Συλλογικές συμβάσεις: Πέντε αγκάθια στον διάλογο κυβέρνησης – εργαζομένων

Με προσέγγιση σε δύο σημεία, αλλά και τεράστιες αποκλίσεις σε πέντε ουσιαστικά θέματα, ξεκίνησε ο κοινωνικός διάλογος για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας που έχει ως στόχο την διαμόρφωση – έως το τέλος του έτους – ενός «οδικού χάρτη» αλλαγών με στόχο την ενίσχυση των συμβάσεων.

Πρόκειται για μια διαδικασία που θα δώσει τη δυνατότητα να βελτιωθεί η δυνατότητα υπογραφής νέων συλλογικών συμβάσεων εργασίας προκειμένου να αυξηθεί η κάλυψη των εργαζομένων από συμβάσεις από το 25%-30% που είναι σήμερα στο 80% που είναι η ευρωπαϊκή πρόβλεψη.

Η ΓΣΕΕ προσήλθε στον διάλογο «κρατώντας μικρό καλάθι προσδοκιών», θέτοντας ωστόσο εξαρχής το ζήτημα της πλήρους επαναφοράς του προηγούμενου νομικού πλαισίου των συμβάσεων

Μικρό καλάθι για τις συλλογικές συμβάσεις

Η ΓΣΕΕ προσήλθε στον διάλογο «κρατώντας μικρό καλάθι προσδοκιών», θέτοντας ωστόσο εξαρχής το ζήτημα της πλήρους επαναφοράς του προηγούμενου νομικού πλαισίου των συμβάσεων. Αντιθέτως, σημαντικές αποκλίσεις καταγράφονται στα θέματα που θέτει η εργατική πλευρά και αφορούν τις ελεύθερες διαπραγματεύσεις, τη μετενέργεια, την επεκτασιμότητα, τη συρροή και την καθολικότητα των συμβάσεων. Η ΓΣΕΕ απευθυνόμενη προς την κυβέρνηση τονίζει πως η συντριπτική πλειονότητα του κόσμου της εργασίας τάσσεται υπέρ της επαναφοράς του θεσμού στην προ μνημονίου μορφή του, με το 86% να υποστηρίζει την καθολική κάλυψη όλων των εργαζομένων και την υποχρεωτική ισχύ για όλες τις επιχειρήσεις των συλλογικών συμβάσεων εργασίας.

Διαπραγματεύσεις

Τα σημεία του διαλόγου που χωρίζουν τις δύο πλευρές (κυβέρνηση – εργαζομένους), τα οποία προέρχονται κυρίως από τις αλλαγές που επήλθαν κατά τη διάρκεια εφαρμογής των μνημονίων. Συγκεκριμένα:

1 Ελεύθερες διαπραγματεύσεις: Οι ελεύθερες διαπραγματεύσεις αφορούν κυρίως τις κατώτατες αμοιβές, οι οποίες πλέον ορίζονται από την κυβέρνηση και όχι μέσω των διαπραγματεύσεων μεταξύ των εργοδοτικών και εργατικών οργανώσεων. Η ΓΣΕΕ, όπως και ορισμένες εργοδοτικές οργανώσεις (έμποροι, μικρομεσαίες επιχειρήσεις), ζητούν να επανέλθει η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, ως μέσο προσδιορισμού των κατώτατων αμοιβών.

2 Μετενέργεια: Τι είναι όμως η μετενέργεια που επιδιώκει να επαναφέρει η ΓΣΕΕ; Η κατάρρευση των μισθών συντελέστηκε το 2012, με το δεύτερο μνημόνιο των δανειστών, το οποίο επέβαλε μειώσεις στον κατώτατο μισθό, ύψους 22%. Ακολούθησε σε μικρό χρονικό διάστημα η κατάργηση της μετενέργειας με αποτέλεσμα την κατάρρευση της «πυραμίδας των συλλογικών συμβάσεων», πάνω στην οποία είχε οικοδομηθεί το σύστημα των αμοιβών. Κατ’ ουσίαν με την κατάργηση της μετενέργειας εισήλθε σε νέα εποχή το συλλογικό δίκαιο και το καθεστώς διαμόρφωσης των μισθών στον ιδιωτικό τομέα. Στις περιπτώσεις όπου έληξε η μετενέργεια των συμβάσεων χωρίς να υπογραφεί νέα σύμβαση, το σύνολο των αμοιβών πιέστηκε προς τα κάτω.

3 Επεκτασιμότητα: Πρόκειται για την παρέμβαση που έγινε με διάταξη νόμου του 2021 και ουσιαστικά δυσκόλεψε τη δυνατότητα επέκτασης μιας συλλογικής σύμβασης εργασίας στο σύνολο των επιχειρήσεων ενός κλάδου. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να μπορούν οι εκπρόσωποι εργοδοτών και εργαζομένων να αποδείξουν ότι καλύπτουν το 50%+1 των επιχειρήσεων ή των απασχολουμένων, αντίστοιχα, του κλάδου τους. Για τον λόγο αυτόν, υπάρχει Μητρώο στο οποίο αναγράφονται οι εταιρείες που υπάγονται σε έναν κλάδο και οι εργαζόμενοι που δουλεύουν σε αυτές. Το υπουργείο Εργασίας προσανατολίζεται στη δραστική μείωση του απαιτούμενου ποσοστού (50%+1) όπως και στη θέσπιση ενός μόνιμου μηχανισμού επέκτασης των συμβάσεων.

4 Συρροή: Η «συρροή συμβάσεων» σε εργασιακές σχέσεις σημαίνει ότι περισσότερες από μία συλλογικές συμβάσεις εργασίας (ΣΣΕ) ισχύουν για τον ίδιο εργαζόμενο. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η πλευρά των εργαζομένων υποστηρίζει ότι θα πρέπει να εφαρμόζεται η ΣΣΕ που είναι πιο ευνοϊκή για τον εργαζόμενο.

5 Καθολικότητα: Οι εργασιακές συμβάσεις και οι όροι τους θα πρέπει να ισχύουν για όλους τους εργαζομένους και τις επιχειρήσεις εντός ενός συγκεκριμένου κλάδου. Αυτό διασφαλίζει ίδιους όρους εργασίας για τους εργαζομένους ενός κλάδου, αλλά και συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ (ΟΤ) – ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ