Οι αυξανόμενες απειλές στον κυβερνοχώρο, τα ζητήματα προμηθειών και οι κλιμακούμενες γεωπολιτικές εντάσεις δοκιμάζουν την ανθεκτικότητα του ενεργειακού τομέα της Ευρώπης. Οι μεταφορές, οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας και η βιομηχανία δημιουργούν νέες απαιτήσεις – από χαμηλότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και πιο ανταγωνιστικές συμβάσεις για τις βιομηχανίες έως εκθετικά υψηλότερη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας για κέντρα δεδομένων και τεχνητή νοημοσύνη. Εν τω μεταξύ, η κρίση των τιμών της ενέργειας έχει κάνει τον μέσο καταναλωτή ενέργειας να είναι ολοένα και πιο σκεπτικός απέναντι στον τομέα της ενέργειας και την ενεργειακή μετάβαση της Ευρώπης.
Από αύριο 3 Ιουνίου οι βασικοί παίκτες από τον παγκόσμιο ενεργειακό τομέα θα συγκεντρωθούν στις Βρυξέλλες για την ετήσια συνάντηση της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας των Εθνικών Ενώσεων των Εταιρειών Ηλεκτρικής Ενέργειας (Eurelectric), στην οποία αναμένεται να παραστεί μεταξύ άλλων ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ, και αντιπρόεδρος του ευρωπαϊκού φορέα, Γιώργος Στάσσης.
Στις δύο ημέρες εκατοντάδες συμμετέχοντες και ομιλητές, συμπεριλαμβανομένων υπεύθυνων χάραξης ενεργειακής πολιτικής από όλη την Ευρώπη και στελεχών του κλάδου, θα συζητήσουν επαναστατικές καινοτομίες και πιεστικά ζητήματα που αφορούν την ηλεκτρική ενέργεια.
Οι τέσσερις πυλώνες
Υπό το θέμα «Power Play» το φετινό summit αναμένεται να επικεντρωθεί στους εξής τέσσερις πυλώνες:
- Η σημασία της επιτάχυνσης του εξηλεκτρισμού σε όλους τους τομείς για την επίτευξη των κλιματικών στόχων της Ευρώπης
- Ενεργειακή Ασφάλεια Εφοδιασμού σε έναν Κόσμο που Μεταβάλλεται
- Διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης στην παγκόσμια σκηνή μέσω καινοτόμων ενεργειακών λύσεων.
- Κινητοποίηση των επενδύσεων και των υποδομών που απαιτούνται για να γίνει αυτός ο μετασχηματισμός πραγματικότητα.
Υπενθυμίζεται ότι την περασμένη εβδομάδα ο κ. Στάσσης συμμετείχε στο διεθνές συνέδριο International Utilities and Energy Conference 2025, που διοργάνωσε η Accenture στην Ουάσιγκτον.
Ο επικεφαλής της ΔΕΗ πήρε μέρος σε πάνελ συζήτησης μαζί με τον CEO της Centrica, Chris O’Shea, με βασικό θέμα τις ευκαιρίες που έχουν οι ευρωπαϊκές ενεργειακές εταιρείες να ανταποκριθούν στην αυξανόμενη ζήτηση για ενέργεια.
Σε ανάρτησή του στο LinkedIn, ο κ. Στάσσης τόνισε τη σημασία της διασύνδεσης ενέργειας και τεχνολογίας:
«Ζούμε σε έναν κόσμο όπου τα πάντα συνδέονται όλο και περισσότερο μεταξύ τους. Ο ενεργειακός και ο ψηφιακός τομέας καθίστανται εξαιρετικά αναγκαίοι ο ένας για τον άλλον. Η ενεργειακή ασφάλεια δεν αφορά πλέον μόνο την πρόσβαση στους πόρους. Το μέλλον της διασυνδεσιμότητας βρίσκεται πέρα από τις φυσικές υποδομές, δηλαδή τους αγωγούς και τις γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ανέφερε και πρόσθεσε: «Ο ψηφιακός κόσμος δεν αφορά πλέον μόνο τις ταχύτητες σύνδεσης και τους ταχύτερους διακομιστές. Ο ενεργειακός κόσμος χρειάζεται τεχνολογία για να διαχειρίζεται την παραγωγή και τα δίκτυά του. Ο ψηφιακός κόσμος λαχταρά μεγαβάτ για να σκέφτονται οι μηχανές του».
Το πράσινο στοίχημα της ΔΕΗ
Η ΔΕΗ χτίζει το το χαρτοφυλάκιό της σε έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) με υψηλές ταχύτητες, θωρακίζοντάς το παράλληλα, με μονάδες αποθήκευσης ενέργειας (μπαταρίες και αντλησιοταμίευση), έναντι των περικοπών «πράσινης» ηλεκτροπαραγωγής και των αρνητικών τιμών στην χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Οι συνολικές επενδύσεις του ομίλου, κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους, ανήλθαν σε 0,48 δισ. ευρώ, με το 89% των κονδυλίων να αφορούν έργα ΑΠΕ, αλλά και ευέλικτης παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας.
Η εγκατεστημένη «πράσινη» ισχύς έφτασε στα τέλη Μαρτίου τα 6,2 GW (γιγαβάτ), αυξημένη κατά 1,5 GW συγκριτικά με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2024, συμπεριλαμβανομένων και έργων ισχύος περίπου 0,7 GW η κατασκευή των οποίων ολοκληρώθηκε εντός των πρώτων 90 ημερών του έτους. Από τα 6,2 GW τα 4,8 GW βρίσκονται στην Ελλάδα και τα υπόλοιπα σε Ρουμανία, Ιταλία και Βουλγαρία.
Και η ανάπτυξη συνεχίζεται, καθώς έργα συνολικής ισχύος 3,7 GW βρίσκονται στην …ουρά (1,5 GW υπό κατασκευή και 2,1 GW έτοιμα για κατασκευή ή υπό διαγωνιστική διαδικασία) ενώ άλλα 1,9 GW βρίσκονται σε διαδικασία αδειοδοτικής ωρίμανσης, συμπληρώνοντας ένα χαρτοφυλάκιο συνολικής ισχύος 11,8 GW που αποτελούν τον σχεδιασμό της ΔΕΗ για το 2027.
Mε κρίσιμα έργα αποθήκευσης ενέργειας η ΔΕΗ επιχειρεί να θωρακίσει το ολοένα και αυξανόμενο πράσινο χαρτοφυλάκιό της
Τα big projects στις λιγνιτικές περιοχές
Όσον αφορά στα μεγάλα έργα που θα εγκατασταθούν στις υπό απολιγνιτοποίηση περιοχές, ξεκίνησε τον Μάρτιο η δεύτερη φάση κατασκευής του μεγάλου φωτοβολταϊκού σταθμού των 490 MW (μεγαβάτ) στη Μεγαλόπολη. Ειδικότερα, σε συνέχεια των 125 MW που βρίσκονται ήδη υπό κατασκευή (πρόκειται για την πρώτη φάση του έργου που αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2025) ξεκίνησε η δεύτερη φάση επιπλέον 125 MW, με την τρίτη φάση που αφορά την κατασκευή σταθμού συνολικής ισχύος 240 MW να αναμένεται να ξεκινήσει εντός του 2026.
Επίσης, το πρώτο τρίμηνο του έτους ολοκληρώθηκαν δύο φωτοβολταϊκοί σταθμοί στην Πτολεμαΐδα ισχύος 171 MW και 80 MW ενώ «χτίζεται» και ηλιακό πάρκο ισχύος 550 MW (έχουν ολοκληρωθεί τα 367 MW και απομένουν άλλα 183 MW εντός του έτους). Την ίδια περίοδο στην Κεντρική και Νότια Ιταλία έχει ολοκληρωθεί κατά 34% ένα πάρκο ισχύος 93 MW.
Η ΔΕΗ ωριμάζει και μονάδες αντλησιοταμίευσης που θα εγκατασταθούν στα εξαντλημένα λιγνιτικά ορυχεία της επιχείρησης χρησιμοποιώντας ως κάτω δεξαμενές τους πυθμένες τους
Ευελιξία με αποθήκευση ενέργειας
Παράλληλα, με κρίσιμα έργα αποθήκευσης ενέργειας η ΔΕΗ επιχειρεί να θωρακίσει το ολοένα και αυξανόμενο πράσινο χαρτοφυλάκιό της. Οι επενδύσεις στην ευελιξία, όπως σε μπαταρίες και σε αντλησιοταμιευτικά ή υδροηλεκτρικά, βρίσκονται στην καρδιά της στρατηγικής της. Στόχος είναι η βελτιστοποίηση της διαχείρισης της στοχαστικής ηλεκτροπαραγωγής των σταθμών ΑΠΕ και η αξιοποίηση στο έπακρο του δυναμικού τους, συμβάλλοντας παράλληλα στην ευστάθεια του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι προτεραιότητες της Eurelectric
Η Eurelectric, η οποία εκπροσωπεί τα συμφέροντα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας ηλεκτρικής ενέργειας και οδηγεί τις εξελίξεις στον τομέα, αναζητά τη εκείνη που μπορεί να εξασφαλίσει πρωτίστως την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, που προκαλούν κυρίως οι δασμολογικές παλινωδίες του αμερικανού προέδρου.
Η ασφάλεια αυτή κρίνεται επιτακτική σε μια εποχή που οι γεωπολιτικές εξελίξεις, οι κυβερνοεπιθέσεις, οι ακραίες καιρικές συνθήκες και η μάχη για τις κρίσιμες πρώτες ύλες ασκούν μεγάλη πίεση στο ενεργειακό σύστημα της Ευρώπης.
Ανάγκη επαναπροσδιορισμού
Στην τελευταία μελέτη της Eurelectric για την ενεργειακή της ασφάλεια, τη διεξαγωγή της οποίας ανέλαβε η Compass Lexecon, επισημαίνεται η ανάγκη επαναπροσδιορισμού της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης.
«Τα καλώδια στη Βαλτική έχουν υποστεί επανειλημμένα σαμποτάζ, καταστροφικές καταιγίδες αφήνουν την Ιρλανδία στο σκοτάδι, ο πόλεμος μαίνεται στην Ουκρανία και τιμολογιακές κρίσεις προκαλούνται από τις διαταραχές καυσίμων της Ρωσίας: Το ενεργειακό σύστημα της Ευρώπης αντιμετωπίζει προκλήσεις όπως ποτέ άλλοτε. Εν τω μεταξύ, η Ευρώπη απαλλάσσει την οικονομία της από τις εκπομπές άνθρακα, με την καθαρή και ανανεώσιμη ενέργεια να αναμένεται να καλύψει το 60% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας έως το 2050», τονίζει η χαρακτηριστικά η Eurelectric και προσθέτει: «Καθώς οι ενεργειακές ανάγκες εξελίσσονται, το ίδιο θα πρέπει να κάνει και η στρατηγική ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης».
Στη μελέτη καταδεικνύεται η ανάγκη για μια νέα προσέγγιση στην ενεργειακή ασφάλεια που βασίζεται στον καθαρό εξηλεκτρισμό, για τη μείωση της εξάρτησης από τις εισαγωγές καυσίμων, τη μείωση της έκθεσης σε κρίσεις τιμών βασικών προϊόντων και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας στις κρίσεις.
Η τρέχουσα στρατηγική της ΕΕ για την ενεργειακή ασφάλεια εγκρίθηκε το 2014, σε μια εποχή που οι χώρες εξαρτώνταν σε μεγάλο βαθμό από τις ρωσικές εισαγωγές και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αποτελούσαν μόνο ένα μικρό κλάσμα του συνολικού μείγματος. Σήμερα, αυτή η εικόνα έχει αλλάξει ριζικά. Οι εισαγωγές ενέργειας αναμένεται να μειωθούν από 60% του ενεργειακού εφοδιασμού της ΕΕ το 2022 σε 13% έως το 2050, χάρη στον εξηλεκτρισμό των μεταφορών και της θέρμανσης. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αναμένεται να παράγουν το 69% της συνολικής ενέργειας έως το 2030 και το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο θα καταργηθούν σταδιακά. Αυτές οι εξελίξεις απαιτούν μια ολοκληρωμένη προσέγγιση ασφάλειας με γνώμονα την ενέργεια.
«Η πρόσφατη χρονιά μας έδειξε ότι η διατήρηση της συνήθους πρακτικής στην Ευρώπη δεν αποτελεί πλέον επιλογή. Με τις απειλές που αντιμετωπίζει ο τομέας μας, η ασφάλεια του εφοδιασμού
Οι τρεις πυλώνες
Για την εξασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης, η μελέτη προτείνει την ενίσχυση τριών πυλώνων:
- Καλύτερος σχεδιασμός : μόνο προσθέτοντας τα κομμάτια μπορεί κανείς να δει το πλήρες παζλ. Τα πλαίσια ετοιμότητας θα πρέπει να καλύπτουν ολόκληρη την αλυσίδα αξίας, να περιλαμβάνουν όλους τους ενεργειακούς φορείς, τις υποδομές, να εκτείνονται σε μεγαλύτερα χρονικά πλαίσια και να λαμβάνουν υπόψη τις εξωτερικές απειλές για τον καλύτερο εντοπισμό των αναγκών του συστήματος.
- Ευελιξία : θα χρειαστεί τεράστια ευέλικτη χωρητικότητα για να συμπληρώσει τις μεταβλητές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας – 175 GW θα πρέπει να προέρχονται από νέες τεχνολογίες αποθήκευσης και απόκριση στη ζήτηση έως το 2030. Για την παροχή κινήτρων για επενδύσεις, οι μηχανισμοί χωρητικότητας και τα συστήματα στήριξης της ευελιξίας θα είναι κρίσιμα.
- Λειτουργικές αγορές : τα αποτελεσματικά σήματα τιμών θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν τις ανάγκες του συστήματος και να επιτρέπουν στους καταναλωτές να συμβάλλουν στην ασφάλεια του εφοδιασμού προσαρμόζοντας την κατανάλωση ενέργειας.
