Politico: To σχέδιο της ΕΕ για περισσότερα κέρδη από παγωμένα ρωσικά assets

Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει να αποσπάσει δισεκατομμύρια επιπλέον ευρώ από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, μεταφέροντάς τα σε επενδύσεις υψηλότερου ρίσκου — μέσω ενός σχεδίου που θα αυξήσει τη βοήθεια προς την Ουκρανία, αποφεύγοντας παράλληλα τις κατηγορίες για κλοπή χρημάτων της Μόσχας.

Η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ εξετάζει το ενδεχόμενο να μεταφέρει σχεδόν 200 δισεκατομμύρια ευρώ παγωμένων ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων που κατέχονται στο Βέλγιο σε ένα νέο επενδυτικό ταμείο υψηλότερου ρίσκου, που θα καταβάλλει υψηλότερους τόκους, δήλωσαν στο POLITICO τέσσερις αξιωματούχοι που γνωρίζουν τις διαδικασίες.

Η τοποθέτηση 200 δισεκατομμυρίων ευρώ ρωσικών κεφαλαίων σε επενδύσεις υψηλότερου κινδύνου θα ενίσχυε τις πληρωμές προς την Ουκρανία χωρίς να αγγίξει το υποκείμενο κεφάλαιο

Ο στόχος είναι να δημιουργηθούν περισσότερα κέρδη ώστε να βοηθηθεί η οικονομία της Ουκρανίας που μαστίζεται από τον πόλεμο εν μέσω των απειλών του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να σταματήσει τη χρηματοδότηση. Τα περιουσιακά στοιχεία «πάγωσαν» το 2022 σε απάντηση της Δύσης στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Ωστόσο, η κίνηση αυτή δεν θα οδηγήσει στην πλήρη κατάσχεση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων — κάτι στο οποίο αντιτίθενται πολλά κράτη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας και της Ιταλίας, για οικονομικά και νομικά ζητήματα.

Δαπανώντας μόνο τους τόκους και αφήνοντας ανέπαφο το υποκείμενο κεφάλαιο, η ΕΕ ελπίζει ότι μπορεί να αποφύγει κατηγορίες για παραβίαση του διεθνούς δικαίου.

Τα μέλη της ομάδας των βιομηχανικών χωρών της G7 συμφώνησαν πέρυσι να δώσουν στην Ουκρανία 45 δισεκατομμύρια ευρώ που θα προκύψουν από την επένδυση των «παγωμένων» κρατικών περιουσιακών στοιχείων.

Ωστόσο, το μερίδιο των 18 δισεκατομμυρίων ευρώ της ΕΕ από το δάνειο της G7 θα καταβληθεί εξ ολοκλήρου μέχρι το τέλος του έτους ― εγείροντας ερωτήματα σχετικά με το πώς θα συνεχίσουν να καλύπτονται οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ουκρανίας το 2026.

Οι υπουργοί Οικονομικών των 27 χωρών της ΕΕ θα ξεκινήσουν αυτές τις συζητήσεις την Πέμπτη σε άτυπο δείπνο στο Λουξεμβούργο.

«Είναι σημαντικό να ακούσουμε από την Επιτροπή τις διαθέσιμες επιλογές, ιδίως όσον αφορά την πιθανή χρήση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων και τα περαιτέρω βήματα σχετικά με το καθεστώς κυρώσεων», όπως σημείωσε η πολωνική προεδρία του Συμβουλίου, η οποία διοργάνωσε το δείπνο, στην επιστολή πρόσκλησης προς τους υπουργούς που ήρθε σε γνώση του POLITICO.

Η Πολωνία πρότεινε επίσης το νέο πρόγραμμα αμυντικών δανείων της ΕΕ, SAFE, να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από χώρες για την αγορά όπλων για την Ουκρανία.

Η συνάντηση της Πέμπτης θα αποτελέσει κρίσιμο σημείο μετά από μήνες τεταμένων συζητήσεων, καθώς οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες με υπερφορτωμένους προϋπολογισμούς διχάζονται ολοένα και περισσότερο μεταξύ της συνέχισης της υποστήριξης της Ουκρανίας και της υλοποίησης των εσωτερικών τους προτεραιοτήτων.

Η λύση της ΕΕ

Ως πιθανή λύση, οι αξιωματούχοι της ΕΕ εξετάζουν το ενδεχόμενο μεταφοράς των περιουσιακών στοιχείων από την Euroclear στο Βέλγιο σε ένα «όχημα ειδικού σκοπού» υπό την αιγίδα της ΕΕ.

Το κύριο πλεονέκτημα της γρήγορης δημιουργίας του νέου ταμείου είναι ότι τα περιουσιακά στοιχεία θα μπορούσαν στη συνέχεια να διατεθούν σε επενδύσεις υψηλότερου κινδύνου, ικανές να δημιουργήσουν πολύ υψηλότερες αποδόσεις για την Ουκρανία. Οι αξιωματούχοι δεν ανέφεραν ακριβώς τι είδους επενδύσεις θα μπορούσαν να είναι αυτές.

Σύμφωνα με τους κανόνες της, η Euroclear υποχρεούται να επενδύσει τα περιουσιακά στοιχεία στην κεντρική τράπεζα του Βελγίου, η οποία προσφέρει το χαμηλότερο διαθέσιμο ποσοστό απόδοσης χωρίς κίνδυνο.

Το 2024, τα απροσδόκητα κέρδη που δημιουργήθηκαν από τέτοιες επενδύσεις ανήλθαν σε 4 δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία αργότερα διατέθηκαν για την εξυπηρέτηση του δανείου της G7 προς την Ουκρανία.

Οι υποστηρικτές του νέου επενδυτικού ταμείου υποστηρίζουν ότι η ΕΕ πρέπει να δημιουργήσει περισσότερα έσοδα από τα κρατικά κεφάλαια της Ρωσίας για να ενισχύσει την Ουκρανία μακροπρόθεσμα εν μέσω μιας παρατεταμένης αδιεξόδου στις ειρηνευτικές συνομιλίες με τη Μόσχα.

Ένα άλλο πιθανό πλεονέκτημα είναι ότι θα μπορούσε να αποδειχθεί μια χρήσιμη ασπίδα ενάντια στον κίνδυνο η Ουγγαρία να ασκήσει βέτο στην ανανέωση των κυρώσεων και ουσιαστικά να επιστρέψει τα χρήματα στη Ρωσία.

Τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία έχουν δεσμευτεί στο πλαίσιο του καθεστώτος κυρώσεων της ΕΕ — το οποίο πρέπει να ανανεώνεται ομόφωνα κάθε έξι μήνες — και η ουγγρική κυβέρνηση έχει επανειλημμένα απειλήσει να χρησιμοποιήσει το βέτο της ως ένδειξη καλής θέλησης προς το Κρεμλίνο.

Τις τελευταίες εβδομάδες, η Επιτροπή πραγματοποίησε άτυπες συνομιλίες με μια ομάδα χωρών — συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Εσθονίας — για να εξετάσει νομικούς τρόπους για να διατηρηθούν τα περιουσιακά στοιχεία παγωμένα εάν η Ουγγαρία μπλοκάρει την ανανέωση των κυρώσεων, δήλωσαν στο POLITICO δύο αξιωματούχοι με γνώση των διαδικασιών. Ωστόσο, η ομάδα εργασίας δεν επινόησε μια λύση για να επιτύχει αυτό το αποτέλεσμα.

Σκληρή αριθμητική για τον προϋπολογισμό

Οι αξιωματούχοι της ΕΕ αναζητούν τρόπους για να δημιουργήσουν το νέο ταμείο με απλή πλειοψηφία — αντί για ομοφωνία — για να παραγκωνίσουν τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν.

Οι επικριτές του νέου χρηματοδοτικού μέσου, ωστόσο, προειδοποιούν ότι οι φορολογούμενοι της ΕΕ θα πρέπει τελικά να πληρώσουν αποζημιώσεις για τυχόν μη παραγωγικές επενδύσεις που πραγματοποιούνται.

Η ΕΕ αναζητά δημιουργικές λύσεις, καθώς το κεντρικό ταμείο των 1,2 τρισεκατομμυρίων ευρώ — το οποίο διέπει όλες τις δημόσιες δαπάνες — είναι υπερβολικά πιεσμένο και ο νέος προϋπολογισμός θα τεθεί σε ισχύ μόλις το 2028.

«Δεν θα είναι εύκολο να βρεθούν χρήματα στο πλαίσιο του τρέχοντος πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου», δήλωσε ένας διπλωμάτης της ΕΕ.

Ένα μεγάλο μέρος του ταμειακού ταμείου των 50 δισεκατομμυρίων ευρώ της ΕΕ προς την Ουκρανία, το οποίο συμφωνήθηκε το 2023 και επρόκειτο να διαρκέσει μέχρι το τέλος του 2027, έχει ήδη δαπανηθεί.

Πέρα από τους οικονομικούς περιορισμούς, οι αξιωματούχοι είναι επιφυλακτικοί σχετικά με την ιδέα της περαιτέρω ενίσχυσης του κεντρικού προϋπολογισμού της ΕΕ, καθώς αυτό απαιτεί ομοφωνία — και η Ουγγαρία είναι πιθανό να προβάλει αντιδράσεις.