μήνες το Κρεμλίνο άρπαζε την τοπική επιχείρηση του κατασκευαστή συστημάτων θέρμανσης Ariston και την παρέδιδε στον μεγαλύτερο παραγωγό φυσικού αερίου της Ρωσίας οι Ιταλοί αξιωματούχοι έμειναν άναυδοι.

Η Ariston Thermo Rus ήταν η τελευταία ευρωπαϊκή εταιρεία που υφαρπάχτηκε προς όφελος ενός εγχώριου παίκτη ως απάντηση στις δυτικές κυρώσεις που ακολούθησαν την επίθεση της Ρωσίας το 2022 στην Ουκρανία, μόνο που αυτήn τη φορά, η ιστορία είχε διαφορετικό τέλος.

Ο pρόεδρος Πούτιν υπέγραψε ένα διάταγμα τον περασμένο μήνα για τη μεταβίβαση της επιχείρησης πίσω στην Ariston – αποτέλεσμα έντονου λόμπι από υψηλόβαθμους Ιταλούς, σύμφωνα με άτομα που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις.

Η υπόθεση σηματοδοτεί την πρώτη φορά που η Μόσχα τερματίζει την εξωτερική διαχείριση μιας κατασχεθείσας εταιρείας όχι μέσω αναγκαστικής πώλησης, αλλά επιστρέφοντας την επιχείρηση στους ιδιοκτήτες της.

Η Ρωσία θέλει επιστροφή δυτικών επιχειρήσεων

Ρώσοι αξιωματούχοι, ακόμη και ο Πούτιν, έχουν προτείνει τις τελευταίες εβδομάδες στην κυβέρνηση να αρχίσει να προετοιμάζεται για την επιστροφή ξένων εταιρειών, αν και οι επιχειρήσεις που επιστρέφουν στη χώρα θα αντιμετωπίσουν αυστηρούς όρους.

«Η ρωσική κυβέρνηση λέγοντας ότι η πόρτα είναι ανοιχτή και ότι θα υπάρξουν συνθήκες [δίνει] ένα μήνυμα ότι αν έρθεις πολύ αργά, μπορεί να υπάρχουν προβλήματα», είπε στους Financial Times  δυτικός επιχειρηματίας. «Θέλουν να δημιουργήσουν αυτό το αποτέλεσμα και πρέπει να γίνει ή τώρα ή ποτέ».

Η προσπάθεια να δείξει η Ρωσία στις δυτικές εταιρείες μια πορεία επιστροφής στη ρωσική αγορά έρχεται εν μέσω μιας εκκολαπτόμενης ύφεσης μεταξύ Μόσχας και Ουάσιγκτον.

Ενώ υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία ότι κάποια άλλη μεγάλη δυτική εταιρεία σχεδιάζει επιστροφή στη Ρωσία, το Κρεμλίνο είναι πρόθυμο να καθορίσει τους όρους υπό τους οποίους μπορούν να το κάνουν.

Ο Πούτιν πρότεινε τον περασμένο μήνα ότι οι επιχειρήσεις που επιστρέφουν θα πρέπει να παρέχουν «υποχρεωτικές εγγυήσεις για ευσυνείδητη και υπεύθυνη συμπεριφορά», ενώ ο Κίριλ Ντμίτριεφ, επικεφαλής του κρατικού επενδυτικού ταμείου της Ρωσίας, είπε ότι ένας όρος για την επιστροφή μπορεί να είναι η σύμπραξη κοινοπραξίας με Ρώσο εταίρο.

Η κατάσχεση και η μεταφορά στη Gazprom της θυγατρικής της Ariston, η οποία κατασκευάζει και πουλά θερμοσίφωνες και δραστηριοποιείται στη Ρωσία επί σχεδόν μισό αιώνα, προκάλεσε οργή στη Ρώμη και στις Βρυξέλλες.

Η κυβέρνηση Μελόνι κάλεσε τον πρεσβευτή της Ρωσίας στην Ιταλία, για να διαμαρτυρηθεί για την κίνηση. Ιταλός κυβερνητικός αξιωματούχος είπε στους Financial Times ότι η απαλλοτρίωση φαίνεται να είχε πολιτικά κίνητρα και να σχετίζεται με «τη δήμευση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό».

Όμως, όπως και με άλλες κατασχέσεις, και αυτή χαρακτηρίστηκε εξαρχής ως «προσωρινή και ανακλητή», με αποτέλεσμα ο Πούτιν – ο οποίος σύμφωνα με το διάταγμα που συνόδευε την κίνηση θα αποφάσιζε προσωπικά πόσο θα διαρκούσε ο κρατικός έλεγχος – θα μπορούσε να πειστεί να την επιστρέψει.

Ένα άτομο που συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις είπε στους FT ότι το ιταλικό υπουργείο Εξωτερικών, η ιταλική πρεσβεία στη Μόσχα και ένας Ιταλός ιδιώτης έπαιξαν βασικό ρόλο στη διαπραγμάτευση για την ανατροπή.

Κατασχέσεις ρωσικών εταιρειών και πάγωμα κεφαλαίων

Η Ariston πιθανότατα είχε στοχοποιηθεί ως αντιπάλους για κατασχέσεις θυγατρικών της Gazprom και της Rosneft στην Ευρώπη, είπε το πρόσωπο. Ένα χρόνο νωρίτερα η Μόσχα είχε κατασχέσει τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία δύο ευρωπαϊκών εταιρειών κοινής ωφέλειας – της Φινλανδικής Fortum και της γερμανικής Uniper – και τα παρέδωσε στη Rosneft.

Ωστόσο, η Gazprom Household Systems, που απέκτησε τον έλεγχο της μονάδας Ariston, δυσκολεύτηκε να διαχειριστεί την επιχείρηση,  και αυτό είναι ένας άλλος λόγος που η Ρωσία μπορεί να ήταν πιο πρόθυμη να το εγκαταλείψει.

Το διάταγμα για την επιστροφή της ρωσικής επιχείρησης, η οποία είχε περίπου 300 υπαλλήλους, στην πλήρη ιδιοκτησία και τον επιχειρησιακό έλεγχο της Ariston υπογράφηκε στις 26 Μαρτίου.

«Η Ariston επέδειξε υπομονή και εξάντλησε όλες τις απαραίτητες εκκλήσεις», είπε ο ιταλός κυβερνητικός αξιωματούχος, προσθέτοντας ότι η εταιρεία κατέστησε επίσης σαφές ότι «το ενδιαφέρον της να συνεχίσει να δραστηριοποιείται στη ρωσική αγορά σε συμμόρφωση με τις κυρώσεις και τα τοπικά νομικά πλαίσια».

Ο ιδιοκτήτης της Ariston, Πάολο Μερλόνι, ανέφερε σε ανακοίνωση τον περασμένο μήνα ότι η απόφαση της Μόσχας ήταν «σημάδι της αναγνώρισης δεκαετιών επενδύσεων και υπεύθυνης διαχείρισης» στη Ρωσία και επιβεβαίωσε τη δέσμευση της εταιρείας να «συνεχίσει το ταξίδι μας» στη χώρα, αν και σε συμμόρφωση με τις δυτικές κυρώσεις και τους τοπικούς κανονισμούς.

Το αν η Ρωσία θα καταφέρει να ενθαρρύνει άλλες ξένες εταιρείες να εξετάσουν το ενδεχόμενο επιστροφής στη χώρα είναι λιγότερο σαφές.

Ο Ιβάν Τσεμπέσκοφ, αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, αναγνώρισε αυτόν τον μήνα ότι το υπουργείο Οικονομικών δεν είχε λάβει ακόμη καμία αίτηση από ξένες επιχειρήσεις που ελπίζουν να επιστρέψουν στη Ρωσία, αν και κάποιες επαφές υπάρχουν.

Ταυτόχρονα κάποιες ξένες εταιρείες που σκόπευαν να φύγουν, τώρα χρονοτριβούν.

Αλλά, όσο και να θέλουν να αμβλύνουν τις εντυπώσεις και να δείξουν ότι όλα πάνε καλά, πηγή των FT τόνισε ότι τίποτα δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια.