Αναδιάταξη της οικονομικής τάξης

H πολιτική που ακολουθεί ο πρόεδρος Τραμπ οδηγεί, όπως είχα αναπτύξει σε προηγούμενο σχόλιό μου, σε μια παγκόσμια οικονομία 2 ημιχρόνων, όπου όλες οι «επώδυνες» αποφάσεις (βλέπε δασμοί και περικοπές δημοσίων δαπανών) οικονομικής πολιτικής των ΗΠΑ θα λαμβάνονταν στο πρώτο ημίχρονο, ενώ όλα τα οφέλη (βλέπε φοροαπαλλαγές και χαλάρωση εποπτικών κανόνων) θα ακολουθούσαν σε δεύτερο χρόνο. Από πολιτική σκοπιά η χρονική αλληλουχία των αποφάσεων αυτών δεν είναι η επιθυμητή. Ωστόσο ήταν αναγκαία καθώς η επιδεινούμενη δημοσιονομική κατάσταση των ΗΠΑ περιορίζει τα περιθώρια ελιγμών. Πρώτα πρέπει η κυβέρνηση Τραμπ να δημιουργήσει δημοσιονομικό χώρο και στη συνέχεια να τον δαπανήσει. Και επειδή η πολιτική θέληση είναι για σημαντικές φοροαπαλλαγές και μειώσεις συντελεστών, γι’ αυτόν τον λόγο και οι δασμοί ήταν τόσο υψηλοί, τόσο γενικευμένοι και τόσο οριζόντιοι.

Ο κίνδυνος που ενέχει αυτή η ανορθόδοξη οικονομική πολιτική είναι ότι η προσδοκώμενη αύξηση εσόδων από δασμούς είναι πιθανό να μην αποδώσει καθώς θα οδηγήσει σε πτώση της οικονομικής δραστηριότητας και του παγκόσμιου εμπορίου καθώς και σε αύξηση τιμών. Ο συνδυασμός οικονομικής στασιμότητας και πληθωρισμού οδηγεί σε συνθήκες στασιμοπληθωρισμού, από τις οποίες θα είναι δύσκολο να ξεφύγει η οικονομία των ΗΠΑ. Υπέρ της αμερικανικής οικονομίας λειτουργεί το γεγονός ότι προ δασμών ο ρυθμός ανάπτυξης εκινείτο περί το 2,8%, το οποίο προσφέρει ένα περιθώριο ασφάλειας τουλάχιστον για το άμεσο μέλλον.

Η οικονομική συγκυρία είναι ακόμα πιο δύσκολο να αναλυθεί στην περίπτωση της Ευρωζώνης. Η Ευρωζώνη βρίσκεται εγκλωβισμένη ανάμεσα στον κίνδυνο των δασμών των ΗΠΑ και το ερωτηματικό της επίδρασης της επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής της Γερμανίας. Καταρχήν, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, η οικονομία της Ευρωζώνης βαλτώνει με ρυθμούς ανάπτυξης κάτω του 1%. Συνεπώς οποιαδήποτε αρνητική επίπτωση στο ΑΕΠ εξαιτίας των αμερικανικών δασμών σημαίνει ύφεση και οικονομική συρρίκνωση στην Ευρωζώνη. Ταυτόχρονα, οι επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή οικονομική και πολιτική πραγματικότητα από τη γερμανική δημοσιονομική χαλάρωση είναι πολύ περισσότερο αμφίσημες και αμφιλεγόμενες. Ο προβληματισμός μας εδράζεται στο αντικειμενικό γεγονός ότι καμία άλλη ευρωπαϊκή οικονομία δεν έχει δημοσιονομικές δυνατότητες παρόμοιες με αυτές της Γερμανίας.

Εκ των πραγμάτων οι Γερμανοί προσπαθούν να επανεκκινήσουν τη γερμανική οικονομία στηριζόμενοι σε εθνικές και όχι ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο συγκριτικό μειονέκτημα στους υπόλοιπους ευρωπαίους εταίρους. Ηδη η ενίσχυση του Ευρώ και η αύξηση του κόστους δανεισμού σε όλες τις ευρωπαϊκές οικονομίες που ακολούθησαν τις γερμανικές ανακοινώσεις θέτουν σημαντικά οικονομικά εμπόδια στην προσπάθεια ανάκαμψης της υπόλοιπης Ευρωζώνης. Εν κατακλείδι λοιπόν το εάν οι γερμανικές πολιτικές αποτελούν αφετηρία ανάπτυξης κεντρομόλων ή φυγόκεντρων δυνάμεων μέσα στην Ευρωζώνη παραμένει αυτή τη στιγμή ένα μεγάλο ερωτηματικό. Οι πρώτες ενδείξεις αναφορικά με την πορεία ολοκλήρωσης ή μη της ΕΕ θα προκύψουν από τις κατευθύνσεις του επόμενου 7ετούς προϋπολογισμού της ΕΕ, οι διαπραγματεύσεις για τον οποίο θα εκκινήσουν το προσεχές διάστημα.

Ο κ. Ηλίας Λεκκός είναι επικεφαλής Οικονομικής Ανάλυσης και Στρατηγικής στην Τράπεζα Πειραιώς

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ (ΟΤ) – ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ