Η αναταραχή στην παγκόσμια αγορά ομολόγων επιβαρύνεται ιδιαίτερα από την κατάσταση στην Ιαπωνία, μια γωνιά της αγοράς που για δεκαετίες δεν παρουσίαζε σχεδόν καμία αστάθεια – και αυτό ανησυχεί ιδιαίτερα τους επενδυτές.
Η Τράπεζα της Ιαπωνίας, που θεωρείται «φάλαινα» της εγχώριας αγοράς ομολόγων επειδή κατέχει περισσότερα από τα μισά κρατικά ομόλογα της χώρας, έχει σταδιακά μειώσει τον ισολογισμό της και τις αγορές ομολόγων. Στις 20 Μαΐου, μια πώληση 20ετών ομολόγων κατέρρευσε με τη ζήτηση να βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο εδώ και πάνω από μια δεκαετία. Η δημοπρασία 40ετών ομολόγων στις 28 Μαΐου αντιμετωπίστηκε με τη χαμηλότερη ζήτηση εδώ και 10 μήνες. Η πτώση στην αγορά κρατικών ομολόγων της Ιαπωνίας, ύψους 7,8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, έχει ξεκινήσει από τότε που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε τους δασμούς της «Ημέρας Απελευθέρωσης» τον Απρίλιο.
Σε περίπτωση που οι αποδόσεις των ιαπωνικών κρατικών ομολόγων συνεχίσουν να αυξάνονται, η κίνηση αυτή θα μπορούσε να «προκαλέσει έναν Αρμαγεδδώνα στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές»
Οι επιπτώσεις στις ΗΠΑ
Το παλιρροϊκό κύμα των ιαπωνικών ομολόγων εκτιμάται ότι θα φτάσει και στις ακτές των ΗΠΑ, όπου το δημόσιο χρέος ήδη πλήττεται σημαντικά και πυροδοτεί φόβους για φυγή κεφαλαίων από αμερικανικά assets και για χαλάρωση του carry trade, καθώς οι αποδόσεις των μακροπρόθεσμων τίτλων κυμαίνονται κοντά σε ιστορικά υψηλά.
«Η Ιαπωνία μοιάζει με ωρολογιακή βόμβα που χτυπάει. Αν η εμπιστοσύνη σε ένα από τα παραδοσιακά ασφαλή περιουσιακά στοιχεία της χρηματοπιστωτικής αγοράς καταρρεύσει, η εμπιστοσύνη στην παγκόσμια αγορά θα μπορούσε να ακολουθήσει
Οι αποδόσεις των 40ετών κρατικών ομολόγων της Ιαπωνίας έφτασαν στο ιστορικό υψηλό του 3,689% την Πέμπτη και διαπραγματεύονταν τελευταία φορά στο 3,318% — σχεδόν 70 μονάδες βάσης υψηλότερα μέχρι στιγμής φέτος. Οι αποδόσεις του 30ετούς κρατικού χρέους έχουν αυξηθεί περισσότερο από 60 μονάδες βάσης φέτος στο 2,914%, επίσης όχι πολύ μακριά από τα ιστορικά υψηλά, ενώ για το 20ετές χρέος έχουν αυξηθεί πάνω από 50 μονάδες βάσης.
Οι υψηλότερες αποδόσεις των κρατικών ομολόγων της Ιαπωνίας θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν ένα κύμα επαναπατρισμού κεφαλαίων, με τους Ιάπωνες επενδυτές να αποσύρουν κεφάλαια από τις ΗΠΑ. Θα μπορούσε να υπάρξει ένα «σημείο ενεργοποίησης» όπου οι Ιάπωνες επενδυτές θα μεταφέρουν ξαφνικά τα κεφάλαιά τους από τις ΗΠΑ πίσω στην πατρίδα τους, ανέφεραν οι αναλυτές της Macquarie σε σημείωμά τους.
Αρμαγεδδών στα ομόλογα
Σε περίπτωση που οι αποδόσεις των ιαπωνικών κρατικών ομολόγων συνεχίσουν να αυξάνονται, η κίνηση αυτή θα μπορούσε να «προκαλέσει έναν Αρμαγεδδώνα στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές», δήλωσε ο Άλμπερτ Έντουαρντς, παγκόσμιος στρατηγικός αναλυτής στην Societe Generale Corporate & Investment Banking.
Καθώς οι υψηλότερες αποδόσεις ενισχύουν το γεν, αυτό θα επηρεάσει την εγχώρια όρεξη για επενδύσεις στο εξωτερικό, δήλωσε στο CNBC, προσθέτοντας ότι οι αμερικανικές τεχνολογικές μετοχές, οι οποίες έχουν δει μεγάλες εισροές από την Ιαπωνία, θα επηρεαστούν ιδιαίτερα καθώς το γεν ενισχύεται.
Οι αυξημένες αποδόσεις προκαλούν προβλήματα στις παγκόσμιες αγορές γενικότερα, καθώς μεταφράζονται σε αυξημένο κόστος δανεισμού, δήλωσε ο David Roche, στρατηγικός αναλυτής της Quantum Strategy. Το γεγονός ότι η Ιαπωνία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος πιστωτής στον κόσμο ανεβάζει τα διακυβεύματα ακόμη περισσότερο. Τα καθαρά εξωτερικά περιουσιακά στοιχεία της χώρας έφτασαν σε ιστορικό υψηλό το 2024 στα 533,05 τρισεκατομμύρια γιεν (3,7 τρισεκατομμύρια δολάρια).
Αυτός ο επαναπατρισμός κεφαλαίων στην Ιαπωνία είναι συνώνυμος με το «τέλος της αμερικανικής ιδιαιτερότητας» και αντικατοπτρίζεται και αλλού στην Ευρώπη και την Κίνα», πρόσθεσε ο Roche.
Τριγμοί στο carry trade
Η απότομη αύξηση της καμπύλης αποδόσεων της Ιαπωνίας οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε έναν βασικό διαρθρωτικό παράγοντα: Οι ιαπωνικές εταιρείες ασφάλισης ζωής — βασική πηγή ζήτησης για 30ετή και 40ετή ομόλογα JGB — έχουν σε μεγάλο βαθμό ικανοποιήσει τις απαιτήσεις αγοράς που καθορίζονται από τους κανονισμούς, δήλωσε ο διαχειριστής χαρτοφυλακίου της Eastspring Investments στην ομάδα σταθερού εισοδήματος, Rong Ren Goh.
Καθώς η Τράπεζα της Ιαπωνίας μείωσε τις αγορές ομολόγων σε μια καθοριστική αλλαγή νομισματικής πολιτικής πέρυσι, και οι ιδιωτικοί παράγοντες δεν εντείνουν τις προσπάθειές τους, η αναντιστοιχία ζήτησης-προσφοράς είναι πιθανό να τροφοδοτήσει υψηλότερες αποδόσεις.
«Εάν οι απότομα υψηλότερες αποδόσεις των ομολόγων JGB προσελκύσουν Ιάπωνες επενδυτές να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, η χαλάρωση του carry trade θα μπορούσε να προκαλέσει θορυβώδη πτώση στα αμερικανικά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία», δήλωσε ο Edwards. Οι υψηλότερες αποδόσεις τείνουν να ενισχύουν το νόμισμα.
Τα carry trades περιλαμβάνουν δανεισμό σε νόμισμα χαμηλού επιτοκίου, όπως το ιαπωνικό γιεν, και χρήση αυτών των κεφαλαίων για επενδύσεις σε περιουσιακά στοιχεία υψηλότερης απόδοσης στο εξωτερικό.
Τον περασμένο Αύγουστο, οι συναλλαγές που βασίζονται στο γιεν άρχισαν να υποχωρούν απότομα μετά την αύξηση των επιτοκίων από την Τράπεζα της Ιαπωνίας, ενισχύοντας το ιαπωνικό νόμισμα και πυροδοτώντας ένα σημαντικό sell-off στις παγκόσμιες αγορές.
Ωρολογιακή βόμβα
«Η Ιαπωνία μοιάζει με ωρολογιακή βόμβα που χτυπάει. Αν η εμπιστοσύνη σε ένα από τα παραδοσιακά ασφαλή περιουσιακά στοιχεία της χρηματοπιστωτικής αγοράς καταρρεύσει, η εμπιστοσύνη στην παγκόσμια αγορά θα μπορούσε να ακολουθήσει», δήλωσε ο Μάικλ Γκέιντ, συγγραφέας της έκθεσης Lead-Lag και διαχειριστής χαρτοφυλακίου στην Tidal Financial Group, προσθέτοντας ότι ο κόσμος υποθέτει ότι αυτό που συνέβη τον Αύγουστο ήταν ένα «μοναδικό» περιστατικό.
Ο Γκέιντ δήλωσε ότι ένας από τους πρωταρχικούς στόχους της τρέχουσας κυβέρνησης των ΗΠΑ είναι η μείωση των αποδόσεων των ομολόγων και η αποδυνάμωση του δολαρίου για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων εμπορικών ανισορροπιών, και αν αυτό συμβεί ταυτόχρονα με την αύξηση των αποδόσεων των ιαπωνικών ομολόγων, θα βλάψει το αφήγημα περί φθηνού γιεν που τροφοδοτεί εξαρχής το εμπόριο carry σε γιεν.
«Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει πολλούς traders να χαλαρώσουν αυτές τις short θέσεις τους στο γιεν και στη συνέχεια να εξετάσουμε μια πιθανή επανάληψη του περασμένου Αυγούστου», είπε.
Η υποχώρηση του carry trade που πρόκειται να επακολουθήσει θα είναι χειρότερη από αυτήν του Αυγούστου, προειδοποίησε η Alicia García-Herrero, επικεφαλής οικονομολόγος για την Ασία-Ειρηνικό στη Natixis.
Ποια είναι (συνήθως) η ελκυστικότητα των κρατικών ομολόγων;
Τα κρατικά ομόλογα θεωρούνται γενικά ένα από τα ασφαλέστερα περιουσιακά στοιχεία για επένδυση, επειδή θεωρείται σχετικά απίθανο ο εκδότης — μια κυβέρνηση — να χρεοκοπήσει. Αυτό συμβαίνει επειδή μια κυβέρνηση θέτει τους δικούς της κανόνες και συνήθως μπορεί να συγκεντρώσει χρήματα όταν χρειάζεται. Τα μακροπρόθεσμα ομόλογα τείνουν να προσφέρουν στους επενδυτές σχετικά υψηλές αποδόσεις με σχετικά χαμηλό κίνδυνο, επειδή ο επενδυτής συμφωνεί και δεσμεύει ένα επιτόκιο για σημαντικό χρονικό διάστημα, όπως 20 ή 40 χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τα επιτόκια θα μπορούσαν να μειωθούν, επομένως οι επενδυτές ανταμείβονται για την ανάληψη κινδύνου.
Τα ιαπωνικά ομόλογα, ειδικότερα, θεωρούνται εδώ και δεκαετίες μία από τις πιο σταθερές αγορές κρατικού χρέους παγκοσμίως.
Γιατί η ζήτηση ήταν χαμηλή;
Η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας είναι εδώ και καιρό ο μεγαλύτερος κάτοχος ιαπωνικών κρατικών ομολόγων. Η χώρα, μέχρι πρόσφατα, βρισκόταν σε έναν κύκλο αποπληθωρισμού από τη δεκαετία του 1990, γνωστό ως οι «Χαμένες Δεκαετίες». Η αγορά ομολόγων, η οποία επιτρέπει στην κυβέρνηση να εκδίδει περισσότερο χρέος και να δαπανά περισσότερα ως αποτέλεσμα, ήταν μέρος της στρατηγικής της Τράπεζας της Ιαπωνίας για την τόνωση της οικονομίας.
Τώρα που η Ιαπωνία εξέρχεται από τον αποπληθωρισμό και δεν επικεντρώνεται πλέον στην ενίσχυση της οικονομίας μέσω της αγοράς ομολόγων, η κεντρική τράπεζα μπορεί να επικεντρωθεί στη μείωση των σημαντικών διαθεσίμων της. Τον Νοέμβριο του 2023, τα χρέη της Τράπεζας της Ιαπωνίας έφτασαν σε ιστορικά υψηλά. Μέχρι στιγμής έχει μειώσει 21 τρισεκατομμύρια γιεν (146 δισεκατομμύρια δολάρια) από τον ισολογισμό της και έχει μειώσει τις αγορές κατά 400 δισεκατομμύρια γιεν σε χρέος κάθε τρίμηνο.
Στις 19 Μαρτίου 2024, η Ιαπωνία τερμάτισε το μακροχρόνιο οικονομικό της πείραμα.
Τι διακυβεύεται;
Όπως γράφει το Bloomberg, η χαμηλή ζήτηση για ομόλογα και, ως εκ τούτου, η αύξηση των αποδόσεων μπορούν να αυξήσουν το κόστος δανεισμού για την ιαπωνική κυβέρνηση, τις εταιρείες και τους καταναλωτές. Υπάρχουν ήδη ανησυχίες για το τεράστιο χρέος της Ιαπωνίας . Στις 19 Μαΐου, ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας Shigeru Ishiba δήλωσε ότι η οικονομική κατάσταση της Ιαπωνίας ήταν χειρότερη από αυτήν της Ελλάδας.
Θέτει επίσης την Τράπεζα της Ιαπωνίας σε δύσκολη θέση, καθώς η κεντρική τράπεζα εξισορροπεί τις εκκλήσεις για διατήρηση χαμηλού κόστους δανεισμού έναντι της ανάγκης αύξησης των επιτοκίων για τον έλεγχο του πληθωρισμού.
Για τις ασφαλιστικές εταιρείες ζωής της χώρας, οι υψηλότερες αποδόσεις ομολόγων μπορούν να σημαίνουν τεράστιες απώλειες. Τέσσερις από τις μεγαλύτερες ασφαλιστικές εταιρείες ζωής της Ιαπωνίας ανέφεραν περίπου 60 δισεκατομμύρια δολάρια σε συνδυασμένες μη πραγματοποιημένες ζημίες από τα εγχώρια ομόλογα που κατείχαν για το τελευταίο οικονομικό έτος, περίπου τέσσερις φορές το σύνολο ενός έτους νωρίτερα.
Η Deutsche Bank AG προειδοποίησε ότι η αύξηση των αποδόσεων των ιαπωνικών ομολόγων θα καθιστούσε τα ομόλογα πιο ελκυστικά για τους τοπικούς αγοραστές και, ως εκ τούτου, θα μπορούσε να αναγκάσει τους επενδυτές να αποσύρουν χρήματα από το αμερικανικό χρέος. Η Societe Generale SA δήλωσε ότι ενώ οι αγορές ομολόγων και μετοχών των ΗΠΑ έχουν επωφεληθεί στο παρελθόν από τη ροή κεφαλαίων από την Ιαπωνία, αυτό μπορεί τώρα να αντιστρέφεται.
Μπορεί η Τράπεζα της Ιαπωνίας να ανατρέψει τα πράγματα;
Στις ακροάσεις της Τράπεζας της Ιαπωνίας με συμμετέχοντες στην αγορά ομολόγων την περασμένη εβδομάδα, οι μεγάλες ασφαλιστικές εταιρείες ζωής και τα συνταξιοδοτικά ταμεία ζήτησαν δράση από την κεντρική τράπεζα.
Υπάρχουν εικασίες ότι το υπουργείο Οικονομικών της Ιαπωνίας ενδέχεται να εξετάσει το ενδεχόμενο μείωσης της έκδοσης ομολόγων μεγαλύτερης διάρκειας, προκειμένου να εξισορροπήσει την προσφορά και τη ζήτηση. Σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Bloomberg, σε μια ασυνήθιστη κίνηση, το υπουργείο έστειλε ένα ερωτηματολόγιο για να αξιολογήσει ποια ποσά έκδοσης ομολόγων υπερ-μακροπρόθεσμης διάρκειας θεωρούν οι συμμετέχοντες στην αγορά κατάλληλα. Η κίνηση αυτή υπογραμμίζει τον τρόπο με τον οποίο η Ιαπωνία επιδιώκει να ανακτήσει τη σταθερότητα στην αγορά μετά τη χλιαρή δημοπρασία 20ετών ομολόγων.
Η κεντρική τράπεζα θα επανεξετάσει τα σχέδιά της για την αγορά ομολόγων σε συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου τον Ιούνιο και ο διοικητής Καζούο Ουέντα δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι η Τράπεζα της Ιαπωνίας θα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στην αγορά.
