Τέσσερις συν έναν όρους θέτει η ΓΣΕΕ στο διάλογο για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας που έχει εκκινήσει μετά την πρόσκληση της υπουργού Εργασίας κυρίας Νίκης Κεραμέως, με στόχο την διαμόρφωση – έως το τέλος του έτους – ενός «οδικού χάρτη» αλλαγών με στόχο την ενίσχυση των συλλογικών συμβάσεων.
Η Συνομοσπονδία θέτει ως πρώτο και βασικό στοιχείο την ελεύθερη λειτουργία του θεσμού των συλλογικών διαπραγματεύσεων με ακηδεμόνευτες από το κράτος διαδικασίες.
Ακολούθως προβάλει την πλήρη επαναφορά του καθεστώτος που ίσχυε πριν την οικονομική κρίση και την επιβολή των μνημονίων, σημειώνοντας τα τέσσερα βασικά του στοιχεία που πρέπει να επανέλθουν: η μετενέργεια των συμβάσεων, η επεκτασιμότητα, η συρροή και η καθολικότητα.
Η Συνομοσπονδία απευθυνόμενη προς την κυβέρνηση σημειώνει πως η συντριπτική πλειονότητα του κόσμου της εργασίας τάσσεται υπέρ της επαναφοράς του θεσμού στην προ μνημονίου μορφή του, με το 86% να υποστηρίζει την καθολική κάλυψη όλων των εργαζομένων και την υποχρεωτική ισχύ για όλες τις επιχειρήσεις των συλλογικών συμβάσεων εργασίας.
Οι θέσεις της ΓΣΕΕ
Ας δούμε όμως τις σημαίνουν οι θέσεις που προβάλει η ΓΣΕΕ.
1. Οι ελεύθερες διαπραγματεύσεις αφορούν κυρίως τις κατώτατες αμοιβές, οι οποίες πλέον ορίζονται από την κυβέρνηση και όχι μέσω των διαπραγματεύσεων μεταξύ των εργοδοτικών και εργατικών οργανώσεων. Η ΓΣΕΕ, όπως και ορισμένες εργοδοτικές οργανώσεις (έμποροι, μικρομεσαίες επιχειρήσεις), ζητούν να επανέλθει η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, ως μέσο προσδιορισμού των κατώτατων αμοιβών.
2. Μετενέργεια. Τι είναι όμως η μετενέργεια που επιδιώκει να επαναφέρει η ΓΣΕΕ; Η κατάρρευση των μισθών συντελέστηκε το 2012, με το δεύτερο μνημόνιο των δανειστών, το οποίο επέβαλε μειώσεις στον κατώτατο μισθό, ύψους 22% . Ακολούθησε σε μικρό χρονικό διάστημα, η κατάργηση της μετενέργειας με αποτέλεσμα την κατάρρευση της «πυραμίδας των συλλογικών συμβάσεων», πάνω στην οποία είχε οικοδομηθεί το σύστημα των αμοιβών. Κατ΄ ουσίαν με την κατάργηση της μετενέργειας εισήλθε σε νέα εποχή το συλλογικό δίκαιο και το καθεστώς διαμόρφωσης των μισθών στον ιδιωτικό τομέα. Ειδικότερα στις περιπτώσεις κλάδους παραγωγής όπου έληξαν οι συμβάσεις και δεν ανανεώθηκαν με νέες κλαδικές συμβάσεις εργασίας. Στις περιπτώσεις αυτές, όπου δηλαδή έληξε μετενέργεια των συμβάσεων, χωρίς να υπογραφεί νέα σύμβαση το σύνολο των αμοιβών πιέστηκε προς τα κάτω.
3. Επεκτασιμότητα. Πρόκειται για την παρέμβαση, που έγινε με διάταξη νόμου του 2021 και ουσιαστικά δυσκόλεψε την δυνατότητα επέκτασης μίας συλλογικής σύμβασης εργασίας στο σύνολο των επιχειρήσεων ενός κλάδου. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να μπορούν οι εκπρόσωποι εργοδοτών και εργαζομένων να αποδείξουν ότι καλύπτουν το 50% + 1 των επιχειρήσεων ή των απασχολούμενων, αντίστοιχα, του κλάδου τους. Για τον λόγο αυτό, υπάρχει Μητρώο στο οποίο αναγράφονται οι εταιρίες που υπάγονται σε έναν κλάδο και οι εργαζόμενοι που δουλεύουν σε αυτές. Το υπουργείο Εργασίας προσανατολίζεται στην δραστική μείωση του απαιτούμενου ποσοστού (50% +1) όπως και στην θέσπιση ενός μόνιμου μηχανισμού επέκτασης των συμβάσεων.
4. Συρροή. Η «συρροή συμβάσεων» σε εργασιακές σχέσεις σημαίνει ότι περισσότερες από μία συλλογικές συμβάσεις εργασίας (ΣΣΕ) ισχύουν για τον ίδιο εργαζόμενο. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η πλευρά των εργαζομένων υποστηρίζει ότι θα πρέπει να εφαρμόζεται η ΣΣΕ που είναι πιο ευνοϊκή για τον εργαζόμενο, τόσο για τα θέματα των αμοιβών νόσο και για θεσμικά θέματα.
5. Καθολικότητα. Οι εργασιακές συμβάσεις και οι όροι τους θα πρέπει να ισχύουν για όλους τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις εντός ενός συγκεκριμένου κλάδου. Αυτό διασφαλίζει ίδιους όρους εργασίας για τους εργαζόμενους ενός κλάδου, αλλά και συνθήκες υγειούς ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις.
