UNCTAD: Σε ιστορικά χαμηλά οι παγκόσμιες επενδύσεις – Στον «αέρα» projects 200 δισ.

Σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα έχουν φτάσει φέτος οι παγκόσμιες επενδύσεις, με το κορυφαίο όργανο των Ηνωμένων Εθνών που επικεντρώνεται στο εμπόριο και την ανάπτυξη, την UNCTAD, να προειδοποιεί ότι έχουν γυρίσει σε αρνητικό έδαφος λόγω αλλαγών στην παγκόσμια εμπορική πολιτική, συμπεριλαμβανομένης της δασμολογικής αβεβαιότητας.

Ενώ υπήρξε μέτρια αύξηση των παγκόσμιων επενδύσεων στις αρχές του έτους, οι εμπορικές εντάσεις οδήγησαν σε επί τα χείρω αναθεωρήσεις στους περισσότερους δείκτες άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ), σύμφωνα με την Έκθεση Παγκόσμιων Επενδύσεων 2025 της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη , η οποία δημοσιεύθηκε την Πέμπτη. Αυτό περιλαμβάνει το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν, τον σχηματισμό κεφαλαίου, τις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών, το συνάλλαγμα, την αστάθεια των χρηματοπιστωτικών αγορών και το επενδυτικό κλίμα.

«Εκεί που είναι πιο εύκολο….»

«Πάρα πολλές οικονομίες μένουν πίσω, όχι λόγω έλλειψης δυναμικού – αλλά επειδή το σύστημα εξακολουθεί να στέλνει κεφάλαια εκεί που είναι πιο εύκολο, όχι εκεί που χρειάζεται», δήλωσε η Γενική Γραμματέας Εμπορίου και Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, Ρεμπέκα Γκρίνσπαν. «Αλλά μπορούμε να το αλλάξουμε αυτό. Εάν ευθυγραμμίσουμε τις δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις με τους αναπτυξιακούς στόχους και οικοδομήσουμε εμπιστοσύνη στο σύστημα, οι εγχώριες και οι διεθνείς αγορές θα φέρουν κλίμακα, σταθερότητα και προβλεψιμότητα, και η σημερινή αστάθεια μπορεί να γίνει η ευκαιρία του αύριο».

«Λαμβάνοντας όλα αυτά μαζί, σχεδόν όλα έχουν αναθεωρηθεί προς την κατεύθυνση του υψηλότερου κινδύνου, της χαμηλότερης ανάπτυξης, των χαμηλότερων επενδύσεων και ούτω καθεξής, από τις αρχές του τρέχοντος έτους», εξήγησε ο Ρίτσαρντ Μπόλγουιν, ένας εκ των συντακτών της έκθεσης και επικεφαλής του Τμήματος Επενδυτικής Έρευνας για τις Επενδύσεις και τις Επιχειρήσεις της UNCTAD. «Αν λάβουμε υπόψη τις προβλέψεις του ΔΝΤ, της Παγκόσμιας Τράπεζας και άλλων ιδρυμάτων που μας παρέχουν τα ακατέργαστα δεδομένα για αυτούς τους δείκτες, όλες έχουν επιδεινωθεί από τον Ιανουάριο. Οι μέτριες προσδοκίες ανάπτυξης που μπορεί να είχαμε στις αρχές του έτους έχουν πλέον εξαφανιστεί», είπε.

Αλλαγή κατεύθυνσης καταγράφηκε και στην διετή θετική τάση στις επενδύσεις στον τομέα της μεταποίησης, η οποία τροφοδοτήθηκε από τις προσπάθειες των κατασκευαστών να διαφοροποιήσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού τους μακριά ​​από την Κίνα, οι οποίες ξεκίνησαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

«Οι εταιρείες συνέχιζαν να αναζητούν νέες τοποθεσίες για παραγωγή, αλλά τώρα με τους δασμούς, όλες κάθονται άπραγες», δήλωσε ο  Μπόλγουιν. Τα στοιχεία για το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους δείχνουν ότι τόσο η αγορά συγχωνεύσεων και εξαγορών (M&A) όσο και οι ανακοινώσεις για νέες κατασκευές (κατασκευές νέων έργων) βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. «Ουσιαστικά, η αγορά συγχωνεύσεων και εξαγορών (M&A) έχει επιστρέψει στα επίπεδα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης», υπογράμμισε.

Ασάφεια για τους δασμούς, δείχνει η UNCTAD

Υπογράμμισε ότι ακόμα και αν βελτιωθεί η κατάσταση και υπάρξει σαφήνεια σχετικά με τους δασμούς, θα είναι δύσκολο να ανακάμψει κανείς από το σοκ του πρώτου εξαμήνου του έτους.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, είπε, κινδυνεύουν έργα αξίας μεταξύ 100 και 200 ​​δισεκατομμυρίων δολαρίων. «Δεν πρόκειται να εξαφανιστούν όλα από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά τα έργα θα καθυστερήσουν, γεγονός που θα προκαλέσει ένα μόνιμο κενό στο μέλλον», είπε.

«Ενώ οι δασμοί έχουν οδηγήσει σε ορισμένες ανακοινώσεις επενδυτικών έργων που αποσκοπούν στην αναδιάρθρωση των αλυσίδων εφοδιασμού στους τομείς της μεταποίησης, η κύρια επίδρασή τους ήταν η δραματική αύξηση της αβεβαιότητας των επενδυτών», αναφέρει η έκθεση. «Τα πρώτα στοιχεία για το πρώτο τρίμηνο του 2025 δείχνουν ιστορικά χαμηλή δραστηριότητα σε συμφωνίες και έργα».

Οι διασυνοριακές συγχωνεύσεις και εξαγορές παρέμειναν κάτω από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο, «σηματοδοτώντας μια διαρθρωτική μετατόπιση προς εγχώριες και nearshore επενδυτικές στρατηγικές εν μέσω αυξανόμενων πολιτικών κινδύνων, κανονιστικού ελέγχου και παγκόσμιας αβεβαιότητας», προσθέτει η έκθεση.

Συνεχίζεται η συρρίκνωση

Στην έκθεση επισημαίνεται επίσης ότι ότι οι παγκόσμιες άμεσες ξένες επενδύσεις συρρικνώθηκαν για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά. Η διεθνής χρηματοδότηση έργων, η οποία αποτελεί το υψηλότερο μερίδιο των άμεσων ξένων επενδύσεων στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, συνέχισε την καθοδική της πορεία το 2024. Οι επενδύσεις σε υποδομές αποτελούν μεγάλο μέρος αυτών των επενδύσεων. Σύμφωνα με την έκθεση, η αξία των άμεσων ξένων επενδύσεων ήταν 26% χαμηλότερη το 2024, επεκτείνοντας την απότομη πτώση από το 2023.

Η αβεβαιότητα σχετικά με το συνάλλαγμα και τα επιτόκια ήταν ο λόγος που αναφέρθηκε πίσω από τον αντίκτυπο στις συνθήκες χρηματοδότησης, με τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες να έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη από αυτά τα κεφάλαια. Η UNCTAD προειδοποίησε ότι αυτές οι χώρες θα επηρεαστούν περισσότερο από την τρέχουσα ύφεση των επενδύσεων.

Συνολικά, οι άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) προς τις αναπτυσσόμενες χώρες παρέμειναν σταθερές το 2024, στα 867 δισεκατομμύρια δολάρια, αλλά η διαφορά μεταξύ των νικητών και των ηττημένων ήταν μεγάλη, τονίζει ο διεθνής οργανισμός.

Οι άμεσες ξένες επενδύσεις στην Αφρική κατέγραψαν το υψηλότερο επίπεδο που έχουν καταγραφεί ποτέ, με αύξηση 75% στα 97 δισεκατομμύρια δολάρια. Η μερίδα του λέοντος αυτής της επένδυσης προήλθε από μια ενιαία διεθνή συμφωνία χρηματοδότησης έργου στην Αίγυπτο από ένα κρατικό επενδυτικό ταμείο στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Αφαιρώντας αυτές τις επενδύσεις, οι ροές άμεσων ξένων επενδύσεων προς την Αφρική παρέμειναν αυξημένες κατά 12% (64 δισεκατομμύρια δολάρια). Οι ροές άμεσων ξένων επενδύσεων προς τις αναπτυσσόμενες χώρες της Ασίας (ASEAN), κατέγραψαν αύξηση ρεκόρ 10%, στα 225 δισεκατομμύρια δολάρια.

Η εικόνα στην Κίνα

Ωστόσο, σύμφωνα με την UNCTAD,  ι άμεσες ξένες επενδύσεις στην Κίνα συνέχισαν να μειώνονται.

«Τα τελευταία 15 χρόνια περίπου, αναφέραμε πάντα μια σταδιακή αύξηση στις άμεσες ξένες επενδύσεις της [Κίνας], αλλά τα τελευταία δύο χρόνια, έχουμε δει δύο επόμενα χρόνια μείωσης. Πέρυσι η πτώση ήταν 29%», δήλωσε ο Μπόλγουιν. «Αν κοιτάξουμε τώρα τη σύγκριση μεταξύ της κορύφωσης πριν από δύο χρόνια, είναι περίπου 40% μειωμένη», πρόσθεσε.

Εξήγησε  επίσης ότι, δεν βλέπουμε απαραίτητα εταιρείες να αποσύρονται από την Κίνα όσον αφορά την παραγωγική ικανότητα, αλλά οι δασμοί επηρεάζουν τις επενδυτικές τους αποφάσεις.

«Έτσι, όταν οι διεθνείς εταιρείες επιδιώκουν να επεκτείνουν ή να δημιουργήσουν νέες εγκαταστάσεις παραγωγής, πρέπει τώρα να λάβουν υπόψη ότι υπάρχουν δασμοί και ότι από την άποψη του εμπορικού κόστους, θα εξετάσουν τις τοποθεσίες που είναι πιο συμφέρουσες», εξήγησε.

Οι άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) στη Νότια Αμερική σημείωσαν μείωση 18%. Η Ινδία σημείωσε μέτρια μείωση 2%. Η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική σημείωσαν μείωση 12%, κυρίως λόγω των χαμηλότερων τιμών ενέργειας το 2024. Η Βραζιλία, ο μεγαλύτερος αποδέκτης ΑΞΕ στην περιοχή, σημείωσε μείωση 8%.

«Η μείωση των άμεσων ξένων επενδύσεων επηρεάζει όλες τις αναπτυσσόμενες χώρες και τη σχετική ευκαιρία που έχουν είτε να εισέλθουν είτε να επεκτείνουν τη συμμετοχή τους στις παγκόσμιες αλυσίδες αξίας και σίγουρα στους τομείς της μεταποίησης», τόνισε ο Bolwijn. «Η Ινδία βασίζεται στις άμεσες ξένες επενδύσεις για να επεκτείνει την κατασκευαστική, εκπαιδευτική και παραγωγική της ικανότητα».

Οι δομικά αδύναμες και ευάλωτες οικονομίες παρουσίασαν οριακή αύξηση στις άμεσες ξένες επενδύσεις. Οι λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες παρουσίασαν αύξηση 9% (37 δισεκατομμύρια δολάρια), ή 2,4% των παγκόσμιων ροών άμεσων ξένων επενδύσεων. Οι ηπειρωτικές αναπτυσσόμενες χώρες παρουσίασαν μείωση 10%, ενώ οι μικρές νησιωτικές αναπτυσσόμενες χώρες παρουσίασαν αύξηση 11%.

Καμπανάκι UNCTAD για τη βιώσιμη ανάπτυξη

Η UNCTAD έγραψε ότι η «πιο ανησυχητική» επιδείνωση των άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) σημειώθηκε σε τομείς που ευθυγραμμίζονται με τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης. Οι επενδύσεις στην ενέργεια και τον εφοδιασμό με φυσικό αέριο μειώθηκαν κατά 28%, ενώ η χρηματοδότηση έργων στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μειώθηκε κατά 16%.

Ο Μπόλγουιν δήλωσε ότι υπάρχει τεράστια ανάπτυξη σε έργα ημιαγωγών, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και της Ινδίας. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις σε ψηφιακές υποδομές αυξάνονται επίσης. «Οι επενδύσεις στην ψηφιακή οικονομία είναι το ταχύτερα αναπτυσσόμενο τμήμα σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των αναπτυσσόμενων χωρών», δήλωσε, και πρόσθεσε: «Αυτό περιλαμβάνει τα κέντρα δεδομένων, τα οποία έχουν δει μεγάλη ανάπτυξη», πρόσθεσε.

Ωστόσο, ενώ οι ψηφιακές επενδύσεις είναι το ταχύτερα αναπτυσσόμενο τμήμα των άμεσων ξένων επενδύσεων, αυτές οι επενδύσεις δεν έχουν πολλά περιουσιακά στοιχεία. «Επομένως, μπορεί να μας αποφέρουν λιγότερη αξία όσον αφορά τις άμεσες ξένες επενδύσεις στο ισοζύγιο πληρωμών, αλλά μπορεί να μας αποφέρουν περισσότερα έργα και καλές ευκαιρίες ανάπτυξης για τις αναπτυσσόμενες χώρες».