Ισραήλ – Ιράν: Πόσο επηρεάζει η νέα σύγκρουση την ενεργειακή αγορά;

Με ψυχραιμία παρακολουθούν τη νέα ανάφλεξη στην περιοχή της Μέσης Ανατολής οι παράγοντες της ελληνικής ενεργειακής αγοράς και Έλληνες αναλυτές. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά στελέχη του τομέα διύλισης μιλώντας στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» , τα ελληνικά διυλιστήρια, όπως και τα ευρωπαϊκά δεν επηρεάζονται ως προς την επάρκεια εφοδιασμού.

«Καταρχάς δεν προμηθευόμαστε από το Ιράν και αφετέρου η προμήθεια γίνεται μήνες πριν. Παρακολουθούμε τις εξελίξεις, αλλά θεωρούμε ότι η σύγκρουση θα είναι βραχύβια», επισημαίνουν. Και προσθέτουν: «Οι τιμές μπορεί να ανέβηκαν από την Πέμπτη στην Παρασκευή, από 7% έως 10%, αλλά η αναταραχή θα είναι παροδική και δεν θα δημιουργήσει μακροπρόθεσμα κλυδωνισμούς στην αγορά. Άλλωστε η ευρωπαϊκή αγορά έχει με κάποιο τρόπο ρυθμιστεί ώστε να μην μπορούν να την επηρεάσουν έντονα τέτοια ζητήματα».

Η νέα ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή

Καθησυχαστικός είναι και ο πρόεδρος και εκτελεστικός διευθυντής του Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΙΕΝΕ), Κωστής Σταμπολής. Τα τελευταία γεγονότα στη Μέση Ανατολή με άξονα αναφοράς, αυτή τη φορά, τη νέα διένεξη Ισραήλ – Ιράν, επανέφεραν σε πρώτο πλάνο το πετρέλαιο, που αποτελεί το βασικό εξαγώγιμο προϊόν της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής. «Το Ιράν εξάγει πετρέλαιο σε πολύ συγκεκριμένους πελάτες, κυρίως στην Κίνα, με τον λεγόμενο “σκιώδη στόλο”. Εξάγουν γύρω στο 1,5 εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα, όταν η συνολική αγορά είναι στα 102 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Αυτή η ποσότητα αν λείψει από την αγορά δεν θα δημιουργήσει σοβαρό πρόβλημα», τονίζει ο κ. Σταμπολής.

Η αύξηση της παραγωγής από τον ΟΠΕΚ

Επιπλέον, όπως εξηγεί, εδώ και καιρό ο ΟΠΕΚ έχει αρχίσει να αυξάνει την παραγωγή, γεγονός που θα οδηγήσει σε μεγαλύτερο πλεόνασμα, οπότε δεν θα υπάρχει πρόβλημα στην αγορά αν σταματήσει το Ιράν να εξάγει. «Αυτή τη στιγμή έχουν χτυπήσει τις πυρηνικές του εγκαταστάσεις. Τα κύρια διυλιστήρια και οι κύριες αποθήκες καυσίμων της χώρας δεν επλήγησαν, ωστόσο κι εάν συμβεί αυτό δε θα επηρεάσει τόσο την αγορά. Εκτιμώ ότι οι τιμές δεν πρόκειται να εκτοξευθούν. Δεν βλέπω να επαληθεύεται το “worst case scenario” με τις τιμές να εκτοξεύονται πάνω από 100 δολάρια και να μένουν εκεί κάποιους μήνες», υπογραμμίζει.

Ο επικεφαλής του ΙΕΝΕ αποδίδει την ξαφνική αύξηση της τιμής πετρελαίου χθες κυρίως στον ψυχολογικό παράγοντα

Σύμφωνα με τον κ. Σταμπολή, κάτι τέτοιο θα συμβεί μόνο εάν ξαναμπεί η περιοχή σε έναν τρομακτικό κύκλο κλιμάκωσης. «Δεν ξέρουμε αν το Ιράν θα χτυπήσει τη Σαουδική Αραβία, ή το Κουβέιτ. Θεωρώ απίθανο να χτυπήσει το Κατάρ για τον απλούστατο λόγο ότι το Ιράν μαζί με το Κατάρ συν-εκμεταλλεύονται ένα τεράστιο κοίτασμα φυσικού αερίου στον Περσικό», σημειώνει ο κ. Σταμπολής. Πρόκειται για το South Pars/North Dome (στο South Pars στην ιρανική πλευρά και το North Dome στην πλευρά του Κατάρ).

Το κοίτασμα με γεωστρατηγική σημασία

Είναι αξιοσημείωτο ότι πρόκειται για ένα γεωστρατηγικά σημαντικό κοίτασμα, με το South Pars να αντιπροσωπεύει το 10% των συνολικών αποθεμάτων φυσικού αερίου στον κόσμο. Ανησυχία προκαλεί και το ενδεχόμενο να κλείσουν τα στενά του Ορμούζ, αν και ξένοι αναλυτές εκτιμούν ότι δεν πρόκειται να συμβεί, καθώς μια τέτοια κίνηση θα έθετε σε κίνδυνο τις σχέσεις του Ιράν με τον βασικό του πελάτη, την Κίνα.

Ο επικεφαλής του ΙΕΝΕ αποδίδει την ξαφνική αύξηση της τιμής πετρελαίου χθες κυρίως στον ψυχολογικό παράγοντα. «Η άνοδος, με σκαμπανεβάσματα, μπορεί να συνεχιστεί και όλη την άλλη βδομάδα, αλλά δεν προβλέπω μακρά διάρκεια. Επίσης, σε αντίθεση με τις κρίσεις του 1973 και του 1979 οπότε δεν υπήρχε μεγάλη εφεδρική παραγωγική ικανότητα, τώρα – βάσει των στοιχείων που δημοσιεύει ΟΠΕΚ -, γνωρίζουμε ότι η εφεδρική παραγωγική ικανότητα πλησιάζει το 10% της παραγωγής. Άρα δεν υπάρχει ούτε πρόβλημα επάρκειας προμήθειας. Οι χώρες του ΟΟΣΑ, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, έχουν αποθέματα 90 και 120 ημερών, ανάλογα τον τύπο του πετρελαίου. Οπότε δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας», καταλήγει ο κ. Σταμπολής.