Τους τελευταίους μήνες, ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας και νυν πρόεδρος του Ινστιτούτου Ζακ Ντελόρ Ενρίκο Λέτα έχει αφιερώσει τον χρόνο του σε μια ευρωπαϊκή εκστρατεία για να προωθήσει μια φιλόδοξη πρόταση: να μεταμορφώσει την κατακερματισμένη ευρωπαϊκή αγορά κεφαλαίων σε μία πραγματικά ενιαία χρηματοπιστωτική ένωση.
Η πρόταση αυτή, που καταγράφεται στην έκθεσή του με τίτλο «Much More than a Market», δεν περιορίζεται σε τεχνικές ρυθμίσεις.
Όπως εξηγεί στους Financial Times, ο ίδιος ζητά ακόμα και αλλαγή ονομασίας: όχι πια «Ένωση Κεφαλαιαγορών», αλλά «Ένωση Αποταμίευσης και Επενδύσεων».
Ενρίκο Λέτα: Τρεις οι λόγοι για την αποτυχία της χρηματοπιστωτικής ένωσης
Σύμφωνα με τον Λέττα, τρεις βασικοί λόγοι εξηγούν γιατί η Ε.Ε. δεν κατάφερε να ενοποιήσει τις αγορές της μέχρι σήμερα:
Πρώτον, η δημιουργία του ευρώ απορρόφησε όλη την πολιτική ενέργεια των ευρωπαίων ηγετών, που αποφάσισαν να αφήσουν την ενοποίηση των αγορών για αργότερα.
Η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, που προκάλεσε φόβο και αποστροφή για το τραπεζικό σύστημα.
Το Brexit, που ακύρωσε την αρχική στρατηγική να αποτελέσει το Λονδίνο τη χρηματοοικονομική πρωτεύουσα της Ευρώπης.
«Μετά το Brexit, κάθε χώρα ήθελε να πάρει τη θέση του Λονδίνου. Και τελικά καμία δεν τα κατάφερε. Δεν υπάρχει άλλο Λονδίνο», λέει χαρακτηριστικά στους Financial Times.
Τι περιλαμβάνει η νέα πρόταση
Στην καρδιά της πρότασης του Λέττα βρίσκεται ένα πανευρωπαϊκό σύστημα αποταμίευσης και επενδύσεων που θα συνδέει καλύτερα τις αποταμιεύσεις των πολιτών με επενδύσεις σε στρατηγικούς τομείς όπως η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση και η ευρωπαϊκή άμυνα.
Συγκεκριμένα, η ενοποίηση του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος υπερβαίνει τα όρια της τραπεζικής και απαιτεί κοινή συμφωνία για τις εγγυήσεις καταθέσεων, λέει ο Λέτα.
Βασικά βήματα είναι η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού συστήματος αποταμιεύσεων με καλύτερες αποδόσεις, η ενίσχυση ευρωπαϊκών συνταξιοδοτικών ταμείων και η σύνδεση των αποταμιεύσεων με επενδύσεις στρατηγικής σημασίας, όπως η ψηφιακή και πράσινη μετάβαση και η ασφάλεια.
Χρειάζεται ακόμα ενιαία εποπτεία των χρηματοπιστωτικών αγορών. Σήμερα έχουμε 27 εποπτικές αρχές, ενώ χρειαζόμαστε ένα ενιαίο ευρωπαϊκό πλαίσιο, όπως αυτό της ΕΚΤ, λέει ο Λέττα.
Επιπλέον, για να γίνει εφικτή η ενοποίηση χρειάζεται ένα σημείο εισόδου για όλα τα χρηματοοικονομικά προϊόντα. Δεν μπορεί το ίδιο προϊόν να εγκρίνεται σε μία χώρα αλλά να μπλοκάρεται σε άλλη, εξηγεί ο Ιταλός πρώην πρωθυπουργός. Αυτό δεν είναι ισότιμος ανταγωνισμός, αναφέρει στους FT.
Η πρόταση για ένα «28ο νομικό καθεστώς»
Για την ενοποίηση του νομικού πλαισίου, ο Λέτα προτείνει τη δημιουργία ενός προαιρετικού «28ου καθεστώτος»: ένα κοινό ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο για επιχειρήσεις που θα ισχύει παράλληλα με τα εθνικά.
Η Ευρώπη έχει 27 εταιρικά δίκαια, 27 κανονιστικά πλαίσια για τη φερεγγυότητα. Πρέπει να δώσουμε μια εναλλακτική λύση, λέει ο Λέτα. Δεν θεωρεί ότι πρέπει να καταργήσουμε τα εθνικά νομικά πλαίσια αλλά να δώσουμε τη δυνατότητα επιλογής ενός ευρωπαϊκού διαβατηρίου.
Η ιδέα έχει ήδη βρει θετική ανταπόκριση σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Ο κόσμος βλέπει ότι ίσως επιτέλους υπάρχει μονοπάτι απλοποίησης, αναφέρει στους FT.
Ο Λέτα προτείνει ένα δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα, κατά το πρότυπο της δημιουργίας του ευρώ.
«Ορίστε, για παράδειγμα, την 1η Ιουλίου 2027 ως την ημερομηνία έναρξης της Ένωσης Αποταμίευσης και Επενδύσεων».
Κοινό ευρωπαϊκό ασφαλές περιουσιακό στοιχείο
Μια ακόμα πτυχή της πρότασης του Λέτα είναι η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού “safe asset” – ενός κοινού ασφαλούς ομολόγου. Αν και παλαιότερα ήταν πολιτικά αδιανόητο, σήμερα φαίνεται πιο εφικτό.
«Ακόμα και στη Γερμανία βλέπω αλλαγή στάσης – και στην κυβέρνηση και στην Bundesbank. Αυτό που παλιά ήταν ουτοπία, τώρα είναι θέμα πολιτικής βούλησης».
Η απειλή της αποδολαριοποίησης, η ευκαιρία του ευρώ
Η σταδιακή αποχώρηση των ΗΠΑ από τον ρόλο του παγκόσμιου «αστυνόμου» δημιουργεί χώρο για το ευρώ, σύμφωνα με τον Λέτα.
«Η δήλωση της Κριστίν Λαγκάρντ στην εφημερίδα σας, ότι το ευρώ μπορεί να παίξει παγκόσμιο ρόλο, θα ήταν αδιανόητη πριν δύο χρόνια», λέει. Αυτό είναι μέρος της ευρωπαϊκής αυτονόμησης. Το ψηφιακό ευρώ είναι ένα ακόμη κεφάλαιο αυτής της στρατηγικής, αναφέρει.
Ο πολιτισμός της απομόνωσης πρέπει να τελειώσει
Πέρα από τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις, ο Λέτα τονίζει ότι η πολιτισμική αλλαγή είναι εξίσου απαραίτητη.
Στην Αμερική, αν ξεκινήσεις μια χρηματοοικονομική εταιρεία, αυτή έχει αμέσως πρόσβαση σε όλη τη χώρα, εξηγεί.
Στην Ευρώπη, αν ξεκινήσω τη “Letta & Συνεργάτες” στην Ιταλία, θα τη βλέπουν ως ιταλική – και οι πρώτοι που θα με μπλοκάρουν θα είναι οι Γάλλοι ή οι Ισπανοί, όχι οι Κινέζοι ή οι Αμερικανοί».
Το πρόβλημα, καταλήγει, δεν είναι η παγκοσμιοποίηση είναι η έλλειψη ευρωπαϊκής ενιαίας ταυτότητας.
