Με τρία μεγάλα διακυβεύματα για την Ευρώπη και όχι μόνο για τους δασμούς καλείται να διαπραγματευτεί με τις ΗΠΑ η Ευρωπαϊκή Ενωση.
Η οικονομία, η άμυνα και η ασφάλεια βρίσκονται στον πυρήνα των κρίσιμων συνομιλιών μεταξύ Βρυξελλών και Ουάσινγκτον, αναγκάζοντας την ΕΕ να βάλει για την ώρα σε αναμονή τα μεγάλα σχέδια για την οικοδόμηση «μιας ανεξάρτητης Ευρώπης», όπως γράφουν οι FT.
Οι διαπραγματευτές της Ευρώπης γνωρίζουν ότι ο αμερικανός πρόεδρος θα κάνει σκληρό παζάρι απαιτώντας παραχωρήσεις σε έναν τομέα με αντάλλαγμα υποστήριξη σε έναν άλλο, φέρνοντας την ΕΕ αντιμέτωπη το δίλημμα εάν θα θυσιάσει βασικές αξίες της στον βωμό ενός συμφέροντος-αναγκαστικού συμβιβασμού ή εάν θα αποδεχθεί μια σταθερή ρήξη με την Ουάσιγκτον.
Ο Ζοζέπ Μπορέλ, πρώην επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, περιέκλεισε σε δύο προτάσεις το κλίμα που επικρατεί στις Βρυξέλλες: «Όλες αυτές οι κρίσεις, όλες ταυτόχρονα: είναι η τέλεια καταιγίδα. Μπορεί να προσπαθήσει να μας στριμώξει και να μας βάλει στη γωνία και από τις τρεις κατευθύνσεις».
Οπως εξήγησε ο έμπειρος δειπλωμάτης, θεωρεί πιθανό ότι ο Ντόναλντ Τραμπ «θα μπορούσε να μας πει για παράδειγμα: “αν δεν μου δώσετε μια καλή εμπορική συμφωνία, τότε δεν θα υποστηρίξουμε την Ουκρανία” ή “αν με πιέσετε να υποστηρίξω την Ουκρανία, τότε θα ενισχύσουμε τις [απαιτήσεις μας για να αυξήσετε] τις στρατιωτικές σας δαπάνες για το ΝΑΤΟ”».
Τα χειρότερα σενάρια
Ανώτεροι αξιωματούχοι της ΕΕ έχουν συζητήσει τα χειρότερα σενάρια και στα τρία διακυβεύματα.
Αυτά περιλαμβάνουν: πρώτον, την πλήρη αναστολή της υποστήριξης των ΗΠΑ προς την Ουκρανία, την αποκοπή πληροφοριών και την αποτροπή των ευρωπαϊκών χωρών από το να παρέχουν όπλα που αγόρασαν οι ΗΠΑ. Δεύτερον, έναν εμπορικό πόλεμο πλήρους κλίμακας με καταστροφικές συνέπειες για την οικονομική ανάπτυξη και τρίτον, την ταχεία απόσυρση από την Ευρώπη των αμερικανικών στρατευμάτων και στρατιωτικών υποδομών.
«Στο εμπόριο, στην άμυνα και στο ουκρανικό, η επιλογή είναι ανάμεσα σε ένα κακό αποτέλεσμα και σε ένα πολύ κακό αποτέλεσμα», είπε χαρακτηριστικά ευρωπαίος αξιωματούχος στους FT.
Οι επόμενες αναμετρήσεις
Ο Τραμπ θα αντιμετωπίσει πρώτα τους Ευρωπαίους ηγέτες στη σύνοδο κορυφής της G7 στον Καναδά σε 11 ημέρες, όπου αξιωματούχοι αναμένουν ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ θα ξεκαθαρίσει την υποστήριξή του στην Ουκρανία και το σχέδιο κυρώσεων για τη Ρωσία.
Οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες θέλουν ο Τραμπ να δεσμευτεί για συνεχή υποστήριξη στο Κίεβο, αλλά φοβούνται ότι θέλει μια ειρηνευτική συμφωνία που θα αφήσει την Ουκρανία και την υπόλοιπη Ευρώπη ευάλωτες στη μελλοντική ρωσική επιθετικότητα.
Μια εβδομάδα αργότερα, οι ηγέτες του ΝΑΤΟ θα συγκεντρωθούν στη Χάγη, με τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να ελπίζουν ότι οι υποσχέσεις τους για αυξημένες αμυντικές δαπάνες θα πείσουν τον Τραμπ να διατηρήσει την υποστήριξη των ΗΠΑ για την ευρωπαϊκή άμυνα και να τον αποτρέψει από το να περιορίσει τις αμερικανικές δυνάμεις από την Ευρώπη.
Την επόμενη μέρα, οι ηγέτες της ΕΕ θα βρεθούν στη σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες γνωρίζοντας ότι έχουν λιγότερο από δύο εβδομάδες για να διαπραγματευτούν μια εμπορική συμφωνία με τον Τραμπ για να αποφύγουν γενικευμένους δασμούς 50% που θα ήταν καταστροφικοί για την οικονομία της ηπείρου.
Οπως σχολίασε ευρωπαίος αξιωματούχος, για τον Τραμπ δεν πρόκειται για τρία διαφορετικά κρίσιμα ζητήματα, όπως για την ΕΕ και ως εκ τούτου δεν θα τα αντιμετωπίσει σε διαφορετικό πλαίσιο το καθένα. «Είμαστε ουσιαστικά μια ανάρτηση [στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης] ή μια παρατήρηση συνέντευξης Τύπου μακριά από την καταστροφή για τρία υπαρξιακά ζητήματα για την Ευρώπη: την άμυνα, την οικονομία και την ασφάλεια», πρόσθεσε.
«Σουρεαλιστικές» συζητήσεις στην ΕΕ
Ενας από τους αξιωματούχους με τους οποίους μίλησαν ο FT αναφέρθηκε στις συναντήσεις μεταξύ των αντιπροσώπων των 27 χωρών μελών της ΕΕ δίνοντας έμνφαση στην ανησυχία που επικρατεί για τις περιορισμένες επιλογές που έχουν. Ενδεικτικό του αδιεξόδου που αισθάνονται οι Ευρωπαίοι είναι το σχόλιο: «[Οι συζητήσεις] είναι απλώς σουρεαλιστικές. Η απάντηση σε όλα τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε είναι: Η Αμερική. Και η Αμερική υποτίθεται ότι είναι ο στενότερος σύμμαχός μας».
Η μακροχρόνια πίεση της Γαλλίας για μεγαλύτερη ευρωπαϊκή ανεξαρτησία από τις ΗΠΑ έχει συγκεντρώσει πολλούς περισσότερους υποστηρικτές από όσους η επανεκλογή του Τραμπ τον περασμένο Νοέμβριο.
«Η επόμενη σπουδαία εποχή μας, το επόμενο μεγάλο ενωτικό έργο, έχει να κάνει με την οικοδόμηση μιας ανεξάρτητης Ευρώπης», δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σε ομιλία της την περασμένη εβδομάδα, δίνοντας το στίγμα των -θεωρητικών- προθέσεων.
Ωστόσο, κατ’ ιδίαν, διπλωμάτες κρατών μελών και αξιωματούχοι της ΕΕ ανησυχούν βαθιά για το πώς τα τρωτά σημεία της Ευρώπη μπορεί να διχάσουν: σε εκείνες τις χώρες που υποστηρίζουν τη λεγόμενη στρατηγική αυτονομία σε εκείνουν που πιστεύουν ότι η ΕΕ πρέπει να υπερασπιστεί με κάθε τρόπο τη διατλαντική σχέση.
Είναι ενδεικτικό ότι η Τζόρτζια Μελόνι -ίσως η στενότερη πολιτική σύμμαχος του Τραμπ στην Ευρώπη- δήλωνε απερίφραστα τις προηγούμενες ημέρες πως «η σχέση με τις ΗΠΑ είναι θεμελιώδης για να διατηρηθεί η δύναμη της Δύσης. Τα πεπρωμένα μας είναι αλληλένδετα».
«Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να… για άλλη μια φορά την πλάνη ότι η καταιγίδα θα περάσει», είπε η φον ντερ Λάιεν στην ομιλία της την περασμένη εβδομάδα. «Ότι τα πράγματα θα πάνε πίσω όπως ήταν πριν: μόνο αν τελειώσει ο πόλεμος, ή συναφθεί συμφωνία για τους δασμούς ή οι επόμενες εκλογές είχαν διαφορετικό αποτέλεσμα. Όχι, δεν θα το κάνουν».
Ενώ ένας μακροπρόθεσμος στόχος για μια πιο αυτόνομη Ευρώπη μπορεί να εξαπλώνεται μεταξύ των ευρωπαϊκών πρωτευουσών, η βραχυπρόθεσμη απάντηση για το πώς να κρατήσουμε τις ΗΠΑ στο πλευρό ενώ η ήπειρος αναπτύσσει το εναλλακτικό της μέλλον αποδεικνύεται δύσκολη.
«Είμαστε σε μπελάδες;» δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ που συμμετείχε στις συζητήσεις. «Ναι, είμαστε σε μπελάδες».
Δασμοί 50% σε χάλυβα και αλουμίνιο
Πάντως, ενώ μια μέρα πριν την προγραμματισμένη για σήμερα συνάντηση Σέφκοβιτς – Γκριρ, ο εκπρόσωπος Τύπου της Κομισιόν, Ολαφ Γκιλ δήλωνε ότι «οι τεχνικές συναντήσεις βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη στην Ουάσιγκτον και μπορώ να σας πω ότι η πρώτη ημέρα των συνομιλιών ήταν πολύ εποικοδομητική»,μόλις λίγες ώρες αργότερα ήρθε το νέο προεδρικό διάταγμα του Τραμπ για επιβολή δασμών 50% σε χάλυβα και αλουμίνιο που τέθηκε σε ισχύ σήμερα το το πρωί.
Οι νέοι δασμοί διπλασιάζουν τις υπάρχουσες εισφορές 25% που εισήγαγε ο Τραμπ νωρίτερα φέτος – εξαιρουμένης της Βρετανίας που είναι η μόνη χώρα με την οποία μέχρι στιγμής έχει υπογράψει εμπορική συμφωνία.
President Trump just signed a proclamation raising tariffs on steel and aluminum imports by 50% to protect U.S. steel and national security.🇺🇸
THE GOLDEN AGE IS HERE! pic.twitter.com/TP32u0M4dR
— The White House (@WhiteHouse) June 3, 2025
Ο Τραμπ δήλωσε ότι οι δασμοί ήταν απαραίτητοι για να αποτραπεί το ντάμπινγκ από ξένους παραγωγούς που θα «απειλούσαν να βλάψουν την εθνική ασφάλεια».
«Οι αυξημένοι δασμοί θα αντιμετωπίσουν αποτελεσματικότερα τις ξένες χώρες που συνεχίζουν να εκφορτώνουν χαμηλές τιμές, περίσσεια χάλυβα και αλουμινίου στην αγορά των ΗΠΑ και έτσι υπονομεύουν την ανταγωνιστικότητα των βιομηχανιών χάλυβα και αλουμινίου των Ηνωμένων Πολιτειών», έγραψε ο Τραμπ στην εντολή.
