Στρατιωτικές δαπάνες: Εφτασαν τα 2,7 τρισ. δολ. το 2024 [γράφημα]

Στο ποσό ρεκόρ των 2,7 τρισεκατομμυρίων δολαρίων (2.718 δισ) ανήλθαν το 2024 οι στρατιωτικές δαπάνες καταγράφοντας αύξηση 9,4% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος και μάλιστα σε  αξιοσημείωτη έκταση , στα χρόνια που μεσολάβησαν απο το τέλος του «ψυχρού πολέμου».

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Ινστιτούτου της Στοκχόλμης για την Ειρήνη (Stockholm International Peace Research Institute – SIPRI) , οι στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν σε όλες τις περιοχές του κόσμου, ιδιαιτέρως όμως στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή.

Οι στρατιωτικές δαπάνες των πέντε πρώτων κρατών -ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία, Γερμανία και Ινδία- αντιπροσωπεύουν το 60% του παγκόσμιου συνόλου, με συνδυασμένες δαπάνες ύψους 1.635 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Σταθερή αύξηση

Οπως αναφέρεται στην έκθεση του SIPRI για το 2024, οι στρατιωτικές δαπάνες αυξάνονται διαρκώς κάθε χρόνο για μια ολόκληρη δεκαετία, σημειώνοντας μάλιστα αύξηση κατά 37%
μεταξύ 2015 και 2024 ενώ το σύνολο της δαπάνης οδηγεί στον – αυξανόμενο – «πλασματικό» μέσο όρο των 334 δολαρίων ανα άτομο -το μεγαλύτερο μέγεθος απο το 1990- άσχετα εαν για ορισμένες περιοχές του κόσμου το ποσό των 334 δολαρίων δεν αντανακλά ούτε το μετρήσιμο μέγεθος της φτώχειας για ορισμένες απο τις πλέον αδύνατες χώρες του κόσμου όπως το Μπορούντι ή η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία !

Για δεύτερη συνεχή χρονιά, οι στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν και στις πέντε γεωγραφικές περιοχές του κόσμου, αντανακλώντας τις αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις που υπάρχουν ενω η δεκαετής αύξηση των παγκόσμιων δαπανών μπορεί να αποδοθεί εν μέρει στην αύξηση των δαπανών στην Ευρώπη, η οποία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον συνεχιζόμενο πόλεμο
Ρωσίας-Ουκρανίας, και στη Μέση Ανατολή, η οποία οφείλεται στον πόλεμο στη Γάζα και σε ευρύτερες περιφερειακές συγκρούσεις.

Η πρώτη θέση για τις ΗΠΑ

Παρόλο που υπήρχαν ένοπλες συγκρούσεις ή αυξανόμενες διακρατικές εντάσεις σε όλο τον στον κόσμο το 2024, η απότομη παγκόσμια αύξηση των στρατιωτικών δαπανών ήταν
από έναν σχετικά μικρό αριθμό χωρών. Οι δύο πρωτες χώρες, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα, αντιπροσώπευαν σχεδόν το ήμισυ των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών το 2024 όπως φαινεται στο γραφημα ενώ όλες μαζί, οι 15 χώρες με τις μεγαλύτερες δαπάνες το 2024 αντιπροσώπευαν το 80% των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών (2. 185 δισ. δολάρια).

Απο αυτη την ομάδα κρατών οι δύο μεγαλύτερες ετήσιες ποσοστιαίες αυξήσεις ήταν στο Ισραήλ (+65%) και στη Ρωσία (+38%), αναδεικνύοντας την επίδραση των μεγάλων συγκρούσεων στις τάσεις των δαπανών το 2024.

Στα 997 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024, οι στρατιωτικές δαπάνες των ΗΠΑ ήταν κατά 5,7% υψηλότερες από ό,τι το 2023 και 19 % εκατό υψηλότερες από ό,τι το 2015. Οι ΗΠΑ παρέμειναν μακράν η χώρα με τις μεγαλύτερες δαπάνες στον κόσμο, διαθέτοντας 3,2 φορές περισσότερα από τη δεύτερη μεγαλύτερη, την Κίνα. Οι ΗΠΑ αντιπροσώπευαν το 37% των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών το 2024 και το 66% των δαπανών του ΝΑΤΟ.

Οι δαπάνες των κρατών του ΝΑΤΟ

Το 2024 οι στρατιωτικές δαπάνες των 32 μελών του Οργανισμού του Βορειοατλαντικού Συμφώνου ( North Atlantic Treaty Organization – ΝΑΤΟ) ανήλθαν σε 1.506 δισεκατομμύρια δολάρια, ποσό που αντιστοιχεί στο 55% των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών. Ειδικότερα,  τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ δαπάνησαν 454 δισεκατομμύρια δολάρια και αντιπροσώπευαν το 30% των συνολικών δαπανών του ΝΑΤΟ, σε σύγκριση με το 28% το 2023.

Επίσης, το 2024 οι στρατιωτικές δαπάνες όλων των μελών του ΝΑΤΟ ήταν 8,9% περισσότερες από το προηγούμενο έτος και 31 % περισσότερο από ό,τι το 2015. Όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ αύξησαν τις στρατιωτικές τους δαπάνες το 2024 (εκτός από την Ισλανδία, η οποία δεν έχει στρατιωτικές δαπάνες). Κατά μέσο όρο, τα μέλη του ΝΑΤΟ δαπάνησαν 16% περισσότερο από ό,τι το 2023, κυμαινόμενα από +0,4% για την Ισπανία έως +43% για τη Ρουμανία. Ιδιαίτερα, στη δεκαετία 2015-24, οι 28 χώρες που συμμετείχαν στο ΝΑΤΟ το 2015 αύξησαν τις στρατιωτικές τους δαπάνες κατά μέσο όρο κατά 107%, από +19% για τις Ηνωμένες Πολιτείες έως +272% για τη Λιθουανία.

«Περισσότερες από 100 χώρες σε όλο τον κόσμο αύξησαν τις στρατιωτικές τους δαπάνες το 2024. Καθώς οι κυβερνήσεις δίνουν ολοένα και μεγαλύτερη προτεραιότητα στη στρατιωτική ασφάλεια, συχνά εις βάρος άλλων τομέων του προϋπολογισμού, οι οικονομικές και κοινωνικές ανταλλαγές θα μπορούσαν να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στις κοινωνίες για τα επόμενα χρόνια», δήλωσε ο Σιάο Λιάνγκ , Ερευνητής στο SIPRI Military Expenditure and Arms Production Programme.

Η αύξηση των δαπανών στην Ευρώπη

Οι στρατιωτικές δαπάνες στην Ευρώπη (συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας) αυξήθηκαν κατά 17 % στα 693 δισεκατομμύρια δολάρια και ήταν ο κύριος συντελεστής στην παγκόσμια αύξηση το 2024. Με τον πόλεμο στην Ουκρανία στο τρίτο έτος, οι στρατιωτικές δαπάνες συνέχισαν να αυξάνονται σε ολόκληρη την ήπειρο, ωθώντας τις ευρωπαϊκές στρατιωτικές δαπάνες πέρα ​​από το επίπεδο που καταγράφηκε στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες αύξησαν τις στρατιωτικές τους δαπάνες το 2024 εκτός από τη Μάλτα.

Οι στρατιωτικές δαπάνες της Ρωσίας εκτιμάται ότι ανήλθαν σε 149 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024, αύξηση 38 τοις εκατό από το 2023 και διπλάσιο από το επίπεδο το 2015. Αυτό αντιπροσώπευε το 7,1 τοις εκατό του ΑΕΠ της Ρωσίας και το 19 % όλων των ρωσικών κρατικών δαπανών. Οι συνολικές στρατιωτικές δαπάνες της Ουκρανίας αυξήθηκαν κατά 2,9 τοις εκατό φτάνοντας τα 64,7 δισεκατομμύρια δολάρια – που ισοδυναμεί με το 43 % των δαπανών της Ρωσίας. Στο 34 τ% του ΑΕΠ, η Ουκρανία είχε τη μεγαλύτερη στρατιωτική επιβάρυνση από οποιαδήποτε άλλη χώρα το 2024.

Γερμανία και Πολωνία

Αρκετές χώρες της Κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης είδαν πρωτοφανείς αυξήσεις στις στρατιωτικές τους δαπάνες το 2024 καθώς εφάρμοσαν νέες υποσχέσεις δαπανών και σχέδια προμηθειών μεγάλης κλίμακας. Οι στρατιωτικές δαπάνες της Γερμανίας αυξήθηκαν κατά 28 % φτάνοντας τα 88,5 δισεκατομμύρια δολάρια, καθιστώντας την τη μεγαλύτερη δαπάνη στην Κεντρική και Δυτική Ευρώπη και την τέταρτη μεγαλύτερη στον κόσμο. Οι στρατιωτικές δαπάνες της Πολωνίας αυξήθηκαν κατά 31 % στα 38,0 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024, αντιπροσωπεύοντας το 4,2 % του ΑΕΠ της Πολωνίας.

«Για πρώτη φορά από την επανένωση, η Γερμανία έγινε η χώρα με τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες στη Δυτική Ευρώπη, κάτι που οφειλόταν στο ειδικό ταμείο άμυνας 100 δισεκατομμυρίων ευρώ που ανακοινώθηκε το 2022» δήλωσε ο Λορέντζο Σκαρατζάτο, Ερευνητής στο Πρόγραμμα Στρατιωτικών Δαπανών και Παραγωγής Όπλων SIPRI.

«Οι τελευταίες πολιτικές που υιοθετήθηκαν στη Γερμανία και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες υποδηλώνουν ότι η Ευρώπη έχει εισέλθει σε μια περίοδο υψηλών και αυξανόμενων στρατιωτικών δαπανών που είναι πιθανό να συνεχιστεί στο άμεσο μέλλον».

Η Κίνα

Η Κίνα, η δεύτερη κατα σειρά χώρα με τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες στον κόσμο, διέθεσε εκτιμώμενα 314 δισεκατομμύρια δολάρια για τον στρατό της το 2024, αυξημένα κατά 7,0% από το 2023.

Αυτό ήταν η μεγαλύτερη ετήσια ποσοστιαία αύξηση των στρατιωτικών δαπανών της Κίνας σε σχέση με το προηγούμενο έτος από το 2015 και το 30ό συνεχές έτος αύξησης -το μεγαλύτερο αδιάλειπτο έτος σερί που έχει καταγραφεί για οποιαδήποτε χώρα στη βάση δεδομένων στρατιωτικών δαπανών του SIPRI.

Οι κινεζικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 59% κατά τη δεκαετία 2015-24. Οι κινεζικές στρατιωτική ενίσχυση έχει επίσης επηρεάσει τις στρατιωτικές πολιτικές των γειτόνων της,
ωθώντας πολλές από αυτές να αυξήσουν τις δαπάνες

.