Εν αναμονή των ανακοινώσεων για το νέο πακέτο μέτρων στο πλαίσιο της ενδιάμεσης αναθεώρησης της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) 2023 – 27 βρίσκονται οι αγρότες της χώρας αλλά και ολόκληρης της ΕΕ, καθώς αναμένονται σημαντικές ρυθμίσεις για τον τρόπο με τον οποίο θα καταβάλλονται τα κοινοτικά κονδύλια αλλά και αλλαγές στις αγροτικές ενισχύσεις.
Το δεύτερο αυτό, κατά σειρά πακέτο μέτρων, αναμένεται να πάρει την τελική έγκριση των Βρυξελλών στις 14 Μαΐου 2025 και όπως όλα δείχνουν θα περιλαμβάνει νέους κανόνες με τους οποίους θα απλουστεύεται η πράσινη αρχιτεκτονική, με χαλάρωση των περιβαλλοντικών απαιτήσεων και μείωση της γραφειοκρατίας, θα δίνονται κίνητρα για νέες αγροτικές επενδύσεις, ενώ θα υπάρχουν και αλλαγές ως προς την κατανομή των κονδυλίων.
Μετά την έγκριση της ενδιάμεσης αναθεώρησης, αναμένεται και ένα τρίτο πακέτο μέτρων για την απλοποίηση της ΚΑΠ, το οποίο θα ανακοινωθεί περί τα τέλη του έτους
Στόχος των ευρωπαίων αξιωματούχων, σύμφωνα με όσα έχουν διαρρεύσει, είναι να αρθούν τα όποια εμπόδια και να διορθωθούν τα κακώς κείμενα από την μέχρι τώρα εφαρμογή της ΚΑΠ, τα οποία αναδείχτηκαν στις μεγάλες αγροτικές κινητοποιήσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ταυτόχρονα, στόχος είναι να απλοποιηθούν διαδικασίες στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις, αλλά και να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα και η ανθεκτικότητα των αγροτών.
Χαρακτηριστικές είναι άλλωστε οι ανακοινώσεις και του επιτρόπου Γεωργίας, Κριστόφ Χάνσεν, σύμφωνα με τις οποίες «η προτεινόμενη δέσμη μέτρων στοχεύει στη βελτιστοποίηση της εφαρμογής της ΚΑΠ, με προτεραιότητα στις μικρομεσαίες εκμεταλλεύσεις».
Μετά την έγκριση της ενδιάμεσης αναθεώρησης, αναμένεται και ένα τρίτο πακέτο μέτρων για την απλοποίηση της ΚΑΠ, το οποίο θα ανακοινωθεί περί τα τέλη του έτους.
Τα «πριμ» και οι έλεγχοι
Αύξηση επιδοτήσεων, νέα επενδυτικά μέτρα, αποζημιώσεις για ζημιές που προέρχονται από φυσικές καταστροφικές και χαλάρωση των επιτόπιων ελέγχων περιλαμβάνονται στο οικονομικό πακέτο των νέων μέτρων.
Ειδικότερα, προτείνεται να αυξηθεί το ανώτατο όριο των πληρωμών επιδοτήσεων σε μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις από τα 1.250 στα 2.500 ευρώ αλλά και να απλοποιηθούν οι διαδικασίες για την χορήγηση ενισχύσεων έως 50.000, οι οποίες θα αφορούν επενδυτικά σχέδια για την ανάπτυξη των μικρών αγροτικών εκμεταλλεύσεων
Σημαντική αλλαγή στο νέο πακέτο θεωρείται η πρόβλεψη για εξαίρεση των μικροκαλλιεργητών από κάποιους ελέγχους, καθώς και ο περιορισμός των επιτόπιων ελέγχων σε μόλις έναν ετησίως για τα καθεστώτα ενίσχυσης της ΚΑΠ. Ωστόσο, η Κομισιόν προειδοποιεί ότι αυτή η αλλαγή θα μπορούσε να «αποδυναμώσει τα συστήματα διακυβέρνησης» και να μειώσει την «αποτρεπτική επίδραση των ελέγχων».
Επιπλέον, εισάγονται κρίσιμες τροποποιήσεις στις πρακτικές διαχείρισης των στρατηγικών σχεδίων των κρατών-μελών, παρέχοντας ευρύτερα περιθώρια ευελιξίας και ταχύτερης προσαρμογής σε εθνικές ιδιαιτερότητες.
Στο νέο πακέτο μέτρων περιλαμβάνει ρυθμίσεις, με τις οποίες θα περιοριστούν περαιτέρω οι περιβαλλοντικοί έλεγχοι για την εκταμίευση κονδυλίων στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής
Το «πράσινο» πακέτο μέτρων της ΚΑΠ
Σύμφωνα με όσα έχουν διαρρεύσει το τελευταίο διάστημα αξιωματούχοι των Βρυξελλών, το νέο πακέτο μέτρων περιλαμβάνει ρυθμίσεις, με τις οποίες θα περιοριστούν περαιτέρω οι περιβαλλοντικοί έλεγχοι για την εκταμίευση κονδυλίων στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.
Σημαντικότερες θεωρούνται οι αλλαγές που αναμένονται στις λεγόμενες «πράσινες» υποχρεώσεις, οι οποίες ερμηνεύονται ως μια απόπειρα εξισορρόπησης ανάμεσα στην ανάγκη για μια βιώσιμη γεωργία αλλά και στην οικονομική επιβίωση των παραγωγών.
Στο πλαίσιο αυτό προτείνεται μεγαλύτερη ευελιξία στον τρόπο με τον οποίο οι αγρότες εφαρμόζουν ορισμένα πράσινα πρότυπα – γνωστά ως απαιτήσεις Καλών Γεωργικών και Περιβαλλοντικών Συνθηκών (ΚΓΠΣ), όπου η συμμόρφωση συνδέεται με την καταβολή επιδοτήσεων για γεωργικές εκμεταλλεύσεις.
Για παράδειγμα, θέλει να διευκολύνει τους αγρότες να χρησιμοποιούν μόνιμους βοσκότοπους σύμφωνα με το ΚΓΠΣ 1, οι οποίοι συνήθως παραμένουν στην άκρη για να ενισχύσουν τη βιοποικιλότητα και τη δέσμευση άνθρακα. Το σχέδιο θα αυξήσει το μέγιστο ποσό που μπορεί να χαθεί από 5 σε 10% σε σύγκριση με το 2018, κυρίως για να ληφθούν υπόψη οι ανάγκες των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, όπως η αύξηση της παραγωγής.
Όσον αφορά την προστασία των υγροτόπων και των τυρφώνων σύμφωνα με το ΚΓΠΣ 2, η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η υποχρέωση αυτή μπορεί «να είναι δαπανηρή για τους γεωργούς» και «να περιορίσει σημαντικά την ικανότητά τους να αλλάξουν ή να προσαρμόσουν τη χρήση της γης τους». Ως εκ τούτου, προτείνει να επιτραπεί στις χώρες μέλη να αποζημιώνουν καλύτερα τους αγρότες για το έργο αυτό χωρίς να αυξάνουν τις απαιτήσεις προστασίας.
