Η μάχη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (EKT) κατά του αυξανόμενου πληθωρισμού μετά την πανδημία έχει προκαλέσει πολύ λιγότερη ζημιά στην ευρύτερη οικονομία της Ευρωζώνης από ό,τι ανέμεναν οι υπεύθυνοι καθορισμού επιτοκίων, δήλωσε στους Financial Times ένας βετεράνος υπεύθυνος χάραξης πολιτικής, ο ολλανδός κεντρικός τραπεζίες Κλάας Κνοτ.
Ο Κλάας Kνοτ είναι γνωστό «γεράκι» και μια από τις πιο επιθετικές φωνές μεταξύ των υπευθύνων χάραξης πολιτικής της ΕΚΤ
Ο Κνοτ, του οποίου η δεύτερη θητεία ως πρόεδρος της ολλανδικής κεντρικής τράπεζας DNB λήγει στα τέλη Ιουνίου, δήλωσε ότι έχει «εκπλαγεί θετικά» από τις περιορισμένες οικονομικές επιπτώσεις από τη δραματική σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ από τα μέσα του 2022.
«Θα ήμασταν προετοιμασμένοι να δεχτούμε περισσότερο οικονομικό πόνο [για την καταπολέμηση του πληθωρισμού], αλλά ευτυχώς δεν χρειάστηκε», δήλωσε το μακροβιότερο μέλος του 26μελούς διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ.
Ο Kνοτ, 58 ετών, γνωστό «γεράκι» και μια από τις πιο επιθετικές φωνές μεταξύ των υπευθύνων χάραξης πολιτικής της ΕΚΤ, θα αποχωρήσει από το όργανο λήψης αποφάσεων μετά από 14 χρόνια την επόμενη εβδομάδα, όταν θα αντικατασταθεί από το μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της DNB, Όλαφ Σλάιπεν. Ωστόσο, θεωρείται πιθανός υποψήφιος για να αντικαταστήσει την πρόεδρο της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, της οποίας η θητεία λήγει το 2027.
Μετά από χρόνια αρνητικών επιτοκίων, η ΕΚΤ από τα μέσα του 2022 αύξησε το κόστος δανεισμού δέκα φορές μέσα σε 14 μήνες. Τα επιτόκια αυξήθηκαν από -0,5% σε 4% για να αντιμετωπιστεί ο πληθωρισμός, ο οποίος σχεδόν έφτασε το 11% σε ετήσια βάση. Οι οικονομολόγοι εκείνη την εποχή φοβόντουσαν ότι η απότομη και απροσδόκητη αλλαγή μετά από μια εποχή εξαιρετικά χαμηλής νομισματικής πολιτικής θα μπορούσε να ακολουθηθεί από υψηλότερη ανεργία, ένα κύμα εταιρικών αφερεγγυοτήτων και ενδεχομένως μια νέα κρίση δημόσιου χρέους.
Ωστόσο, η ευρωζώνη κατάφερε να αποφύγει τόσο την ύφεση όσο και την αναταραχή στην αγορά κρατικών ομολόγων. Το πραγματικό ΑΕΠ έχει αυξηθεί κατά 2,6% από τα μέσα του 2022, ενώ η ανεργία έχει μειωθεί σε νέα ιστορικά χαμηλά επίπεδα.
Ο Κνοτ αναγνώρισε ότι οι καταναλωτές υπέστησαν μια «πραγματική και οδυνηρή» απώλεια αγοραστικής δύναμης το 2022 και το 2023 λόγω της απότομης αύξησης των τιμών. Αλλά η επακόλουθη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής προκάλεσε πολύ λιγότερη ζημιά στην αγορά εργασίας και την οικονομική ανάπτυξη «από ό,τι θα μπορούσαμε να φοβόμαστε προηγουμένως», είπε. «Έχω μείνει έκπληκτος που το κόστος καταπολέμησης του πληθωρισμού ήταν τόσο χαμηλό αυτή τη φορά σε σύγκριση με την τελευταία φορά που είχαμε μια τόσο τεράστια έκρηξη πληθωρισμού κατά τη δεκαετία του 1970», είπε.
Από τον Ιούνιο του περασμένου έτους, η ΕΚΤ έχει μειώσει στο μισό το κόστος δανεισμού από 4% σε 2%, ενώ ο πληθωρισμός έχει μειωθεί κοντά στον μεσοπρόθεσμο στόχο της ΕΚΤ για 2%. Τα επιτόκια στο τρέχον επίπεδό τους ούτε ενθάρρυναν την οικονομική δραστηριότητα ούτε την εμπόδιζαν, δήλωσε ο Kνοτ: «Αυτό είναι ένα καλό σημείο, ανεξάρτητα από το τι θα φέρει το μέλλον».
Τι προβλέπει ο Κνοτ για τα επιτόκια
Ερωτηθείς για τις προσδοκίες της αγοράς για μια ακόμη μείωση των επιτοκίων κατά ένα τέταρτο της μονάδας μέχρι το τέλος του έτους, ο Kνοτ είπε ότι αυτή η πιθανότητα ήταν «δύσκολη για μένα να την αποκλείσω». Πρόσθεσε όμως ότι ήταν κάθε άλλο παρά βέβαιη, καθώς οι κίνδυνοι πληθωρισμού είναι επί του παρόντος «αμφίπλευροι». Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής χρειάζονταν χρόνο για να δουν πώς ο παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος και οι τιμές του πετρελαίου θα επηρέαζαν τον πληθωρισμό και την ανάπτυξη, είπε.
«Είναι πιθανό η ΕΚΤ να πρέπει να διατηρήσει τα επιτόκια για αρκετό καιρό ακόμα, εφόσον δεν γνωρίζουμε πώς θα επηρεάσουν στην πραγματικότητα αυτές οι κρίσεις τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές», είπε.
