Σύγκρουση δύο κόσμων

Στην Πορτογαλία έχουν στις 18 Μαΐου πρόωρες εκλογές, για τρίτη φορά μέσα σε τρία χρόνια και το θέμα των φόρων αποτελεί το βασικό αντικείμενο στη δημόσια αντιπαράθεση. Ο κεντροδεξιός πρωθυπουργός Λουίς Μοντενέγκρο, το κόμμα του οποίου προηγείται στις δημοσκοπήσεις, περιλαμβάνει στο πρόγραμμά του μειώσεις στους συντελεστές φορολόγησης των επιχειρήσεων και των φόρων των φυσικών προσώπων.

Οπως λέει, θέλει οι επιχειρήσεις να πληρώνουν περισσότερους φόρους όχι επειδή είναι ο φορολογικός συντελεστής υψηλός, αλλά επειδή εμφανίζουν μεγαλύτερη κερδοφορία. Θα μειώσει, εφόσον εκλεγεί, τον εταιρικό φορολογικό συντελεστή στο 17% από 20% και για τις μικρές επιχειρήσεις στο 15%. Δεσμεύεται επίσης να μειώσει τους φόρους εισοδήματος φυσικών προσώπων έως και 2 δισεκατομμύρια ευρώ τα επόμενα 4 χρόνια. Από πέρυσι έχει μετατρέψει τη χώρα σε φορολογικό καταφύγιο για νέους, προσφέροντας μηδενικό φορολογικό συντελεστή για δέκα χρόνια σε άτομα που ξεκινούν τη σταδιοδρομία τους. Το έκανε γιατί η χώρα αντιμετωπίζει έναν συνδυασμό υψηλών φόρων, χαμηλών μισθών και υψηλών δαπανών στέγασης, που οδηγούν τους μορφωμένους νέους μακριά από τη χώρα. Σχεδόν όλα τα προβλήματα που έχει και η ελληνική οικονομία.

Ο σοσιαλιστής πολιτικός του αντίπαλος Πέδρο Νούνο Σάντος απορρίπτει τις προτάσεις Μοντενέγκρο και προτείνει μόνιμες περικοπές των φόρων κατανάλωσης και μηδενικό ΦΠΑ σε βασικά είδη διατροφής, με στόχο τη μείωση του κόστους ζωής των οικογενειών.

Πρόκειται για τη σύγκρουση δύο κόσμων. Αυτοί οι κόσμοι θα συγκρουστούν αργά ή γρήγορα – σίγουρα στις εκλογές – και στην Ελλάδα. Ο ένας έχει ως όραμα την αύξηση της κατανάλωσης με μειώσεις των σχετικών φορολογικών συντελεστών, τις προσλήψεις, το ισχυρό κράτος. Ο άλλος βάζει ως πρωταρχικό στόχο να δημιουργήσει πραγματικές θέσεις εργασίας, μεγαλώνοντας την πίτα.

Οι επιλογές είναι σαφείς, όσο και αν στο κυβερνών ελληνικό κόμμα, τη Νέα Δημοκρατία, τους αρέσει να κοιτάζουν και προς τις δύο κατευθύνσεις. Αργά ή γρήγορα θα πρέπει να διαλέξουν. Οι άλλοι, των κομμάτων της αντιπολίτευσης, παρά τα ισχνά ποσοστά τους είναι ξεκάθαρο τι πρεσβεύουν. Είναι στη γραμμή του πορτογάλου σοσιαλιστή Σάντος.

Αργά ή γρήγορα, όσο και αν τα επιδόματα ή επιδοματάκια βολεύουν πολιτικά και κυρίως δημοσκοπικά, η χώρα έχει ανάγκη από ένα ακόμα πιο επιθετικό, ως προς τις μειώσεις, μείγμα φορολογικής πολιτικής. Ακόμα και ο φορολογικός συντελεστής του 22% στην Ελλάδα είναι ήδη ξεπερασμένος και υψηλός σε σχέση με ό,τι ισχύει στον περίγυρο (είπαμε, στην Πορτογαλία το 20% θέλουν να το κάνουν 17%). Αλλά κυρίως χρειάζεται σχέδιο για τους φόρους των φυσικών προσώπων. Κυκλοφορούν διάφορα σενάρια για κατάργηση του ΕΝΦΙΑ στην πρώτη κατοικία. Δεν είναι το πρωτεύον.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη τον έχει μειώσει περίπου στο ήμισυ. Δεν αποτελεί πλέον σημαντικό βάρος. Αντίθετα, παραμένει σημαντικότατο πρόβλημα η κλίμακα της φορολόγησης των μισθωτών. Με αυτήν την κλίμακα σοβαρές αυξήσεις μισθών δεν πρόκειται να δούμε. Επιπλέον όταν δεν την αλλάζεις τώρα στην καλή περίοδο που μπορείς, όταν γυρίσει το κλίμα στην αγορά εργασίας θα βρεθούμε προ δυσάρεστων εκπλήξεων. Χρειάζονται και άλλες πρωτότυπες λύσεις. Ειδικές φορολογικές πολιτικές, πέραν αυτών που υπάρχουν ειδικά για νέους, που εισέρχονται στην πραγματική ζωή με βαρίδια, χαμηλών μισθών, υψηλού κόστους ζωής και ανυπόφορης φορολογίας, που κάνουν τη διαβίωσή τους αφόρητη.