Στα υψηλότερα επίπεδα εδώ και πάνω από δέκα εβδομάδες, πάνω από τα 39 ευρώ/MWh, εκτινάχθηκαν σήμερα τα ευρωπαϊκά συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης φυσικού αερίου (TTF), εν μέσω ανησυχιών στην αγορά από την κλιμάκωση της έντασης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν.
Για τους εμπόρους φυσικού αερίου, η μεγαλύτερη ανησυχία είναι ότι μια περαιτέρω κλιμάκωση θα μπορούσε να διακόψει τις αποστολές μέσω των Στενών του Ορμούζ, μιας σημαντικής πλωτής οδού για τις θαλάσσιες προμήθειες. Ενώ η φυσική παράδοση υγροποιημένου φυσικού αερίου δεν φαίνεται να επηρεάζεται προς το παρόν, οποιαδήποτε διαταραχή θα ασκούσε πιέσεις στην αγορά σε μια κρίσιμη στιγμή της περιόδου αποθήκευσης της Ευρώπης. Παρόλο που το LNG του Κατάρ αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 4% της ευρωπαϊκής προσφοράς, ένας αποκλεισμός θα μπορούσε να προκαλέσει παγκόσμιες διαταραχές της προσφοράς.
Οι traders στην Ευρώπη παρακολουθούν επίσης για τυχόν περαιτέρω διαταραχές στις εξαγωγές από τη Νορβηγία, τον μεγαλύτερο προμηθευτή φυσικού αερίου της περιοχής, καθώς βασικές εγκαταστάσεις υποβάλλονται σε εποχιακή συντήρηση. Αυτό συμβαίνει καθώς ο καιρός θερμαίνεται σε μεγάλο μέρος της ηπείρου, ενισχύοντας τη ζήτηση ενέργειας για κλιματισμό.
Η ευρωπαϊκή ζήτηση LNG έχει αυξηθεί από τότε που έχασε το μεγαλύτερο μέρος του ρωσικού φυσικού αερίου μέσω αγωγών, καθιστώντας ζωτικής σημασίας τις σταθερές ροές ενόψει της χειμερινής αναπλήρωσης αποθεμάτων.
Επιπλέον, ο θερμότερος από το κανονικό καιρός σε όλη την Ευρώπη ενισχύει τη ζήτηση για ψύξη, με τις προβλέψεις να δείχνουν θερμοκρασίες άνω του μέσου όρου και μέγιστη χρήση κλιματισμού που αναμένονται τις επόμενες εβδομάδες.
«Το Ιράν δεν εξάγει σημαντικές προμήθειες φυσικού αερίου, καθώς οι δραστηριότητές του σε φυσικό αέριο καλύπτουν τις εγχώριες ανάγκες του», αναφέρουν οι αναλυτές της ANZ Research. «Ωστόσο, τα Στενά του Ορμούζ είναι μια σημαντική πλωτή οδός για το ΥΦΑ. Διαχειρίζεται περίπου το ένα πέμπτο της παγκόσμιας προμήθειας ΥΦΑ, κυρίως από το Κατάρ». Εν τω μεταξύ, το Ισραήλ διέκοψε την παραγωγή στο μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου του, το Λεβιάθαν, μια βασική πηγή προμηθειών ΥΦΑ για την Αίγυπτο. Οι αναλυτές προειδοποιούν ότι αυτό θα μπορούσε να ωθήσει την Αίγυπτο να αυξήσει τις αγορές στην αγορά spot, προκειμένου να καλύψει την εγχώρια ζήτηση, περιορίζοντας τις παγκόσμιες προμήθειες.
Ο Turkstream
Εν τω μεταξύ, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του ευρωπαϊκού ομίλου μεταφοράς φυσικού αερίου Entsog οι προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου μέσω του αγωγού TurkStream της Μαύρης Θάλασσας προς την Ευρώπη επανεκκινούν σταδιακά, καθώς οι προγραμματισμένες εργασίες συντήρησης πλησιάζουν στο τέλος τους.
Ο βουλγαρικός φορέας εκμετάλλευσης δικτύου αγωγών φυσικού αερίου Bulgartransgaz δήλωσε ότι οι τερματικοί σταθμοί υποδοχής του TurkStream και ο σταθμός μέτρησης Russkaya στη Ρωσία υποβάλλονταν σε προγραμματισμένη συντήρηση από τις 10 έως τις 17 Ιουνίου.
Σύμφωνα με την Entsog, οι προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου μέσω του ευρωπαϊκού σκέλους του TurkStream ήταν κατά μέσο όρο περίπου 46 εκατομμύρια κυβικά μέτρα την ημέρα από 1 έως 9 Ιουνίου.
Ο TurkStream παραμένει ο μόνος αγωγός που μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη, μετά τις εκρήξεις που σταμάτησαν τις εξαγωγές μέσω των αγωγών Nord Stream 1 τον Σεπτέμβριο του 2022 και καθώς η διαμετακόμιση μέσω Ουκρανίας σταμάτησε την 1η Ιανουαρίου.
Οι προτάσεις της Κομισιόν
Αύριο 17 Ιουνίου η Κομισιόν αναμένεται να καταθέσει τις προτάσεις της αναφορικά με τις προσπάθειες απεξάρτησης από τη ρωσική ενέργεια. Στο πλαίσιο αυτό σχεδιάζει να απαγορεύσει στους τερματικούς σταθμούς υγροποιημένου φυσικού αερίου στην ΕΕ την παροχή υπηρεσιών σε ρωσικές εταιρείες από την 1η Ιανουαρίου 2026. Έχει θεσπιστεί μεταβατική περίοδος για τις υφιστάμενες βραχυπρόθεσμες συμβάσεις έως τις 17 Ιουνίου 2026, με τις μακροπρόθεσμες συμβάσεις να πρέπει να λήξουν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2027. Αυτό αποτελεί μέρος της ευρύτερης στρατηγικής των Βρυξελλών για την πλήρη σταδιακή κατάργηση του ρωσικού φυσικού αερίου έως το τέλος του 2027.
Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει την απαγόρευση νέων συμβάσεων φυσικού αερίου με τη Ρωσία έως το τέλος του έτους. Για την επίβλεψη της εφαρμογής της απαγόρευσης, οι ευρωπαϊκές εταιρείες εισαγωγής θα πρέπει να αναφέρουν τη χώρα προέλευσης του εισαγόμενου ΥΦΑ, μαζί με λεπτομέρειες των συμβάσεών τους – διάρκεια, όγκοι κ.λπ.
Απαντώντας, ο Ούγγρος υπουργός Εξωτερικών Πέτερ Σιγιάρτο δήλωσε ότι η χώρα του και η Σλοβακία θα αντιταχθούν στην απόφαση της ΕΕ να παραιτηθεί από την αγορά ρωσικών ενεργειακών πόρων, αποκαλώντας την «σοβαρή παραβίαση της κυριαρχίας μας».
Παρακάμπτοντας το βέτο
Σε μια προσπάθεια να παρακάμψει οποιοδήποτε πιθανό βέτο από την Ουγγαρία και τη Σλοβακία, η Κομισιόν αναμένεται να βασιστεί στους κανόνες του εμπορικού δικαίου στην πρότασή της προς την ΕΕ να απαγορεύσει όλες τις νέες συμβάσεις φυσικού αερίου της Ρωσίας.
Σύμφωνα με περίληψη της πρότασης που είδαν οι Financial Times και αναμένεται να παρουσιαστεί την Τρίτη οι εταιρείες θα απαγορεύεται να υπογράφουν νέες συμβάσεις για ρωσικό φυσικό αέριο, με άμεση ισχύ. Στο προσχέδιο της πρότασης αναφέρεται επίσης, ότι οι υφιστάμενες βραχυπρόθεσμες συμβάσεις, οι εισαγωγές φυσικού αερίου μέσω αγωγών και LNG από τη Ρωσία θα πρέπει να τερματιστούν από το 2026, ενώ εκείνες που συνδέονται με μακροπρόθεσμες συμβάσεις θα λήξουν την 1η Ιανουαρίου 2028.
Σε μια παραχώρηση προς την Ουγγαρία και τη Σλοβακία, οι οποίες εισάγουν ρωσικό φυσικό αέριο, θα τους χορηγηθεί εξαίρεση έως το 2027 για τη σταδιακή κατάργηση των υφιστάμενων συμβάσεων φυσικού αερίου, δήλωσαν επίσης στους FT δύο αξιωματούχοι που γνωρίζουν την πρόταση.
Οι απειλές για βέτο
Το ρωσικό φυσικό αέριο αποτελεί λιγότερο από το 19% των συνολικών εισαγωγών ορυκτών καυσίμων της ΕΕ, από περίπου τα δύο πέμπτα όταν η Μόσχα ξεκίνησε την πλήρη εισβολή της στην Ουκρανία το 2022.
Είχαν τεθεί ερωτηματικά σχετικά με το πώς η επιτροπή θα επιβάλει τα μέτρα, δεδομένου ότι η Ουγγαρία και η Σλοβακία έχουν δηλώσει ότι θα ασκήσουν βέτο στις προσπάθειες επιβολής κυρώσεων στις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου. Οι κυρώσεις απαιτούν ομόφωνη έγκριση όλων των κρατών μελών.
Οι εταιρείες θα πρέπει να παρέχουν λεπτομερείς πληροφορίες στις τελωνειακές αρχές σχετικά με τις συμβάσεις φυσικού αερίου, ώστε να αποδεικνύουν ότι οι εισαγωγές δεν προέρχονταν από τη Ρωσία. Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι τη δημοσίευσή τους, οι προτάσεις βρίσκονται υπό συζήτηση και ενδέχεται να αλλάξουν.
