Κρουαζιέρα: Συνεισφέρει σχεδόν 2 δισ. στην Ελλάδα – Δεν ευθύνεται για τον «υπερτουρισμό»

Ο τουρισμός κρουαζιέρας αντιπροσωπεύει μόλις το 2% των παγκόσμιων τουριστικών μεγεθών, και δεν σχετίζεται με αυτό που περιγράφεται ως «υπερτουρισμός» ωστόσο έχει σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο – σχεδόν 50 δισ. δολάρια ετησίως σε όλη την Ευρώπη. Μόνο στην Ελλάδα, το ποσό αυτό ανέρχεται σε περίπου 2 δισ. δολάρια.

Αυτό υποστηρίχθηκε από τους ομιλητές, χθες, την πρώτη ημέρα του Posidonia Sea Tourism Forum 2025 που ξεκίνησε στο Ηράκλειο σε μια κομβική στιγμή για τον τουρισμό κρουαζιέρας. Το Φόρουμ, που φιλοξενείται για πρώτη φορά στη Μεγαλόνησο, συγκέντρωσε πάνω από 200 κορυφαία στελέχη, υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, λιμενικές αρχές και ειδικούς στον τουρισμό, προκειμένου να διερευνήσουν το μέλλον του βιώσιμου θαλάσσιου τουρισμού υπό τον γενικό τίτλο: «Μεσόγειος: Επιτακτική ανάγκη για νέα δημοφιλή λιμάνια και προορισμούς».

Στην εναρκτήρια συνεδρία απηύθυναν χαιρετισμούς ο Διευθύνων Σύμβουλος του Οργανισμού Λιμένος Ηρακλείου, Μηνάς Παπαδάκης, η Υφυπουργός Τουρισμού της Ελλάδας, Άννα Καραμανλή, ο Περιφερειάρχης Κρήτης, Σταύρος Αρναουτάκης, και ο Επίτροπος της Ε.Ε. για τις Βιώσιμες Μεταφορές και τον Τουρισμό, Απόστολος Τζιτζικώστας.

Στην κεντρική του ομιλία, ο κ. Τζιτζικώστας περιέγραψε το μέγεθος της ευκαιρίας –και της πρόκλησης– που αντιμετωπίζει ο κλάδος της κρουαζιέρας: «Μόνο στην Ελλάδα, το 2024 υπήρξαν σχεδόν 5.500 επισκέψεις κρουαζιερόπλοιων σε λιμάνια, φέρνοντας περίπου οκτώ εκατομμύρια επιβάτες στις ακτές μας. Αυτός είναι ένας εντυπωσιακός αριθμός, που αντανακλά το πόσο ζωτικής σημασίας είναι αυτός ο κλάδος τόσο για την εθνική οικονομία όσο και για τις τοπικές. Αλλά η ανάπτυξη δεν μπορεί να γίνει εις βάρος της βιωσιμότητας. Η ανταγωνιστικότητα και η περιβαλλοντική ευθύνη πρέπει να συμβαδίζουν, αν θέλουμε να διασφαλίσουμε το μέλλον για την επόμενη γενιά ταξιδιωτών».

Αλλαγή προφίλ των ταξιδιωτών κρουαζιέρας

Ο ίδιος, επέστησε την προσοχή στην αλλαγή του προφίλ και των προτεραιοτήτων των ταξιδιωτών κρουαζιέρας: «Το ενδιαφέρον για διακοπές κρουαζιέρας μεταξύ των νέων έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 55% τα τελευταία πέντε χρόνια, δείχνοντας μια ανανεωμένη διάθεση για αυτό το είδος τουρισμού. Ταυτόχρονα, η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση αυξάνεται – οι ανησυχίες σχετικά με τον αντίκτυπο της κρουαζιέρας στον πλανήτη έχουν αυξηθεί κατά 32% μεταξύ του ίδιου κοινού. Πρέπει να τους ακούσουμε και να ανταποκριθούμε».

Ο Ευρωπαίος Επίτροπος αναφέρθηκε και στην επικείμενη Στρατηγική της Ε.Ε. για τα Λιμάνια, η οποία αναμένεται να παρουσιαστεί εντός του 2025: «Αυτό το ολοκληρωμένο σχέδιο θα επικεντρωθεί στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών λιμένων, προωθώντας παράλληλα τη βιωσιμότητα, επιταχύνοντας την ενεργειακή μετάβαση, βελτιώνοντας τις συνθήκες εργασίας και αυξάνοντας την ανθεκτικότητα στις γεωπολιτικές και οικονομικές αναταραχές. Είναι σημαντικό ότι ο κλάδος της κρουαζιέρας θα έχει ουσιαστικό ρόλο στην ανάπτυξη και την εφαρμογή αυτής της στρατηγικής».

Ο κ. Τζιτζικώστας ολοκλήρωσε την ομιλία του με ένα ισχυρό μήνυμα για την ανάγκη ισορροπίας: «Καταλαβαίνουμε ότι χωρίς ανταγωνιστικότητα, δεν υπάρχει βιώσιμο μέλλον. Θα κάνω ό,τι περνάει από το χέρι μου για να διασφαλίσω ότι οι πράσινες πολιτικές μας έχουν σχεδιαστεί για να ενισχύουν —και όχι να εμποδίζουν— τη δύναμη αυτού του ζωτικού κλάδου».

Δεν επηρεάζει η κρουαζιέρα τον «υπερτουρισμό»

Η συνεδρία που ακολούθησε –με τίτλο «Ισορροπώντας μεταξύ Ανάπτυξης και Βιωσιμότητας στον Τουρισμό Κρουαζιέρας στη Μεσόγειο»– εμβάθυνε στα πιεστικά ζητήματα που επηρεάζουν δημοφιλείς προορισμούς, όπως η συμφόρηση των επισκεπτών, η πίεση στις υποδομές και η ανάγκη υποστήριξης των τοπικών κοινοτήτων.

Η Julie Green, Deputy Director General της Διεθνούς Ένωσης Εταιρειών Κρουαζιέρας (CLIA), αμφισβήτησε τις δημόσιες αιτιάσεις για τον υπερτουρισμό: «Ο τουρισμός κρουαζιέρας αντιπροσωπεύει μόλις το 2% των παγκόσμιων τουριστικών μεγεθών, ωστόσο έχει σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο – σχεδόν 50 δισ. δολάρια ετησίως σε όλη την Ευρώπη. Μόνο στην Ελλάδα, το ποσό αυτό ανέρχεται σε περίπου 2 δισ. δολάρια. Οφείλουμε να επαναπροσδιορίσουμε τη συζήτηση: οι κρουαζιέρες δεν αποτελούν αιτία υπερτουρισμού – είναι συνήθως η πιο οργανωμένη και διαχειρίσιμη μορφή τουρισμού».

Από την πλευρά της, η Θεοδώρα Ρήγα, Πρόεδρος της MedCruise και του Οργανισμού Λιμένος Κέρκυρας, τόνισε την ανάγκη για στοιχεία και για τοπική συμβολή στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης: «Στη Σαντορίνη, μόνο το 5% των επισκεπτών φτάνουν με κρουαζιερόπλοιο, ωστόσο οι επιβάτες κρουαζιέρας συχνά χρεώνονται την ευθύνη για τη συμφόρηση. Πρέπει να παρουσιάζουμε καλύτερα τα στοιχεία και να καταδεικνύουμε τα κοινωνικοοικονομικά οφέλη. Στην Κέρκυρα, για παράδειγμα, ο τουρισμός κρουαζιέρας υποστηρίζει περίπου 1.500 θέσεις εργασίας κάθε χρόνο. Όταν οι κοινότητες είναι ενημερωμένες σωστά, η συνεργασία αντικαθιστά τις συγκρούσεις και μπορεί να επιτευχθεί αρμονία».

Ο Chris Theofilides, CEO της Celestyal, ζήτησε μεγαλύτερη ακρίβεια στον τρόπο με τον οποίο ο κλάδος ορίζει και αντιμετωπίζει τη συμφόρηση: «Πρέπει να σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε αόριστους ή εντυπωσιακούς όρους όπως ‘υπερτουρισμός’. Το πραγματικό πρόβλημα είναι η διαχείριση των τουριστικών ροών κατά τις ώρες αιχμής. Οι επισκέπτες κρουαζιέρας συχνά αποτελούν ένα μικρό κλάσμα των καθημερινών επισκεπτών σε αυτούς τους προορισμούς. Συνεργαζόμενοι με τις λιμενικές αρχές, τους δήμους και τους ταξιδιωτικούς πράκτορες, και αξιοποιώντας την έξυπνη τεχνολογία, μπορούμε να διαχειριστούμε καλύτερα τις αφίξεις και να δημιουργήσουμε μια πιο ισορροπημένη, ευχάριστη εμπειρία για όλους».

Στην ίδια κατεύθυνση, ο Kerry Anastassiadis, Senior Advisor, Institutional & Maritime Affairs του MSC Group, περιέγραψε μια στρατηγική προσέγγιση που συνδυάζει την καινοτομία με τη φροντίδα των τοπικών κοινοτήτων: «Η μακροπρόθεσμη υγεία του κλάδου μας εξαρτάται από τρία πράγματα: την αποτελεσματική διαχείριση της χωρητικότητας, την ουσιαστική δέσμευση με τις τοπικές κοινότητες και τη στρατηγική ανάπτυξη εναλλακτικών προορισμών. Έχουμε δει πρόοδο – λιμάνια όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη εφαρμόζουν συστήματα κατανομής θέσεων ελλιμενισμού που μειώνουν την πίεση στις υποδομές. Αλλά αυτό πρέπει να προχωρήσει περισσότερο. Πρέπει από κοινού με τους δημάρχους, με τα τοπικά επιμελητήρια και τους κατοίκους, να συνδιαμορφώσουμε ολιστικά μοντέλα τουρισμού, που προσφέρουν μακροπρόθεσμα αξία – όχι μόνο μεγέθη».

Μετά το εναρκτήριο πάνελ, το Φόρουμ εστίασε την προσοχή του στην εξέλιξη του θαλάσσιου τουρισμού, με μια δυναμική συζήτηση για το μέλλον της ανάπτυξης προορισμών κρουαζιέρας. Κορυφαία στελέχη από τις μεγαλύτερες εταιρείες κρουαζιέρας και εκπρόσωποι αναδυόμενων αγορών διερεύνησαν πώς ο κλάδος προσαρμόζεται για να ανταποκριθεί στις νέες προσδοκίες των ταξιδιωτών, ενώ παράλληλα ανταποκρίνεται στις προκλήσεις βιωσιμότητας και στις τοπικές ευκαιρίες.

Ένα από τα κεντρικά θέματα συζήτησης ήταν η ανάδειξη των ιδιωτικών νησιών σε δημοφιλή λιμάνια προς επίσκεψη —ιδίως η ικανότητά τους να προσφέρουν ελεγχόμενες, υψηλής ποιότητας εμπειρίες, ενώ παράλληλα ενσωματώνονται αρμονικά στην τοπική κουλτούρα και οικονομία.

Το πάνελ με θέμα τα «Μικρά Πλοία» διερεύνησε την αυξανόμενη ζήτηση για boutique κρουαζιέρες, συζητώντας πώς τα μικρότερα πλοία μπορούν να προσφέρουν εξατομικευμένες εμπειρίες και πρόσβαση σε λιγότερο γνωστά λιμάνια, συμβάλλοντας έτσι στη διαφοροποίηση των δρομολογίων κρουαζιέρας. Οι Σπύρος Αλμπέρτης, Αντιπρόεδρος Port and Destination Operations, Guest Port Services, της The Ritz-Carlton Yacht Collection, ο Aleksander Bieniek, Αντιπρόεδρος Marine Operations της Star Clippers, η Adria Bono, Διευθύντρια Destination Experiences της Crystal Cruises, η Elisabetta De Nardo, Senior VP Global Port Relations & Commercial Services της MSC Cruises – Explora Journeys, και ο Κωνσταντίνος Βενετόπουλος, Brand Director της Variety Cruises, αντάλλαξαν απόψεις σχετικά με τον ρόλο που θα διαδραματίσουν τα μικρότερα πλοία στην περαιτέρω ανάπτυξη της βιομηχανίας κρουαζιέρας.