Κωνσταντινούπολη: Τι (δεν) συμφώνησαν Ρωσία – Ουκρανία

Εν μέσω έντονου παρασκηνίου τις προηγούμενες ημέρες, οι πολυαναμενόμενες συνομιλίες μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας ολοκληρώθηκαν την Παρασκευή με συμφωνία για την ανταλλαγή χιλιάδων αιχμαλώτων πολέμου, αλλά χωρίς κάποια πρόοδο, αναφορικά μια μόνιμη κατάπαυση του πυρός, κυρίως εξαιτίας των μαξιμαλιστικών εδαφικών απαιτήσεων της Μόσχας.

Οι συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη, οι πρώτες μετά από τρία χρόνια, που διεξήχθησαν υπό τη μεσολάβηση των ΗΠΑ και της Τουρκίας, ολοκληρώθηκαν μετά από μόλις δύο ώρες. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ είχε αφήσει να εννοηθεί πριν από τις συνομιλίες ότι δεν ήταν πιθανή καμία σημαντική εξέλιξη μέχρι να συναντηθεί ο ίδιος με τον Βλαντιμίρ Πούτιν.

Ουκρανοί αξιωματούχοι που είναι ενήμεροι για τις συνομιλίες δήλωσαν στους Financial Times, ότι η Ρωσία είχε υποβάλει «απαράδεκτες» απαιτήσεις, συνδέοντας οποιαδήποτε συμφωνία για κατάπαυση του πυρός με την πλήρη αποχώρηση των δυνάμεων του Κιέβου από τέσσερις ανατολικές ουκρανικές περιοχές που βρίσκονται μόνο εν μέρει υπό τον έλεγχο της Μόσχας: το Ντόνετσκ, το Λουκάνσκ, τη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια.

Ο Ουκρανός υπουργός Άμυνας Ρουστέμ Ούμεροφ, ο οποίος ηγήθηκε της αντιπροσωπείας του Κιέβου, δήλωσε μετά τη συνάντηση ότι στο επίκεντρο των συνομιλιών βρέθηκε η κατάπαυση του πυρός και οι «λεπτομέρειες» για το πώς θα επιτευχθεί.

Με το βλέμμα σε μια συνάντηση Ζελένσκι – Πούτιν

Συζητήθηκαν επίσης οι ανταλλαγές αιχμαλώτων πολέμου και η απελευθέρωση παιδιών από την Ουκρανία που απελάθηκαν βίαια στη Ρωσία, δήλωσε ο Ούμεροφ, καθώς και μια μελλοντική συνάντηση μεταξύ των προέδρων Βολοντίμιρ Ζελένσκι και Πούτιν.

Ο Βλαντιμίρ Μεντίνσκι, βοηθός του Πούτιν και πρώην υπουργός Πολιτισμού, επικεφαλής της ρωσικής αντιπροσωπείας, εξέφρασε την ικανοποίησή του για την εξέλιξη των συνομιλιών και δήλωσε ότι οι δύο πλευρές συμφώνησαν ότι θα υπάρξει ανταλλαγή κρατουμένων 1.000 επί 1.000.

Επιβεβαίωσε ότι η ουκρανική πλευρά είχε ζητήσει μια κατ’ ιδίαν συνάντηση μεταξύ του Πούτιν και του Ζελένσκι. Και πρόσθεσε ότι και οι δύο πλευρές συμφώνησαν να παρουσιάσουν ένα λεπτομερές σχέδιο για το πώς θα ήθελαν να διαμορφωθεί μια εκεχειρία.

Ο Ζελένσκι δήλωσε μετά την ολοκλήρωση των συνομιλιών ότι είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον Τραμπ σχετικά με τη συνάντηση, μαζί με τους ηγέτες της Γαλλίας, της Γερμανίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Πολωνίας. Ο Ζελένσκι είχε επαφές με περισσότερους από 40 Ευρωπαίους ηγέτες στην Αλβανία, στο πλαίσιο της συνάντησης της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας, η οποία εξέφρασε την υποστήριξή της στην Ουκρανία.

Ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Σερ Κιρ Στάρμερ, δήλωσε ότι η θέση του Πούτιν ήταν «σαφώς απαράδεκτη» σε κοινή δήλωση με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς και τον Πολωνό πρωθυπουργό Ντόναλντ Τουσκ.

Ο Μερτς δήλωσε ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες ήταν «πολύ απογοητευμένοι» που η Ρωσία δεν είχε εκμεταλλευτεί την ευκαιρία να σημειώσει πρόοδο σε μια εκεχειρία και μια ειρηνευτική συμφωνία.

Στα σκαριά νέες κυρώσεις

«Η Ουκρανία είναι έτοιμη να κάνει τα ταχύτερα δυνατά βήματα για να φέρει πραγματική ειρήνη», δήλωσε ο Ζελένσκι. «Η θέση μας είναι ότι εάν οι Ρώσοι απορρίψουν μια πλήρη και άνευ όρων κατάπαυση του πυρός και τον τερματισμό των δολοφονιών, πρέπει να ακολουθήσουν αυστηρές κυρώσεις».

Της συνάντησης μεταξύ της ουκρανικής και της ρωσικής πλευράς προήδρευσε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, ο οποίος δήλωσε ότι είναι «κρίσιμης σημασίας η έναρξη της εκεχειρίας το συντομότερο δυνατό».

Προηγούμενες ειρηνευτικές συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη, των οποίων είχαν επίσης ηγηθεί οι Μεντίνσκι και Ουμέροφ, κατέρρευσαν την άνοιξη του 2022, αφού το Κίεβο αποκάλυψε τις φρικαλεότητες που διέπραξαν οι δυνάμεις της Μόσχας στην Μπούτσα και σε άλλες περιοχές της Ουκρανίας .

Ο Ζελένσκι δήλωσε την Παρασκευή ότι η ρωσική αντιπροσωπεία που έστειλε ο Πούτιν ήταν «πολύ χαμηλού επιπέδου» και ότι ο Ρώσος ηγέτης «φοβόταν να έρθει στην Τουρκία».

Πρόσθεσε: «Ο Πρόεδρος Τραμπ θέλει να τερματίσει αυτόν τον πόλεμο. Η υποστήριξη των ΗΠΑ είναι απαραίτητη. Χρειάζεται ένα αμερικανικό backstop».

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι ο Πούτιν είχε προηγουμένως ανακοινώσει εκεχειρίες που «δεν σεβάστηκε ποτέ».

«Ο Πρόεδρος Πούτιν συνέχισε να χτυπά την Ουκρανία και πρότεινε μια συνάντηση μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας στην Τουρκία. Ο Πρόεδρος Ζελένσκι ήταν έτοιμος να συναντηθεί. Ο Πρόεδρος Πούτιν δεν εμφανίστηκε. Αυτό μας λέει ένα πράγμα: Ο Πρόεδρος Πούτιν δεν θέλει ειρήνη.»

Η φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι η επόμενη δέσμη κυρώσεων θα μειώσει το δυτικό ανώτατο όριο τιμών που επιβάλλεται στο ρωσικό αργό πετρέλαιο, θα επιβάλει απαγόρευση στον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream και θα αυστηροποιήσει τους περιορισμούς στον σκιώδη στόλο της Μόσχας και στον ρωσικό χρηματοπιστωτικό τομέα.

Νέα μεγάλη επίθεση

Ανώτεροι Ουκρανοί αξιωματούχοι δήλωσαν στους Financial Times νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα ότι η Ρωσία φαίνεται να προετοιμάζεται για μια μεγαλύτερη επίθεση, μετακινώντας δυνάμεις από το Κουρσκ και αλλού σε στρατηγικά σημεία στο πεδίο της μάχης, αντί να σηματοδοτεί την ετοιμότητά της για ειρηνευτικές συνομιλίες.

Το Deep State, μια ουκρανική αναλυτική ομάδα που πρόσκειται στο υπουργείο Άμυνας, ανέφερε τις τελευταίες ημέρες ότι οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις είχαν καταλάβει περισσότερα εδάφη στην ανατολική περιοχή του Ντόνετσκ, ιδιαίτερα γύρω από τις πόλεις Ποκρόφσκ, Τορέτσκ και Τσάσιβ Γιαρ, οι οποίες αποτελούν σημεία ανάφλεξης.

Η Ουκρανία κατάφερε να αποτρέψει μια σημαντική πρόοδο κατά μήκος της πρώτης γραμμής των 1.000 χιλιομέτρων, αλλά δυσκολεύεται να σταματήσει την ορμητική προέλαση των Ρώσων. Το Κίεβο είναι πιθανό να αντιμετωπίσει αυξανόμενες δυσκολίες καθώς παλεύει με μια προβληματική εκστρατεία κινητοποίησης και καθώς τα όπλα και τα πυρομαχικά που παρέχονται από τις ΗΠΑ εξαντλούνται.