Η ταραχώδης οικονομία της Αργεντινής, οι αυστηροί έλεγχοι κεφαλαίου και το ιστορικό ασταθών φορολογικών αλλαγών έχουν ωθήσει τους αποταμιευτές να βάλουν περίπου 271 δισεκατομμύρια δολάρια κάτω από στρώματα, σε θυρίδες ασφαλείας και στο εξωτερικό, σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις. Ο Χαβιέ Μιλέι τώρα ετοιμάζεται να χαλαρώσει τους περίπλοκους περιορισμούς της Αργεντινής κατά της φοροδιαφυγής σε μια προσπάθεια να επαναφέρει δισεκατομμύρια δολάρια κρυφών αποταμιεύσεων στην κανονική οικονομία.
Ο φιλελεύθερος πρόεδρος πρόκειται να αποκαλύψει μεταρρυθμίσεις τις επόμενες ημέρες για να επηρεάσει αυτούς που αποκαλεί «ήρωες», δηλαδή όσους έκρυψαν αδήλωτα δολάρια ΗΠΑ για να ξεφύγουν από το ασταθές πέσο και απαξιωμένες τράπεζες και κυβερνήσεις.
Οι επικριτές λένε ότι η προσπάθεια του Μιλέι να προσελκύσει αποταμιευτές θα μπορούσε να είναι ένα δώρο για τους φοροφυγάδες και όσους ξεπλένουν χρήμα. Αλλά η κυβέρνησή του ισχυρίζεται ότι μπορεί ακόμα να αστυνομεύσει τις ροές βρώμικου χρήματος, ενώ παράλληλα να τακτοποιήσει τα νόμιμα κερδισμένα μετρητά που οι προκλήσεις της Αργεντινής έχουν εκδιώξει από το σύστημα.
«Αυτοί που έκρυψαν χρήματα δεν είναι εγκληματίες, είναι ήρωες που κατάφεραν να ξεφύγουν από πολιτικούς, σατανάδες που ήθελαν να σε βάλουν σε μπελάδες με τον πληθωρισμό», δήλωσε ο Μιλέι σε επιχειρηματικό συνέδριο την περασμένη εβδομάδα. «Χαλαρώνουμε τους κανόνες, ώστε κανείς να μην διώκεται επειδή χρησιμοποιεί τα δολάρια που έχει κάτω από το στρώμα».
Ένα τεράστιο κομμάτι της οικονομίας της Αργεντινής είναι άτυπο. Σχεδόν οι μισοί εργαζόμενοι απασχολούνται «μαύρα» και είναι σύνηθες ακόμη και οι επίσημοι υπάλληλοι να πληρώνονται ένα μέρος του μισθού τους κάτω από το τραπέζι.
Μεγάλες αγορές, όπως αυτοκίνητα, ακόμη και σπίτια, συχνά πληρώνονται σε μετρητά σε δολάρια, με τους αγοραστές να εγχειρίζουν πακέτα χαρτονομισμάτων στους πωλητές, και η τιμή καταγράφεται πολύ κάτω από αυτήν που πληρώθηκε, λένε οι ειδικοί.

Μάστορες στην απόκρυψη χρημάτων
«Οι Αργεντινοί έχουν διδακτορικά στο να κρατούν τα χρήματα μακριά από το ραντάρ των αρχών», δήλωσε στους Financial Times ο Ντιέγκο Φράγκα, καθηγητής φορολογικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο Austral της Αργεντινής. «Η κυβέρνηση θα πρέπει να εφεύρει μερικά καρότα για να προσελκύσει αυτά τα δολάρια, επειδή τα μαστίγια δεν έχουν λειτουργήσει».
Η τάση της χώρας να κρύβει δολάρια έχει πολλές ρίζες, συμπεριλαμβανομένων αρκετών επεισοδίων στις δεκαετίες του 1990 και του 2000, όπου η κυβέρνηση περιόρισε απότομα την πρόσβαση στις αποταμιεύσεις, και φορολογικών πολιτικών που έχουν μεταβληθεί άγρια από τη μία κυβέρνηση στην άλλη.
Η φοροδιαφυγή είναι τόσο διαδεδομένη που οι κυβερνήσεις, κατά μέσο όρο, έχουν ξεκινήσει φορολογικές αμνηστίες κάθε τέσσερα χρόνια τις τελευταίες δύο δεκαετίες, συμπεριλαμβανομένης μιας από τον Μιλέι πέρυσι.
Η αξία του πέσο έχει αποδεκατιστεί από τον χρόνιο πληθωρισμό, ωθώντας τους ανθρώπους να αποταμιεύουν σε δολάρια. Όταν η κυβέρνηση εισήγαγε ελέγχους συναλλάγματος το 2011, περιορίζοντας τις αγορές δολαρίων προκειμένου να στηρίξει το πέσο, πολλοί Αργεντινοί μετέφεραν τα κέρδη τους εκτός του νομικού συστήματος σε μια τεράστια μαύρη αγορά δολαρίων, γνωστή ως «το μπλε».
Η Μιλέι έχει χαλαρώσει σημαντικά τους ελέγχους συναλλάγματος της Αργεντινής, αλλά αυτό δεν επηρεάζει τα δισεκατομμύρια που έχουν ήδη φύγει από το σύστημα.
«Όποιος έχει χρήματα που έχουν βγει από το επίσημο σύστημα πρέπει να παραμείνει στο μπλε, δεν μπορεί να ρισκάρει να πάει στη νόμιμη αγορά», δήλωσε ένας συναλλασσόμενος στη μαύρη αγορά που διαπραγματεύεται περίπου 100.000 δολάρια την ημέρα στο Μπουένος Άιρες.
Αυτά τα κρυμμένα δολάρια μπορούν να ανταλλαχθούν στη μαύρη αγορά με πέσος και να χρησιμοποιηθούν για μικρές αγορές, αλλά οτιδήποτε σημαντικό είναι επικίνδυνο.
Οι λιανοπωλητές πρέπει να επιδεικνύουν ταυτότητα για αγορές μετρητών άνω των 180 δολαρίων και να τις αναφέρουν στις φορολογικές αρχές. Οι πάροχοι πιστωτικών καρτών, τα ιδιωτικά σχολεία και άλλες επιχειρήσεις έχουν παρόμοιες απαιτήσεις, δήλωσε ο Φράγκα. «Εάν οι δαπάνες σας δεν ταιριάζουν με τον δηλωμένο μισθό σας, αντιμετωπίζετε οφειλόμενους φόρους, πρόστιμα, τόκους και ποινικές διώξεις», πρόσθεσε.
Οι κανονισμοί αυστηροποιήθηκαν υπό αριστερές κυβερνήσεις στις αρχές της δεκαετίας του 2000, καθώς η φοροδιαφυγή αυξήθηκε παράλληλα με μια σειρά από αυξήσεις φόρων.
Οι αναλυτές αναμένουν ότι οι μεταρρυθμίσεις του Μιλέι θα μειώσουν τέτοιους κανόνες για να ενθαρρύνουν ακριβές αγορές, όπως αυτοκίνητα και ηλεκτρικές συσκευές. Πολλές πολιτικές που σχετίζονται με τη φορολογία απαιτούν την έγκριση του Κογκρέσου για να αλλάξουν. Δεν είναι σαφές εάν ο Μιλέιθα το επιδιώξει αυτό πριν από τις ενδιάμεσες εκλογές του Οκτωβρίου.

Οι μεταρρυθμίσεις ενδέχεται να προκαλέσουν τριβές.
Ωστόσο, ο Αγκουστίν Φλα, ειδικός συμμόρφωσης κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και ανώτερος συνεργάτης στην Flah Attorneys and Consultants στο Μπουένος Άιρες, δήλωσε ότι «ενώ οποιαδήποτε αμνηστία ενέχει κάποιο κίνδυνο, η κυβέρνηση δεν θα κάνει τίποτα που να δένει τα χέρια της UIF [υπηρεσίας καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες της Αργεντινής] ή να παραβιάζει τους κανόνες της Ομάδας Χρηματοοικονομικής Δράσης – FATF [της παγκόσμιας εποπτικής αρχής για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες]».
Η Αργεντινή αντιμετωπίζει μια επανεξέταση από την FATF τον επόμενο Φεβρουάριο, αφού μια αντιπροσωπεία που επισκέφθηκε πέρυσι αποφάσισε να μην συμπεριλάβει τη χώρα στη «γκρίζα λίστα» των δικαιοδοσιών που χρειάζονται επιπλέον παρακολούθηση.
Ο Μιλέι στοιχηματίζει στα χρήματα από τα σεντούκια για να ενισχύσει τις καταναλωτικές δαπάνες που έχουν παραμείνει στάσιμες τους τελευταίους μήνες. Με ελάχιστες πιθανότητες να περάσει διαρθρωτικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις πριν από τις ενδιάμεσες εκλογές του Οκτωβρίου, οι καταναλωτικές δαπάνες είναι η ευκολότερη επιλογή του Μιλέι για να ενισχύσει την οικονομία φέτος.