Μέση Ανατολή: Οι απειλές για την οικονομία- Τι εξετάζουν στην κυβέρνηση

Από τη στιγμή που οι ΗΠΑ συμμετείχαν απευθείας στη σύγκρουση μεταξύ Ιράν και Ισραήλ, τα πράγματα γίνονται όλο και πιο δυσοίωνα για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, κάτι που αφορά και την ελληνική οικονομία. Για αυτό και το οικονομικό επιτελείο βρίσκεται σε αυξημένο συναγερμό, καθότι οι επιπτώσεις ενδέχεται να είναι πολύ «βαριές» εάν η κατάσταση ξεφύγει από κάθε έλεγχο και η σύγκρουση διαρκέσει μήνες.

Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών έχει δηλώσει ότι δεν πρόκειται να επηρεαστεί ο σχεδιασμός σε σχέση με τα μέτρα της ΔΕΘ, αλλά κανείς δε μπορεί να είναι σίγουρος με τέτοιο βαθμό αβεβαιότητας. Άλλωστε, εντός του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης υπάρχουν και πιο απαισιόδοξες εκτιμήσεις, όπως είχε αποκαλύψει ο ΟΤ.

Ένα σενάριο τρίμηνης έντασης ενδέχεται να κοστίσει στην ελληνική οικονομία έως και 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ, ή αλλιώς περίπου το 1% του ΑΕΠ, σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές

Νέα σενάρια

Κι αυτό γιατί η εισαγωγή των ΗΠΑ στον πόλεμο με απευθείας συμμετοχή δημιουργεί νέα σενάρια, ενώ ενδεχόμενο πλήγμα στο ελληνικό ΑΕΠ αναμένεται να επιφέρει έναν de facto επανασχεδιασμό. Το πρώτο βασικό θέμα σχετίζεται με το πετρέλαιο και το ενδεχόμενο κλεισίματος των στενών του Ορμούζ. Ο συνδυασμός αυτών των δύο ενδέχεται να εκτοξεύσει την τιμή του πετρελαίου (Brent) ακόμη και στα 130 δολάρια/βαρέλι.

Κάτι τέτοιο θα έχει απτά και δυσμενή αποτελέσματα τόσο στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας (εκτίμηση για 2,3% περιλαμβάνει ο προϋπολογισμός) όσο και στον πληθωρισμό (2,4% με βάση την αναθεώρηση του Μεσοπρόθεσμου, ενώ η εκτίμηση εντός του προϋπολογισμού ήταν για 2,1%). Σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, ένα σενάριο τρίμηνης έντασης ενδέχεται να κοστίσει στην ελληνική οικονομία έως και 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ, ή αλλιώς περίπου το 1% του ΑΕΠ, κάτι το οποίο είναι πολύ ανησυχητικό.

Οι ανατιμήσεις στα υγρά καύσιμα και στο φυσικό αέριο, τα οποία επηρεάζουν και το κόστος του ρεύματος

Νέο πληθωριστικό σπιράλ

Παράλληλα, φαντάζει δύσκολο να εκτιμηθεί επακριβώς αυτή τη στιγμή το μέγεθος της επαναφοράς μεγάλων πληθωριστικών πιέσεων στην αγορά. Σε κάθε περίπτωση, το μεταφορικό κόστος είναι ο πρώτος παράγοντας που θα ανατιμηθεί και θα επιδράσει αντιστοίχως στη διαμόρφωση του κοστολογίου των προϊόντων. Σε μία περίοδο κατά την οποία ο πληθωρισμός στην Ελλάδα βρίσκεται -επί μήνες- υψηλότερα από τον μέσο όρο στην ευρωζώνη.

Οι ανατιμήσεις στα υγρά καύσιμα και στο φυσικό αέριο, τα οποία επηρεάζουν και το κόστος του ρεύματος, έχουν ξεκινήσει και θα συνεχίζονται όσο οι εκατέρωθεν επιθέσεις δε σταματούν, ενώ πλέον έχουν μπει και οι ΗΠΑ στο πολεμικό πλάνο.

Αν και μέχρι στιγμής οι αυξήσεις στο πετρέλαιο brent και στο φυσικό αέριο (TTF) δε θεωρούνται από τους αναλυτές ως ακραίες, εντούτοις υπάρχει ανησυχία, αφού κλιμάκωση των συγκρούσεων μπορεί να σημάνει εκτίναξη των τιμών.

Πάντως, στελέχη του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης σημείωναν ότι ανησυχούν για τις τιμές, ενώ εκτιμούν πως αν ο πόλεμος κρατήσει θα υπάρξουν ζητήματα τροφοδοσίας και συνεπαγόμενη αύξηση τιμών. Ακόμη, προσθέτουν ότι ενδέχεται να δημιουργηθεί πρόβλημα στις εξαγωγές και στον τουρισμό.

Πλήγμα στις εξαγωγές

Με ιδιαίτερη αγωνία παρακολουθούν τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και οι Έλληνες εξαγωγείς, οι οποίοι καλούνται για ακόμη μια φορά να ανταπεξέλθουν κάτω από αντίξοες συνθήκες. Στοιχεία που επικαλείται ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων Αλκιβιάδης Καλαμπόκης δείχνουν ότι οι κορυφαίοι προορισμοί των ελληνικών προϊόντων για το 2024 αντιμετωπίζουν δυσκολίες, γεγονός που επιτείνει την ανησυχία τους. «Από τις ΗΠΑ που κατέλαβαν την 5η θέση πέρυσι, την Τουρκία που ήταν 9η έως τον Λίβανο (14η), την Λιβύη (17η), το Ισραήλ (18η), την Αίγυπτο (19η) και την Σαουδική Αραβία (27η) όλες έχουν θέματα», σημειώνει.

Σύμφωνα με τους ναυλομεσίτες προβλέπεται τα ναύλα στην περιοχή να αυξηθούν περαιτέρω

Στενά του Ορμούζ και ναυτιλία

Παράλληλα, υπάρχει κίνδυνος να κλείσουν τα Στενά του Ορμούζ, με αποτέλεσμα να αυξηθούν εν νέου τα ναύλα στην εμπορική ναυτιλία. Κάτι τέτοιο θα επιβαρύνει τόσο την εξαγωγική δραστηριότητα, όσο και την εισαγωγική, κάτι που αναμένεται να έχει διπλή επίπτωση. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι περίπου το 35% του πετρελαίου που μεταφέρεται μέσω θαλάσσης παγκοσμίως και το 30% των φορτίων υγροποιημένου φυσικού αέριου περνάει από τα Στενά του Ορμούζ.

Σε επίπεδο ναυτιλιακής αγοράς, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΕΒΕΠ Βασίλη Κορκίδη,  καταγράφονται αλλαγές συμπεριφοράς από ναυτιλιακές εταιρείες και ναυλωτές. Ήδη αρκετοί πλοιοκτήτες δηλώνουν ότι θα είναι πιο επιφυλακτικοί στη φόρτωση φορτίων από τη Μέση Ανατολή, ειδικά όσο η σύγκρουση βαθαίνει.

Σύμφωνα με τους ναυλομεσίτες προβλέπεται τα ναύλα στην περιοχή να αυξηθούν περαιτέρω. Ήδη, μετά τις 13/6, οι ναύλοι VLCC από τον Περσικό προς την Ασία αυξήθηκαν ~25% σε $12.85/τόνο από $10.28. Η ημερήσια τιμή για ένα VLCC που ναυλώνεται από τον Κόλπο της Κίνας, έχει αυξηθεί από 19.998 $ την περασμένη Πέμπτη, σε πάνω από 47.600 $ μετά από μια εβδομάδα, αντανακλώντας τον αυξημένο κίνδυνο.

Οι εξελίξεις πάντως αναμένεται να επηρεάσουν και την ναυτασφαλιστική αγορά καθώς πλέον τα πλοία που πλέουν ή θα επιχειρήσουν να πλεύσουν στις θερμές ζώνες θα υποστούν την κατά περίπτωση 60% επιβάρυνση κατά «κινδύνων πολέμου» η οποία ως γνωστόν θα επιβαρύνει τα κόστη μεταφοράς τα οποία σε τελική ανάλυση θα κληθεί να τα πληρώσει ο τελικός καταναλωτής, είτε στην αντλία του πρατηρίου, είτε στο ράφι.

Στο «κάδρο» και ο τουρισμός

Πλήγμα στον ελληνικό τουρισμό θα επιφέρει μία παρατεταμένη -ενδεχομένως και διευρυμένη χωρικά και χρονικά- σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν καθώς φέτος θα ήταν μια χρονιά σημαντική επανάκαμψης  της τουριστικής κίνησης από το Ισραήλ προς τη χώρα μας.

Σύμφωνα με τα δεδομένα του ΙΝΣΕΤΕ, πριν ξεσπάσει η σύγκρουση, ήταν προγραμματισμένες 1.361.360 αεροπορικές θέσεις από το Ισραήλ προς την χώρα μας, σημειώνοντας μια αύξηση 45,8% σε σύγκριση με πέρυσι. Η κλιμάκωση της σύγκρουσης θα έχει ευρύτερες επιπτώσεις στον τουρισμό καθώς εκτός από την επιβατική κίνηση μεταξύ Ισραήλ και Ελλάδος αυξημένη αναμένονταν και η συνολική κίνηση από τις χώρες του Κόλπου.

Το 2024, οι επισκέψεις μόνο από το Ισραήλ έφτασαν τις 621.000, με μερίδιο 1,7% επί του συνόλου, οι διανυκτερεύσεις ανήλθαν στα 3,93 εκατομμύρια και οι ταξιδιωτικές εισπράξεις διαμορφώθηκαν στα 419 εκατ. ευρώ.