Συλλογικές συμβάσεις εργασίας: Τον Δεκέμβριο το χρονοδιάγραμμα των αλλαγών

Τον Δεκέμβριο του 2025 θα οριστικοποιηθούν τα μέτρα τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας και την ενίσχυσή τους, καθώς και το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής τους.

Η υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως υπογραμμίζει πως ο διάλογος με τους κοινωνικούς εταίρους είναι σε εξέλιξη, ενώ στόχος της κυβέρνησης είναι ο οδικός χάρτης εφαρμογής των μέτρων να έχει ολοκληρωθεί έως το τέλος του έτους.

Η ΓΣΕΕ προσήλθε στο διάλογο «κρατώντας μικρό καλάθι προσδοκιών», θέτοντας ωστόσο εξαρχής το ζήτημα της πλήρους επαναφοράς του προηγούμενου νομικού πλαισίου των συμβάσεων

Το πακέτο των μέτρων για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας θα «περιλαμβάνει πιο ισχυρά κίνητρα με στόχο την ώθηση για τη σύναψη συλλογικών συμβάσεων».

Η Ν. Κεραμέως χαρακτηρίζει τον κατώτατο μισθό των 880 ευρώ ως «κατώφλι ένταξης στην αγορά εργασίας» και επισημαίνει ότι οι εκπρόσωποι εργαζομένων και εργοδοτών είναι απολύτως ελεύθεροι να συμφωνήσουν επιπλέον αμοιβές.

Κάτι τέτοιο είχαμε ήδη στον τουρισμό και στις τράπεζες όπου υπογράφηκαν συλλογικές συμβάσεις εργασίας με πιο ευνοϊκούς όρους εργασίας.

Ο διάλογος για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας

Στο μεταξύ σε εξέλιξη βρίσκεται ο κοινωνικός διάλογος μεταξύ των εκπροσώπων εργοδοτών και εργαζομένων και μέχρι ώρας φαίνεται να υπάρχει προσέγγιση σε δύο σημεία, αλλά και τεράστιες αποκλίσεις σε τέσσερα ουσιαστικά θέματα γύρω από την αλλαγή του νομικού πλαισίου για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας.

Πρόκειται για μια διαδικασία, που θα δώσει τη ευχέρεια να βελτιωθεί η δυνατότητα υπογραφής νέων συλλογικών συμβάσεων εργασίας, προκειμένου να αυξηθεί η κάλυψη των εργαζομένων από συμβάσεις από το 25% – 30% που είναι σήμερα στο 80%, που είναι η ευρωπαϊκή πρόβλεψη.

Η ΓΣΕΕ προσήλθε στο διάλογο «κρατώντας μικρό καλάθι προσδοκιών», θέτοντας ωστόσο εξαρχής το ζήτημα της πλήρους επαναφοράς του προηγούμενου νομικού πλαισίου των συμβάσεων.

Συγκλίσεις διαφαίνονται σε τρία ζητήματα που αφορούν το ποσοστό εκπροσώπησης των εργοδοτικών οργανώσεων ως προϋπόθεση επέκτασης της σύμβασης και τον τρόπο λειτουργίας του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ).

Αντιθέτως, σημαντικές αποκλίσεις καταγράφονται στα θέματα που θέτει η εργατική πλευρά και αφορούν τη μετενέργεια, την επεκτασιμότητα, τη συρροή και την καθολικότητα των συμβάσεων. Η ΓΣΕΕ απευθυνόμενη προς την κυβέρνηση τονίζει πως η συντριπτική πλειονότητα του κόσμου της εργασίας τάσσεται υπέρ της επαναφοράς του θεσμού στην προ μνημονίου μορφή του, με το 86% να υποστηρίζει την καθολική κάλυψη όλων των εργαζομένων και την υποχρεωτική ισχύ για όλες τις επιχειρήσεις των συλλογικών συμβάσεων εργασίας.

Οι ελεύθερες διαπραγματεύσεις αφορούν κυρίως τις κατώτατες αμοιβές, οι οποίες πλέον ορίζονται από την κυβέρνηση και όχι μέσω των διαπραγματεύσεων μεταξύ των εργοδοτικών και εργατικών οργανώσεων. Η ΓΣΕΕ, όπως και ορισμένες εργοδοτικές οργανώσεις (έμποροι, μικρομεσαίες επιχειρήσεις), ζητούν να επανέλθει η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, ως μέσο προσδιορισμού των κατώτατων αμοιβών.

Η επεκτασιμότητα, αναφέρεται στην παρέμβαση, που έγινε με διάταξη νόμου του 2021 και ουσιαστικά δυσκόλεψε την δυνατότητα επέκτασης μίας συλλογικής σύμβασης εργασίας στο σύνολο των επιχειρήσεων ενός κλάδου. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να μπορούν οι εκπρόσωποι εργοδοτών και εργαζομένων να αποδείξουν ότι καλύπτουν το 50% + 1 των επιχειρήσεων ή των απασχολούμενων, αντίστοιχα, του κλάδου τους. Το υπουργείο Εργασίας προσανατολίζεται στην δραστική μείωση του απαιτούμενου ποσοστού (50% +1) όπως και στην θέσπιση ενός μόνιμου μηχανισμού επέκτασης των συμβάσεων.

Η «συρροή συμβάσεων» σε εργασιακές σχέσεις σημαίνει ότι περισσότερες από μία συλλογικές συμβάσεις εργασίας (ΣΣΕ) ισχύουν για τον ίδιο εργαζόμενο. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η πλευρά των εργαζομένων υποστηρίζει ότι θα πρέπει να εφαρμόζεται η ΣΣΕ που είναι πιο ευνοϊκή για τον εργαζόμενο, τόσο για τα θέματα των αμοιβών νόσο και για θεσμικά θέματα.