Μεσανατολικό αέριο και ελληνικό ρεύμα

Από την περασμένη Παρασκευή 13 Ιουνίου ένας νέος γύρος πολεμικής έντασης και αστάθειας έχει ξεκινήσει στην περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Η σύρραξη μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, πέρα από την προφανή γεωπολιτική διάστασή της, μπορεί να έχει επιπτώσεις και στο ευρύ ενεργειακό πεδίο. Η πρώτη αντίδραση των αγορών την Παρασκευή ήταν μια, όχι ακράτητη, άνοδος στην τιμή του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Το συμβόλαιο επόμενου μήνα στο TTF αυξήθηκε λιγότερο από 5% —χωρίς να είναι σαφές τι ρόλο έπαιξε σε αυτή την αύξηση και η μη προγραμματισμένη διακοπή παραγωγής στο Kollsnes της Νορβηγίας—  και μέλλει να δούμε πώς θα εξελιχθεί αυτή η εβδομάδα.

Η παραγωγή αερίου του Ιράν

Το ίδιο το Ιράν έχει μια γιγαντιαία ετήσια παραγωγή αερίου όμως σχεδόν όλη καταναλώνεται εγχώρια προκειμένου να καλύψει τις πολύ μεγάλες ενεργειακές ανάγκες του Ιράν. Ιδιαίτερα σημαντικές για την κάλυψη της παγκόσμιας ζήτησης αερίου είναι οι ποσότητες υγροποιημένου αερίου LNG που εξάγει το Κατάρ. Αυτές ανέρχονται σε πάνω από 100 bcm (δισ. κυβικά μέτρα) ετησίως και αντιστοιχούν σχεδόν στο 1/5 των εξαγωγών LNG παγκοσμίως. Σε περίπτωση κλεισίματος των στενών του Ορμούζ τα πλοία μεταφοράς LNG δεν θα μπορούν να φέρνουν στις διεθνείς αγορές το καταριανό αέριο. Προς το παρόν δεν είμαστε σε αυτό το στάδιο.

Το Λεβιάθαν στο Ισραήλ

Στο Ισραήλ, με κυβερνητική εντολή, έχει σταματήσει η παραγωγή αερίου από το μεγάλο πεδίο Λεβιάθαν με αποτέλεσμα να μειωθούν οι εξαγωγές αερίου προς την Αίγυπτο. Τις πολύ αυξημένες ενεργειακές ανάγκες της θα προσπαθήσει, πιθανώς, να καλύψει η Αίγυπτος από την παγκόσμια αγορά LNG παίρνοντας φορτία που προορίζονταν για άλλες χώρες.

Το γεγονός ότι η τιμή του φυσικού αερίου επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος, ειδικά τις χονδρεμπορικές, είναι πια σαφές σε όλους.

Κι αυτό δεν ισχύει μόνο για την Ευρώπη αλλά και για όλες τις χώρες του κόσμου με οργανωμένες αγορές ρεύματος  —σχετικό άρθρο για τις τιμές ρεύματος στις ΗΠΑ έγραψε άλλωστε πριν δύο ημέρες η Jennifer Hiller (Wall Street Journal, 14.06). Επομένως, ενδεχόμενη αύξηση των διεθνών τιμών αερίου λόγω της πολεμικής σύρραξης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν  θα έχει επίπτωση στις ευρωπαϊκές αγορές ηλεκτρισμού και φυσικά στην ελληνική χονδρεμπορική αγορά ρεύματος.

Το ευτύχημα και το πρόβλημα…

Το ευτύχημα είναι ότι από τις αρχές Ιουνίου μέχρι τώρα η τιμή στην προημερήσια ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας είναι σημαντικά χαμηλότερη από τη μέση τιμή του Ιουνίου 2024.

Το πρόβλημα είναι ότι ακόμα και εάν δεν υπήρχε ο φόβος για αύξηση των τιμών αερίου, το καλοκαίρι στην Νοτιοανατολική Ευρώπη προμηνύεται δύσκολο όσον αφορά τις τιμές ρεύματος στην προημερήσια αγορά.

Η κατάσταση των υδατικών αποθεμάτων είναι δυσοίωνη, το ζήτημα με την πλήρη χρήση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων μεταξύ Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης δεν έχει ακόμα επιλυθεί και ένα ενδεχόμενο κύμα καύσωνα θα δοκιμάσει ξανά τις αντοχές των ηλεκτρικών συστημάτων και, κατά συνέπεια, τις τιμές του ρεύματος.

Συμπερασματικά, δεν ξέρουμε ακόμα πόσο (και για πόσο) θα επηρεαστούν οι τιμές αερίου από τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή, ξέρουμε ότι εάν αυξηθούν πολύ αυτό θα επηρεάσει τις τιμές ρεύματος στην Ευρώπη και ξέρουμε, επίσης, ότι το φετινό καλοκαίρι θα είναι δύσκολο, όσον αφορά την ηλεκτρική ενέργεια, ειδικά στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

*Ο Γιώργος Στάμτσης είναι Δρ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, Στέλεχος Αγοράς Ενέργειας