Ιράν: Όταν ο πόλεμος ξυπνά την εθνική μνήμη

Οι σειρήνες δεν ήχησαν. Οι εκρήξεις ήρθαν πρώτες.

Για τους Ιρανούς που ξύπνησαν με τις εκρήξεις στον ουρανό της Τεχεράνης, η αίσθηση ήταν γνώριμη — μια επιστροφή σε εφιάλτες που νόμιζαν ότι είχαν μείνει για πάντα πίσω στη δεκαετία του ’80.

Και όπως τότε, έτσι και τώρα, η απειλή εξωτερικού εχθρού ανακατεύει το παλιό με το καινούργιο: φόβος, οργή και αβεβαιότητα για το αύριο.

Ιράν: Θα ενισχυθεί ή θα αποδυναμωθεί το καθεστώς από τις ισραηλινές επιθέσεις;

Στην πρώτη νύχτα των ισραηλινών αεροπορικών επιθέσεων, η Σανάμ, μια μητέρα στα πενήντα της, προσπαθούσε να πείσει την έφηβη κόρη της να κοιμηθεί στο πάτωμα του σαλονιού, μακριά από τα παράθυρα. «Ξέρω από την εμπειρία μου», λέει στους Financial Times,  «ότι το εσωτερικό του σπιτιού είναι πιο ασφαλές».

Για εκείνους που έζησαν τον πόλεμο Ιράν-Ιράκ, οι σκηνές είναι ανατριχιαστικά γνώριμες.

Το ερώτημα που κυριαρχεί τώρα στο Ιράν δεν είναι μόνο η ασφάλεια, αλλά το πολιτικό τίμημα: θα ενισχυθεί ή θα αποδυναμωθεί το καθεστώς από τις ισραηλινές επιθέσεις;

Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου κάλεσε τον ιρανικό λαό να εξεγερθεί κατά της ηγεσίας του, αλλά οι περισσότεροι Ιρανοί απέρριψαν το μήνυμα ως υποκριτικό.

Η ιρανική κοινωνία ήταν ήδη διχασμένη. Ακόμα και σφοδροί επικριτές του καθεστώτος τώρα σιωπούν μπροστά στον εξωτερικό κίνδυνο. Στους δρόμους της Τεχεράνης, υποστηρικτές του καθεστώτος πανηγύριζαν για τα ιρανικά αντίποινα, φωνάζοντας συνθήματα υπέρ της «συντριβής» του Ισραήλ.

Η ιρανική κοινωνία ήταν ήδη διχασμένη

Παράλληλα, δημόσιες εκδηλώσεις όπως η πομπή για το Εΐντ αλ-Γκαντίρ μετατρέπονται σε επιδείξεις εθνικής ενότητας και στήριξης προς το καθεστώς.

Απώλειες αμάχων

Ακόμα και φωνές αντίθετες με το καθεστώς, όπως ο κοινωνιολόγος Μοχαμάντ Φαζελί, τάσσονται προσωρινά υπέρ της εθνικής ενότητας: «Το Ιράν πρέπει να παραμείνει όρθιο, για να μπορέσουμε να το αλλάξουμε από μέσα», έγραψε.

Όμως η οργή για το καθεστώς δεν έχει σβήσει. Κάποιοι αντιτίθενται στην πολιτική επεμβάσεων του Ιράν στη Μέση Ανατολή, θεωρώντας την αιτία της σύγκρουσης. «Γιατί να μας σέρνουν σε αυτόν τον πόλεμο;», αναρωτιέται η Μαριάμ, 37 ετών. «Για ποιο λόγο επενδύσαμε δεκαετίες σε πυρηνικά και πυραύλους; Για να έχουμε μόνο πολέμους;»

Οι απώλειες αμάχων από τις ισραηλινές επιθέσεις – μεταξύ αυτών αθλητές, ποιητές και απλοί πολίτες – προκάλεσαν σοκ και οργή στο εσωτερικό της χώρας.

Την ίδια ώρα, οι κάτοικοι της Τεχεράνης σπεύδουν να γεμίσουν τα ρεζερβουάρ τους, προετοιμαζόμενοι για διαφυγή, κυρίως προς τις βόρειες περιοχές κοντά στην Κασπία Θάλασσα.

Η πρωτεύουσα, για δεκαετίες σύμβολο σταθερότητας, ξαφνικά μοιάζει ευάλωτη. Χωρίς δημόσια καταφύγια, οι Ιρανοί καλούνται να επιβιώσουν με αυτοσχέδια μέτρα.

Σε μια χώρα περήφανη, τραυματισμένη, αλλά και βαθιά διχασμένη, το αίσθημα που επικρατεί είναι διπλό: φόβος για τον εχθρό και θυμός για εκείνους που έφεραν τον πόλεμο στην αυλή τους.