Κίνα: Μπορούν 1,6 τρισ. δολάρια να λύσουν το πρόβλημα του κρυφού χρέους της;

Περισσότερα από τρία τρισ. γιουάν (408 δισ. δολάρια) έχει διοχετεύσει το τελευταίο εξάμηνο η Κίνα στις υπερχρεωμένες τοπικές κυβερνήσεις της. Οι δαπάνες είναι κομμάτι του ευρύτερου πακέτου των 12 τρισ. γιουάν (1,6 τρισ. δολάρια) που ανακοίνωσε το Πεκίνο τον περασμένο Νοέμβριο καθώς στοχεύει να διαχειριστεί το λεγόμενο «κρυφό χρέος», που βρίσκεται εκτός ισολογισμού, όπως αναφέρει το Bloomberg.

H δέσμη μέτρων, που είναι η μεγαλύτερη που έχει γίνει για τις τοπικές κυβερνήσεις, περιλαμβάνει την επέκταση του ορίου των ειδικών επιτρεπόμενων χρεών των τοπικών κυβερνήσεων κατά 6 τρισ γιουάν, που θα εφαρμοστεί σε τρία χρόνια και την έκδοση 800 δισ. γιουάν νέου ειδικού χρέους κάθε χρόνο για τα επόμενα πέντε χρόνια. Τα μέτρα αυτά αποσκοπούν στο να βοηθήσουν τις τοπικές κυβερνήσεις, που πλήττονται από την διόγκωση της αποπληρωμής των τόκων.

Το πακέτο μέτρων προσείλκυσε τους επενδυτές στο κομμάτι της αγοράς κινεζικού χρέους, γνωστό ως οχήματα χρηματοδότησης της τοπικής αυτοδιοίκησης ή LGFV.Ο αυξημένος ανταγωνισμός μεταξύ των επενδυτών για τα ομόλογα LGFV ώθησε το μέσο κουπόνι -το επιτόκιο που καταβάλλει ο εκδότης στους επενδυτές- στο 2,46% το πρώτο τρίμηνο του 2025, το χαμηλότερο εδώ και περισσότερο από δύο δεκαετίες σε συγκρίσεις ομοειδών ομολόγων, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε το Bloomberg.

Επιπλέον, καθώς ο ρόλος των τοπικών κυβερνήσεων στην ανάπτυξη της οικονομίας είναι κεντρικός τα κεφάλαια που διοχετεύει το Πεκίνο είναι σημαντικά στην επίτευξη του στόχου για ανάπτυξη 5% εν μέσω κλιμάκωσης του σινοαμερικανικού εμπορικού πολέμου.

Γιατί οι τοπικές κυβερνήσεις της Κίνας έχουν τόσα πολλά χρέη;

Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές στην Κίνα βασίζονταν ανέκαθεν στην πώληση δημόσιας γης σε κατασκευαστές ως μεγάλη πηγή των δημοσιονομικών τους εσόδων. Έτσι, όταν η κυβέρνηση το 2020 έθεσε όρια δανεισμού για τους υπερχρεωμένους εργολάβους που οδήγησαν σε μεγάλη πτώση των ακινήτων, επέφερε τεράστιο πλήγμα στις τοπικές αρχές εξαντλώντας τα έσοδά τους. Σε συνδυασμό με την εκτίναξη των δημόσιων δαπανών για την αντιμετώπιση της πανδημίας οι περιφερειακές κυβερνήσεις βρέθηκαν αντιμέτωπες  με σοβαρή χρηματοδοτική στενότητα.

Οι τοπικές κυβερνήσεις προσέβλεπαν όλο και περισσότερο στην αγορά ομολόγων ως πηγή χρηματοδότησης.

Μέχρι το 2014, οι κινεζικές επαρχίες είχαν απαγορευτεί νομικά να δανείζονται από τράπεζες ή να πωλούν ομόλογα απευθείας στην ελεύθερη αγορά. Προκειμένου να παρακάμψει τους κανόνες, η κινεζική κυβέρνηση, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, δημιούργησε τα λεγόμενα οχήματα χρηματοδότησης της τοπικής αυτοδιοίκησης (LGFV). Τους επετράπη να συγκεντρώνουν χρήματα για λογαριασμό των τοπικών κυβερνήσεων για να χρηματοδοτούν στη συνέχεια έργα υποδομής.

Παρέμειναν δημοφιλή μετά την άρση της απαγόρευσης, και ενώ τα LGFVs αντλούν χρήματα μέσω ομολόγων όλο και περισσότερο μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, το χρέος που έχουν αναλάβει έχει εκτοξευθεί στα ύψη την τελευταία δεκαετία.

Πώς λειτουργούν τα LGFV;

Τα LGFV είναι επενδυτικά οχήματα εκτός ισολογισμού που χρησιμοποιούνται από τις τοπικές κυβερνήσεις της Κίνας. Θεωρητικά, λειτουργούν ανεξάρτητα από τις τοπικές κυβερνήσεις, αλλά φέρουν την αξιοπιστία τους, επειδή θεωρείται ότι το Πεκίνο θα στηρίξει τον τομέα αν αυτός αντιμετωπίσει προβλήματα.

Τα LGFV αντλούν χρήματα κυρίως από Κινέζους θεσμικούς επενδυτές καθώς οι ξένοι δεν θεωρούν ότι τα LGFV είναι αρκετά διαφανή οικονομικά για να επενδύσουν σε αυτά. Τα κεφάλαια που συγκεντρώνονται ξοδεύονται απευθείας σε υποδομές όπως δρόμοι, γέφυρες και εγκαταστάσεις ύδρευσης, αλλά τέτοια έργα μπορεί να χρειαστούν πολύ χρόνο για να ολοκληρωθούν και σπάνια αποφέρουν αρκετές αποδόσεις για να καλύψουν τα χρέη τους. Αυτό σημαίνει ότι τα LGFVs στηρίζονται σε κρατικό χρήμα  για να αντισταθμίσουν τις λειτουργικές τους ζημίες για να παραμείνουν φερέγγυες.

Η παρέμβαση του Πεκίνου

Τα LGFVs έχουν περίπου 15,8 τρισ. γιουάν ανεξόφλητων χερσαίων ομολόγων φέτος μέχρι σήμερα, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε το Bloomberg. Αυτό αντιπροσωπεύει περίπου το 41% της αγοράς μη χρηματοπιστωτικών εταιρικών ομολόγων της Κίνας.

Ενώ τα LGFVs έχουν μέχρι στιγμής αποφύγει οποιαδήποτε αθέτηση πληρωμών, υπάρχουν ενδείξεις ότι βρίσκονται υπό σημαντική οικονομική πίεση με ορισμένα LGFVs να προβαίνουν την τελευταία στιγμή σε αποπληρωμές των χρεών τους.

Το πακέτο του Νοεμβρίου θα εξοικονομήσει 600 δισ. γιουάβ

Υπήρξε επίσης 20% αύξηση των αθετήσεων ή των προειδοποιήσεων αποπληρωμής που συνδέονται με το LGFV σε «μη τυποποιημένα προϊόντα» – επενδύσεις σταθερού εισοδήματος που δεν είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο – κατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2024 σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο του έτους, σύμφωνα με τον πάροχο δεδομένων Financial China Information & Technology Co. Τα LGFVs έχουν αθετήσει τις υποχρεώσεις τους σε αυτά τα προϊόντα επειδή συνήθως δεν είναι τόσο ευρέως γνωστά στο κοινό, οπότε οι τοπικές αρχές έχουν λιγότερα κίνητρα να προσφέρουν οικονομική στήριξη.

Tourists visit the Confucius Temple lantern fair in Nanjing, East China, on January 7, 2025. (Photo by Costfoto/NurPhoto)NO USE FRANCE

Όταν η κυβέρνηση τον Νοέμβριο του 2024 ανακοίνωσε το πρόγραμμα ανταλλαγής χρέους ύψους 12 τρισ. γιουάν, ο υπουργός Οικονομικών της Κίνας Lan Fo’an εξήγησε ότι η ανταλλαγή θα μπορούσε να εξοικονομήσει περίπου 600 δισ. γιουάν σε πληρωμές τόκων σε διάστημα πέντε ετών, γεγονός που θα επέτρεπε στις τοπικές κυβερνήσεις να επικεντρωθούν σε έργα ενίσχυσης της ανάπτυξης και όχι στην αποπληρωμή του χρέους.

Οι αναλυτές του αμερικανικού οίκου αξιολόγησης Fitch Ratings αναμένουν ότι τα μέτρα της κυβέρνησης θα διευκολύνουν την πίεση αναχρηματοδότησης για τις LGFVs και θα βελτιώσουν τη ρευστότητα. Όμως, δεδομένου ότι το πακέτο δεν αντιμετωπίζει το ζήτημα του κρυφού χρέους πέραν της πενταετίας, ούτε το πραγματικό χρέος στον ισολογισμό που συσσωρεύουν οι ίδιες οι τοπικές κυβερνήσεις, τα μακροπρόθεσμα ζητήματα χρέους αναμένεται να παραμείνουν.

Η Fitch εκτιμά ότι μέχρι το 2023, το αποκαλυπτόμενο κρυφό χρέος της Κίνας ανέρχεται σε 14,3 τρισ. γουάν – λιγότερο από το 25% του συνολικού χρέους των LGFV της χώρας.

Τι σημαίνει για την ευρύτερη οικονομία

Το επίπεδο χρέους του τομέα των LGFV είναι ανησυχητικό για την ευρύτερη οικονομία της Κίνας, διότι όλα τα είδη χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων είναι εκτεθειμένα σε LGFV – εμπορικές τράπεζες μέσω των μονάδων διαχείρισης πλούτου τους, ασφαλιστές, αμοιβαία κεφάλαια, εταιρείες κινητών αξιών και αμοιβαία κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου.

Οι τοπικές κυβερνήσεις, με τη ροή χρημάτων από τα LGFVs, έχουν επίσης διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην τόνωση της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου, καθώς παλεύει να ξεφύγει από έναν μακρύ κύκλο αποπληθωρισμού. Εάν οι τοπικές αρχές αναγκαστούν να περιορίσουν τον δανεισμό τους, ο κίνδυνος παρατεταμένης ύφεσης αυξάνεται.