Citi: Έτοιμη για τη μεγάλη στροφή η Ευρώπη – Πώς επιδρούν οι δασμοί στο μοντέλο της

Διατηρώντας τις απαραίτητες επιφυλάξεις για τις επιπτώσεις των αμερικανικών δασμών στην ευρωπαϊκή οικονομία, καθώς τα γεγονότα είναι εξαιρετικά ευμετάβλητα, η Citi, βλέπει να κάνει η Γηραιά Ήπειρος μια μεγάλη στροφή. Ουσιαστικά, εκτιμά ότι η πιθανότητα οι ευρωπαϊκές χώρες να προσπαθήσουν να απομακρυνθούν από το παραδοσιακό μοντέλο ανάπτυξης που βασίζεται στις εξαγωγές, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στην εγχώρια ζήτηση, είναι πλέον μεγάλη.

Όπως εξηγεί, αυτό ενδέχεται να οδηγήσει σε λιγότερη συγχρονικότητα των οικονομικών κύκλων της Ευρώπης με τις ΗΠΑ και να επιφέρει υψηλότερα πραγματικά επιτόκια και πληθωρισμό με την πάροδο του χρόνου. Η αυξανόμενη συζήτηση γύρω από τις αμυντικές δαπάνες φαίνεται να παρέχει το κίνητρο και την ευκαιρία για αυτή τη στροφή, εκτιμά.

Αν και αναμένει ότι αυτή η τάση θα ενισχύσει την ανάπτυξη στην Ευρώπη με την πάροδο του χρόνου, υπάρχουν φόβοι ότι βραχυπρόθεσμα μπορεί να συνεισφέρει στην πίεση για χαμηλότερη οικονομική δραστηριότητα μέσω της αυστηρότερης χρηματοδότησης, κάτι που θα ενισχύσει άλλες αρνητικές συνέπειες για την Ευρώπη από τους αμερικανικούς δασμούς.

Ουσιαστικά η Citi βλέπει να σχηματίζεται μια καμπύλη σχήματος «J», όπου η ανάπτυξη, ο πληθωρισμός και τα επιτόκια πολιτικής θα μειωθούν πρώτα, πριν αυξηθούν ξανά και μάλιστα περισσότερο, σε δύο περίπου χρόνια.

Οι επιπτώσεις στο εμπόριο

Υποκείμενη στο παραπάνω συμπέρασμα είναι η παρατήρηση ότι τα εμπορικά και τρέχοντα πλεονάσματα της Ευρωζώνης, καθώς και άλλων οικονομιών στην Ασία, μπορεί να μην ήταν εντελώς τυχαία, αλλά συνέπεια πολιτικών επιλογών.

Μετά την κρίση της Ασίας το 1997 και την κρίση του ευρώ το 2010 στην Ευρώπη, αρκετές χώρες έχουν προτιμήσει να δημιουργούν πλεονάσματα στο εμπόριο για να βελτιώσουν τη καθαρή τους εξωτερική θέση και να μειώσουν την ευαλωτότητα σε εξωτερική χρηματοδότηση.

Με αυτόν τον τρόπο, έχουν δημιουργήσει πιέσεις για χαμηλότερο πληθωρισμό, επειδή το εμπορικό πλεόνασμα δημιουργεί υπερπροσφορά σε σχέση με τη ζήτηση, και πιέσεις για χαμηλότερα πραγματικά επιτόκια, αφού το πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών είναι η υπερεπάρκεια αποταμιεύσεων σε σχέση με τις εγχώριες επενδύσεις.

Αν η πολιτική των δασμών των ΗΠΑ αποσκοπεί στην αναδιάρθρωση του παγκόσμιου εμπορίου, δημιουργεί πιέσεις στις χώρες με πλεονάσματα να απομακρυνθούν από πολιτικές που διατηρούσαν συνεχώς πιέσεις για χαμηλότερους πληθωρισμούς και πραγματικά επιτόκια.

Από αυτή την οπτική, η Citi πιστεύει ότι είναι σωστό να υποθέσει κανείς, όπως έχουν ήδη κάνει αρκετοί Ευρωπαίοι κεντρικοί τραπεζίτες, ότι η τρέχουσα κατεύθυνση της πολιτικής των ΗΠΑ πιθανώς θα τους απομακρύνει από το περιβάλλον χαμηλού πληθωρισμού της δεκαετίας του 2010.

Η πολιτική στροφή στην Ευρώπη

Φαίνεται ότι αυτή η αλλαγή στην παγκόσμια οικονομική τάξη επιταχύνει στην Ευρώπη την αναγνώριση μιας τάσης που ήδη εξελισσόταν, δηλαδή ότι ένα μοντέλο ανάπτυξης υπερβολικά εξαρτημένο από τις εξαγωγές δεν ήταν βιώσιμο.

Η Citi είχε ήδη ερμηνεύσει τις σχετικά γενναιόδωρες συμφωνίες για αυξήσεις μισθών στη Γερμανία τα τελευταία δύο χρόνια ως πρώιμο σημάδι της εξέλιξης της πολιτικής συναίνεσης υπέρ της ενίσχυσης του εγχώριου εισοδήματος. Η πολιτική στροφή προς τη μεγαλύτερη αποδοχή του ρόλου της δημοσιονομικής πολιτικής για την υποστήριξη της εγχώριας ζήτησης ενισχύει περαιτέρω αυτή τη θέση.

Ενίσχυση των ευρωπαϊκών συνδέσεων

Κατά τη Citi η αυξανόμενη δυσκολία στις εξαγωγές της Ευρώπης προς τις ΗΠΑ μπορεί να ενισχύσει τις συνδέσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Ενώ οι ευρωπαϊκές χώρες προτιμούσαν τις εξαγωγές ως κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη, δεν έδιναν ιδιαίτερη προσοχή στην οικονομική απόδοση των γειτόνων τους.

Η Γερμανία, για παράδειγμα, έχει συμφέρον από τη διατήρηση της πολιτικής σταθερότητας στην ΕΕ, αλλά η οικονομική απόδοση της Κίνας επηρέαζε την απόδοσή της περισσότερο από εκείνη των γειτόνων της.

Καθώς η Κίνα γίνεται πλέον πιο ανταγωνιστής παρά πελάτης για τη Γερμανία, και οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον βιώσιμη αγορά για εξαγωγές, φαίνεται ότι οι ευρωπαϊκές χώρες θα επικεντρωθούν περισσότερο στην ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης, ενδεχομένως μέσω δημοσιονομικής επέκτασης.

Αμυντική πολιτική και δημόσιες δαπάνες

Η στροφή αυτή ενδέχεται να ενισχυθεί από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη στον τομέα της άμυνας, αν η αποσύνδεση των ΗΠΑ από την ιστορική τους δέσμευση για την ασφάλεια της Ευρώπης συνεχιστεί. Αυτό θα αφήσει τις ευρωπαϊκές χώρες με τη μοναδική επιλογή να κατευθύνουν πολύ σημαντικές δημοσιονομικές επενδύσεις για να «γεμίσουν τα κενά» στο ευρωπαϊκό σύστημα άμυνας, τα οποία έως τώρα κάλυπταν οι ΗΠΑ.

Αυτή η στροφή θα μπορούσε να οδηγήσει σε επιτάχυνση της ανάπτυξης στην Ευρώπη, κυρίως με τη χρηματοδότηση δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Ωστόσο, φαίνεται πιο πιθανό ότι η αύξηση της ζήτησης θα γίνει σε λίγα χρόνια, παρά άμεσα, καθώς πολλές από τις επενδύσεις αυτές (όπως η άμυνα) απαιτούν πολιτικές αποφάσεις και προετοιμασία.

Η J-Καμπύλη της ανάπτυξης και των επιτοκίων

Εν μέσω αυτών των εξελίξεων, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πιθανώς θα μειώσει τα επιτόκια πολιτικής για να μετριάσει το σοκ στην οικονομία. Κατά τη Citi η ανάπτυξη, ο πληθωρισμός και τα επιτόκια πολιτικής θα μειωθούν αρχικά, αλλά στο μέλλον αναμένει ότι η πολιτική των δασμών των ΗΠΑ θα ενισχύσει το μοντέλο ανάπτυξης της Ευρώπης, το οποίο θα στηρίζεται περισσότερο στη εγχώρια ζήτηση παρά στις εξαγωγές.