ΥΠΕΝ: Το 2026 ο διαγωνισμός για την παραγωγή ενέργειας από σκουπίδια

Τις εκκρεμότητες του σχεδίου για την παραγωγή ενέργειας από τα σκουπίδια επιχειρεί να κλείσει η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ). Στόχος είναι εντός του 2026 να γίνουν οι διαγωνισμοί για τις έξι μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων, εκτιμώμενου προϋπολογισμού περίπου ενός δισ. ευρώ, οι οποίες θεωρούνται απαραίτητες για να μειωθεί η ταφή σκουπιδιών κάτω από 10%. Όπως ανέφερε χθες ο Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του ΥΠΕΝ, κ. Μανώλης Γραφάκος, από το βήμα του 3ου Επενδυτικού -Επιστημονικού Forum για την ενεργειακή αξιοποίηση αποβλήτων, το επόμενο βήμα είναι η υποβολή, εντός των επόμενων ημερών, της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) στην αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου.

Όπως υποστήριξε ο κ. Γραφάκος, εντός του έτους θα ολοκληρωθεί και το θεσμικό πλαίσιο. Έτσι το 2026 θα προχωρήσουν οι ανταγωνιστικές διαδικασίες για τις έξι μονάδες καύσης με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2029.

Σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα, τότε θα έχουν ολοκληρωθεί και οι τελευταίες μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων (αναμένεται να συμβασιοποιηθούν το 2026) οι οποίες θα παράγουν απορριμματογενείς ενεργειακές πρώτες ύλες, δηλαδή υπολείμματα απορριμμάτων που έχουν υποστεί επεξεργασία και έχουν μετατραπεί σε πέλετ, όπως το SRF και το RDF. Αυτά τα εναλλακτικά καύσιμα, θα αξιοποιηθούν από τις έξι μονάδες Waste-to-Energy και μέρος τους από την τσιμεντοβιομηχανία. Το ενδιαφέρον τους να επενδύσουν σε μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων έχουν ήδη εκδηλώσει, άτυπα, στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ η ΔΕΗ, η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, η AKTOR, η Μotor Oil, η Metlen και η Mesogeios.

Που θα εγκατασταθούν οι μονάδες

Οι χωροθετήσεις των μονάδων, σύμφωνα με την πρόταση της μελέτης σκοπιμότητας που έχει παραδοθεί από τους μελετητές στο υπουργείο, είναι οι εξής:

– στη Ροδόπη (δυναμικότητας 62.000 τόνοι/έτος) που θα εξυπηρετεί την περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης (Βόρειος Έβρος, Αλεξανδρούπολη, Καβάλα, Ξάνθη, Σαμοθράκη). Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές του ΥΠΕΝ η περιοχή της Ξάνθης θεωρείται για την ώρα ως επικρατέστερη για την υποδοχή της μονάδας.

– στην Κοζάνη (288.000 τόνοι/έτος) για τις περιοχές της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας, την Ήπειρο, τη Θεσσαλία (Λάρισα, Τρίκαλα, Μαγνησία) και μέρος των Ιονίων νήσων (την Κέρκυρα). Η ΔΕΗ έχει δηλώσει το ενδιαφέρον της για την κατασκευή της στις εκτάσεις της στην Πτολεμαΐδα.

– σε Αρκαδία, Ηλεία ή Αχαϊα (154.000 τόνοι/έτος) θα εξυπηρετεί περιοχές της Δυτικής Ελλάδας (Αγρίνιο, Ναύπακτος, Δυτική Αχαΐα, Ηλεία), της Πελοποννήσου (Αρκαδία, Μεσσηνία, Λακωνία) και μέρους των νησιών του Ιονίου (Κεφαλονιά, Λευκάδα, Ζάκυνθο). Πιθανή εγκατάσταση παραμένουν τα πρώην λιγνιτικά πεδία της ΔΕΗ.

– στη Βοιωτία (186.000 τόνοι/έτος) για τις περιοχές της Κεντρικής Ελλάδας (Θήβα, Χαλκίδα, Φωκίδα, Λαμία) και ορισμένων περιοχών της Αττικής. Ενδιαφέρον έχει εκδηλώσει η Metlen για χωροθέτηση της μονάδας εντός των εγκαταστάσεών της στην περιοχή.

– στην Αττική (356.000 τόνοι/έτος) για τις περιοχές της Αττικής, των νησιών του Βορείου Αιγαίου (Λέσβος, Χίος, Σάμος) και ορισμένων του Νοτίου Αιγαίου (π.χ. Σύρος, Άνδρος, Κως, Κάλυμνος, Μήλος, Τήνος κλπ.).

– στο Ηράκλειο (140.000 τόνοι/έτος) για την Κρήτη και νησιά του Νοτίου Αιγαίου (Σαντορίνη, Ρόδο και Κάρπαθο).

Σε κάθε περίπτωση η τελική χωροθέτηση θα προταθεί από τους αναδόχους των μονάδων. Όπως επεσήμανε χθες ο Γενικός Γραμματέας, μέριμνα του ΥΠΕΝ είναι να βοηθήσει στα δύο στάδια που προηγούνται της ενεργειακής αξιοποίησης των σκουπιδιών, δηλαδή στη συλλογή απορριμμάτων και την επεξεργασία τους σε τις ΜΕΑ (Μονάδες Επεξεργασίας Αποβλήτων). Έτσι, το πρώτο στάδιο που αφορά στη συλλογή, ο κ. Γραφάκος τόνισε ότι μπαίνει μια τάξη με τα ολιστικά σχέδια χωριστής συλλογής, ένα για κάθε ΦοΔΣΑ (Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων), που καταγράφει τις ανάγκες σε εξοπλισμό προκειμένου να γίνει σωστά η συλλογή σε διαφορετικά ρεύματα σκουπιδιών ώστε να τροφοδοτούνται οι ΜΕΑ. Σήμερα έχουν υποβληθεί στο ΥΠΕΝ επτά από τα 13 σχέδια, τα οποία αποτελούν προαπαιτούμενο για τις χρηματοδοτήσεις των υποδομών από το ΕΣΠΑ.

Όσο για το δεύτερο στάδιο, είναι εκείνο της ολοκλήρωσης του δικτύου των απαραίτητων Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) που είναι απαραίτητο για να παρέχει υλικό στις μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης. Σήμερα λειτουργούν 13 μονάδες και άλλες 25 κατασκευάζονται ενώ τις επόμενες ημέρες, όπως ανέφερε ο Γενικός Γραμματέας, θα υπογραφούν οι συμβάσεις για την κατασκευή Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων στην Κέρκυρα, στη Λάρισα, στην Καβάλα και στην Θεσσαλονίκη.

Ενεργειακή αξιοποίηση 1,3 εκατ. τόνων εναλλακτικών καυσίμων

“Οι συγκεκριμένες μονάδες είναι αναβαθμισμένες ώστε να παρέχουν ένα καλό SRF για να αξιοποιηθεί είτε από την τσιμεντοβιομηχανία είτε από τις έξι μονάδες Waste-to-Energy”, υποστήριξε ο κ. Γραφάκος. Το σχέδιο για την ανάπτυξη των έξι μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης προβλέπει την καύση 1,3 εκατ. τόνων απορριμματογενών καυσίμων ετησίως, ενώ άλλοι 150.000 τόνοι υψηλότερης ποιότητας θα διατίθενται στην τσιμεντοβιομηχανία.

Η ενεργειακή αξιοποίηση θα αφορά μόνο το υπόλειμμα, αφού γίνει ανακύκλωση περίπου του 50% που είναι ο κοινοτικός στόχος, δεδομένο που έχει ληφθεί υπόψη στη μελέτη σκοπιμότητας. “Μέσα στο επόμενο δίμηνο αναμένονται οι λεπτομέρειες για το τελικό στάδιο του σχεδίου για την ανακύκλωση. Βασική μέριμνα είναι να πιάσουμε τους στόχους για την ανακύκλωση με τη χωριστή συλλογή ανακυκλώσιμων υλικών και βιοαποβλήτων και στη συνέχεια το υπόλοιπο θα αξιοποιείται ενεργειακά”, υπογράμμισε ο κ. Γραφάκος.

Επιδότηση με “feed in tariff” για το παραγόμενο ρεύμα

Οι μονάδες Waste-to-Energy θα χρηματοδοτηθούν με ιδιωτικά κεφάλαια και θα επιδοτούνται για την παραγόμενη ενέργεια με σταθερή τιμή – η “feed in tariff” προτείνεται στα 88 ευρώ ανά MWh (μεγαβατώρα) – αλλά και από το gate fee για το οποίο, όπως ανέφερε ο κ. Γραφάκος, η πρόθεση του ΥΠΕΝ είναι να κυμανθεί στα ίδια επίπεδα με το τέλος ταφής που καταβάλλουν σήμερα οι δήμοι ώστε να μην επιβαρυνθεί περαιτέρω ο προϋπολογισμός τους. Επίσης, σύμφωνα με τη μελέτη, για τη βιωσιμότητα των μονάδων υπολογίζεται τιμή πώλησης της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας στο ηλεκτρικό δίκτυο στα 80,92 ευρώ/MWh (μεγαβατώρα) και έσοδα από την πώληση σκραπ μετάλλων στα 50 ευρώ/τόνο.