Startups: Τι είναι η κουλτούρα «996» και γιατί αντιδρούν οι ευρωπαϊκές τεχνολογικές επιχειρήσεις

Η ευρωπαϊκή startup σκηνή βρέθηκε πρόσφατα σε μια διαμάχη, με αφορμή αναρτήσεις στον επαγγελματικό ιστότοπο LinkedIn, όπου επενδυτές επιχειρηματικών κεφαλαίων κάλεσαν τους ιδρυτές να υιοθετήσουν μια κουλτούρα υπερβολικής εργασίας, προκειμένου να παραμείνουν ανταγωνιστικοί σε διεθνές επίπεδο.

Η εργασιακή κουλτούρα «996» – δηλαδή εργασία από τις 9 το πρωί έως τις 9 το βράδυ, έξι ημέρες την εβδομάδα – κυριαρχεί στην Κίνα και έχει υιοθετηθεί από μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες όπως η Alibaba του Τζακ Μα και το TikTok της ByteDance.

Ο Σεμπάστιαν Μπέκερ, συνεργάτης της ελβετικής εταιρείας Redalpine, συμμετείχε στη συζήτηση στο LinkedIn, απευθυνόμενος στον νέο Γερμανό Καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς. Ο Μερτς έχει ζητήσει την κατάργηση του ορίου των οκτώ ωρών εργασίας ημερησίως στη Γερμανία, με στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας, διατηρώντας ωστόσο το όριο των 40 ωρών εβδομαδιαίως. Ο Μπέκερ υποστήριξε ότι η πρόταση του Μερτς δεν αρκεί, καθώς «οι 40 ώρες την εβδομάδα δεν επαρκούν». Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά: «Στη Silicon Valley, οι εβδομάδες εργασίας 60-70 ωρών δεν αποτελούν εξαίρεση. Έχουν ακόμη και έναν όρο γι’ αυτό: 996. Μπορούμε να έχουμε τον ίδιο αριθμό έξυπνων, φιλόδοξων ανθρώπων, αλλά αν εργαζόμαστε συνεχώς λιγότερο, δεν θα κερδίσουμε».

Ο Μάρτιν Μινιό, συνεργάτης της Index Ventures στο Λονδίνο, εξήγησε στο LinkedIn ότι το 996 ξεκίνησε από την Κίνα και έχει «σιωπηρά καθιερωθεί ως κανόνας» στις startups παγκοσμίως. Μέρος αυτής της πίεσης προέρχεται από την επίμονη άποψη ότι η ευρωπαϊκή τεχνολογική σκηνή υστερεί έναντι των ΗΠΑ και της Κίνας, οι οποίες έχουν δημιουργήσει τεχνολογικούς κολοσσούς και διακρίνονται για τις έντονες εργασιακές κουλτούρες τους.

Αντιδράσεις στις ευρωπαϊκές startups

Ωστόσο, ο Σουράνγκα Τσαντρατιλάκε, συνεργάτης της Balderton Capital, δήλωσε στο CNBC ότι αυτές οι απόψεις είναι πλέον ξεπερασμένες. Η Ευρώπη έχει δημιουργήσει τα τελευταία χρόνια εταιρείες deca-corns – δηλαδή εταιρείες με αξία άνω των 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων, όπως οι Klarna, Revolut, Wise και Checkout.com.

Αν και δεν έχει παράξει ακόμη μια τεχνολογική εταιρεία αξίας τρισεκατομμυρίων δολαρίων, όπως η Nvidia, ωστόσο η πρόοδος είναι εμφανής. «Η ευρωπαϊκή τεχνολογική αγορά και το οικοσύστημά της βρίσκονται σήμερα στο ίδιο επίπεδο με τις ΗΠΑ και την Ασία. Τη δεκαετία του 1980 η ευρωπαϊκή τεχνολογική σκηνή βρισκόταν πίσω από τη Δυτική Ακτή των ΗΠΑ, αλλά αυτό πλέον δεν ισχύει», ανέφερε ο Τσαντρατιλάκε.

Οι εκκλήσεις για υιοθέτηση της κουλτούρας 996 στην Ευρώπη προκάλεσαν κύμα αντιδράσεων. Η εμμονή με την κινεζική κουλτούρα 996 ή την κουλτούρα εργασίας 24/7 της Silicon Valley αποδίδεται στη θεοποίηση της υπερβολικής εργασίας στον χώρο των startups, όπως υποστηρίζουν ιδρυτές και επενδυτές. «Πρόκειται για φετιχισμό της υπερβολικής εργασίας αντί για έξυπνη εργασία. Είναι ένας μύθος», τόνισε ο Τσαντρατιλάκε. «Η Καλιφόρνια είναι εξαιρετική στην αφήγηση ιστοριών και υπάρχει πολλή μυθοπλασία γύρω από το πώς λειτουργούν οι startups. Υπάρχει σκληρή δουλειά, αλλά αν περάσεις πραγματικά χρόνο σε αυτό το οικοσύστημα, θα διαπιστώσεις ότι πολλοί άνθρωποι εργάζονται σκληρά, αλλά υπάρχουν και περίοδοι που δεν εργάζονται».

Η Νίνα Μοχάντι, ιδρύτρια της Bloom Money με έδρα το Λονδίνο και καταγωγή από την Καλιφόρνια, υποστήριξε ότι υπάρχουν «διαρκείς επιπτώσεις και ακούσιες συνέπειες» από την υιοθέτηση μιας επιθετικής κουλτούρας υπερβολικής εργασίας. «Αρκεί να σκεφτεί κανείς τη Revolut και την κουλτούρα που διαμόρφωσε, η οποία είναι ίσως η πλησιέστερη που έχουμε δει στην Ευρώπη στην κουλτούρα 996, και αντιμετώπισε δυσκολίες», δήλωσε η Μοχάντι στο CNBC. «Ο δείκτης αποχώρησης των εργαζομένων της ήταν εξαιρετικά υψηλός και δυσκολεύτηκε ακόμη και να αποκτήσει τραπεζική άδεια, ενώ η κουλτούρα της αναφέρθηκε ως ένας από τους λόγους».

Από την πλευρά της, η Revolut δήλωσε στο CNBC ότι λειτουργεί σε «περιβάλλον υψηλής ανάπτυξης και υψηλής απόδοσης». Όπως ανέφερε εκπρόσωπος της εταιρείας: «Σε αυτό το πλαίσιο, έχουμε εξελίξει τον τρόπο υποστήριξης των ανθρώπων μας μέσω συμπεριφορών που βασίζονται σε αξίες, δομημένης ανάπτυξης και μιας κουλτούρας που είναι συνεργατική, απαιτητική και σχεδιασμένη για κλιμάκωση».