Reuters Breakingviews
Ο Ντόναλντ Τραμπ μπορεί ακόμα να συνάπτει συμφωνίες και να δίνει εντολές. Ωστόσο, η εξουσία του προέδρου των ΗΠΑ έχει περιοριστεί από τότε που επέβαλε υψηλούς δασμούς τον Απρίλιο, μόνο και μόνο για να υποχωρήσει. Συγκεκριμένα, η ισορροπία δυνάμεων μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας, η οποία θα έπρεπε να είναι κρίσιμη για την υπόσχεσή του να «Κάνει την Αμερική Μεγάλη Ξανά», έχει μετατοπιστεί υπέρ του Πεκίνου.
Ο Τραμπ χρησιμοποιεί την εξουσία του με τρεις βασικούς τρόπους. Ο πρώτος είναι δίνοντας εντολές. Εκδίδει εκτελεστικά διατάγματα και κάνει δηλώσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, περιμένοντας ότι οι άνθρωποι θα τραβήξουν την προσοχή. Ο δεύτερος είναι ως παίκτης χαρτιών. Όπως είπε στον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην περίφημη συνάντησή τους στον Λευκό Οίκο τον Φεβρουάριο: «δεν έχετε τα χαρτιά αυτή τη στιγμή». Ο πρόεδρος συχνά φαίνεται να πιστεύει ότι μπορεί να κάνει καλές συμφωνίες επειδή έχει το πιο καλό χαρτί. Ο τρίτος είναι χλευάζοντας τους αντιπάλους. Αυτή ήταν η προσέγγιση που ακολούθησε ο Τραμπ με τον πρώην πρωθυπουργό του Καναδά Τζάστιν Τριντό, χλευάζοντάς τον ως « κυβερνήτη » της χώρας.
Στο απόγειο της ισχύος του Τραμπ, αντιμετώπισε ελάχιστη αντιπολίτευση. Μια έντονη δραστηριότητας, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα του ελέγχει και τα δύο σώματα του Κογκρέσου, έδωσε την εντύπωση ότι η δεύτερη κυβέρνησή του θα ήταν παντοδύναμη. Δεν υπήρχε λόγος για τους αντιπάλους να αντισταθούν είτε στον πρόεδρο είτε σε βασικούς υπολοχαγούς του όπως ο Ίλον Μασκ, ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, στον οποίο ανατέθηκε η περικοπή των κυβερνητικών δαπανών.
Το αντιπολιτευόμενο Δημοκρατικό Κόμμα βρισκόταν σε αταξία. Οι επικριτές του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος και οι επιχειρήσεις παρέμειναν σιωπηλοί από φόβο μήπως ο Τραμπ στραφεί εναντίον τους. Στόχοι όπως το Πανεπιστήμιο Κολούμπια και η δικηγορική εταιρεία Πολ Βάις έκαναν παραχωρήσεις σε μια προσπάθεια να τον πείσουν να υποχωρήσει.
Πηγές εξουσίας
Μία από τις πηγές εξουσίας του Τραμπ είναι η αντίληψη ότι είναι νικητής. Το ταξίδι του στη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα την περασμένη εβδομάδα, όταν ανακοίνωσε συμφωνίες αξίας άνω του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων, βελτίωσαν αυτά τα διαπιστευτήριά του. Οι προσωπικές του σχέσεις με τους ηγέτες του Κόλπου υπογράμμισαν επίσης το χάρισμά του – μια άλλη πηγή της δύναμής του.
Τις τελευταίες εβδομάδες, ωστόσο, ο Τραμπ έχει επίσης δώσει την εντύπωση ότι θα κάνει πίσω όταν αντιμετωπίσει σημάδια προβλημάτων. Ανέβαλε την επιβολή ειδικών δασμών σε εμπορικούς εταίρους μετά την πτώση των χρηματοπιστωτικών αγορών, υποδηλώνοντας ότι έχει χαμηλό όριο απέναντι στον οικονομικό πόνο. Υιοθέτησε έναν ηπιότερο τόνο απέναντι στον Καναδά, αφού ο νέος πρωθυπουργός Μαρκ Κάρνεϊ απάντησε με δασμούς και σκληρή ρητορική.
Η πιο σημαντική υποχώρηση, ωστόσο, ήταν η απόφαση της περασμένης εβδομάδας για μείωση των αμερικανικών δασμών, στις κινεζικές εισαγωγές για τουλάχιστον 90 ημέρες χωρίς σημαντικές παραχωρήσεις από το Πεκίνο. Ο Τραμπ μπορεί να φοβόταν ότι μια διαρκής αντιπαράθεση θα μπορούσε να τροφοδοτήσει τον στασιμοπληθωρισμό. Η εκεχειρία των ΗΠΑ με τους Χούθι υποδηλώνει επίσης μια λιγότερο επιθετική προσέγγιση . Αν και οι μαχητές της Υεμένης συμφώνησαν να σταματήσουν να επιτίθενται σε αμερικανικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα, συνέχισαν να εκτοξεύουν πυραύλους κατά του Ισραήλ, ενός από τους στενότερους συμμάχους της Ουάσιγκτον.
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, ο Τραμπ φαίνεται να έχει υπερεκτιμήσει το δικό του χαρτί και να έχει υποτιμήσει τα χαρτιά που έχουν οι αντίπαλοί του. Άλλοι μπορεί να αντλήσουν το μάθημα ότι δεν έχει το στομάχι για μακροχρόνιες μάχες. Ο πρόεδρος αντιμετωπίζει επίσης μεγαλύτερη αντίσταση στο εσωτερικό. Το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και ορισμένες δικηγορικές εταιρείες του έχουν αντισταθεί. Οι αντίπαλοι έχουν κερδίσει μια σειρά από νομικές υποθέσεις κατά των ενεργειών της κυβέρνησής του. Εν τω μεταξύ, η προσέγγιση του Μασκ «με αλυσοπρίονο» στην κυβέρνηση και ο χειρισμός μιας επιδημίας ιλαράς από τον υπουργό Υγείας Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζούνιορ δεν είναι δημοφιλείς. Αν και τα συνολικά ποσοστά δημοτικότητας του Τραμπ έχουν αυξηθεί πρόσφατα μετά από μια αρχική πτώση, οι Ρεπουμπλικάνοι θα χρειαστούν δημόσια υποστήριξη για να διατηρήσουν τον έλεγχο του Κογκρέσου μετά τις ενδιάμεσες εκλογές του επόμενου έτους. Χωρίς αυτό, η εξουσία του προέδρου θα διαβρωθεί περαιτέρω.
Οι Ρεπουμπλικάνοι στο Κογκρέσο βρίσκουν επίσης τη φωνή τους. Αρκετοί γερουσιαστές, συμπεριλαμβανομένου του ηγέτη της πλειοψηφίας των Ρεπουμπλικανών στη Γερουσία, Τζον Θουν, έχουν αμφισβητήσει την επιθυμία του Τραμπ να δεχτεί ένα αεροπλάνο αξίας 400 εκατομμυρίων δολαρίων από το Κατάρ. Πολλοί υποστηρίζουν αυστηρότερες κυρώσεις κατά της Ρωσίας, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολο για τον πρόεδρο να επιστρέψει στην υποστήριξη του Κρεμλίνου. Εν τω μεταξύ, ο Τραμπ πρόκειται να αντιμετωπίσει μια μεγάλη δοκιμασία της εξουσίας του, καθώς προσπαθεί να πείσει το διχασμένο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα στο Κογκρέσο να υποστηρίξει μαζικές μειώσεις φόρων .
Σκέψεις μηδενικού αθροίσματος
Ακόμη και ορισμένες από τις επιτυχίες του Τραμπ μπορεί να μην είναι τόσο καλές όσο φαίνονται. Για παράδειγμα, ενώ κατάφερε να πείσει το Ηνωμένο Βασίλειο να συμφωνήσει σε μια μονομερή εμπορική συμφωνία, αυτό θα ενισχύσει τις ευκαιρίες εξαγωγών για τις αμερικανικές εταιρείες μόνο κατά 5 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με την κυβέρνηση – μόλις το 0,02% της εθνικής παραγωγής των ΗΠΑ.
Εν τω μεταξύ, μια συμφωνία που θα βοηθήσει τα ΗΑΕ να κατασκευάσουν μια τεράστια πανεπιστημιούπολη τεχνητής νοημοσύνης έχει προκαλέσει ανησυχίες σε ορισμένους στην κυβέρνηση των ΗΠΑ ότι τα προηγμένα τσιπ μπορεί να βρουν τον δρόμο τους προς την Κίνα. Επιπλέον, οι δεσμεύσεις για επενδύσεις δεν μεταφράζονται απαραίτητα σε πραγματικές επενδύσεις, λέει ο Simon Evenett, καθηγητής γεωπολιτικής και στρατηγικής στο IMD.
Η επιτυχία του προέδρου των ΗΠΑ στην προσέλκυση Ευρωπαίων συμμάχων όπως η Γερμανία, προκειμένου να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες θα μπορούσε επίσης να έχει αντίκτυπο. Ενώ η απειλή του να σταματήσει να υποστηρίζει χώρες που δαπανούν πολύ λίγα για την άμυνα θα μπορούσε να μειώσει το βάρος στους Αμερικανούς φορολογούμενους, ο Τραμπ έχει κλονίσει την εμπιστοσύνη των Αμερικανών συμμάχων. Η Ευρώπη θα προσπαθήσει να γίνει λιγότερο εξαρτημένη από την Ουάσιγκτον καθώς ενισχύει τη δική της άμυνα. Αυτό θα μπορούσε τελικά να αποδυναμώσει τις Ηνωμένες Πολιτείες στον ανταγωνισμό των υπερδυνάμεων με την Κίνα, καθώς πιθανότατα χρειάζονται συμμάχους για να επικρατήσουν.
Ένα πρόβλημα με τους κυρίαρχους τρόπους άσκησης εξουσίας του Τραμπ είναι ότι βλέπουν τον κόσμο μέσα από το πρίσμα των νικητών και των ηττημένων. Αυτή η σκέψη μηδενικού αθροίσματος είναι μόνο ένας τρόπος ανάπτυξης εξουσίας, λέει ο Στίβεν Λούκες, ένας πολιτικός επιστήμονας που έχει μελετήσει την εξουσία. Ο Τραμπ θα μπορούσε, φυσικά, να υιοθετήσει μια προσέγγιση που θα ήταν περισσότερο win-win, η οποία θα επικεντρωνόταν στον εντοπισμό αμοιβαία επωφελών σχέσεων με τους συμμάχους. Αυτό προσπαθούσε να κάνει ο προκάτοχός του Τζο Μπάιντεν στο πλαίσιο της στρατηγικής του για τον περιορισμό της Κίνας.
Αλλά αυτό θα απαιτούσε από τον 78χρονο να μάθει νέους τρόπους αξιοποίησης της εξουσίας. Ίσως μπορεί να το κάνει αυτό. Αλλά, αν όχι, το MAGA κινδυνεύει να γίνει «Κάντε την Αμερική Αδύναμη Ξανά».
