Ανησυχία για την απειλή νέων εξάρσεων του πληθωρισμού, εκφράζουν οι κεντρικοί τραπεζίτες και , παράλληλα, προειδοποιούν για τις επιπτώσεις των «πληγών» στα νοικοκυριά από την άνοδο των τιμών μετά την πανδημία.
Η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (Bank of International Settlements- BIS) διαπίστωσε ότι τα νοικοκυριά σε 29 προηγμένες και αναδυόμενες οικονομίες της αγοράς αναμένουν ότι ο πληθωρισμός τους επόμενους 12 μήνες θα είναι περίπου 8%, πολύ υψηλότερος από το τρέχον μέσο επίπεδο πληθωρισμού του 2,4%.
Αυτό, σημειώνουν οι Financial Times, εγείρει την απειλή ότι οι προσδοκίες για τις τιμές θα «αποσυνδεθούν» από τους επίσημους στόχους των κεντρικών τραπεζών για τον πληθωρισμό, με τα νοικοκυριά και τις ομάδες να αντιδρούν βιαστικά σε μελλοντικές αυξήσεις των τιμών, απαιτώντας υψηλότερους μισθούς και ανεβάζοντας τις τιμές σε ένα αυτοτροφοδοτούμενο σπιράλ.
«Τα νοικοκυριά επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από την πρόσφατη εμπειρία του πληθωρισμού- όταν πρόκειται για τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό, ισχύει το εξής: μια φορά δαγκώνεσαι, δύο φορές ντρέπεσαι», δήλωσε ο Χιούν Σονγκ Σιν , επικεφαλής του Νομισματικού και Οικονομικού Τμήματος της BIS.
«Είναι γνωστό ότι οι έρευνες σχετικά με τις προσδοκίες των νοικοκυριών για τον πληθωρισμό τείνουν να υπερεκτιμούν τον πραγματικό πληθωρισμό. Αλλά αν αυτές οι αντιλήψεις μεταφραστούν στη συνέχεια σε ενέργειες και τη συμπεριφορά τους, αυτό θα έχει αντίκτυπο στην οικονομία».
Οι εκτιμήσεις του ΔΝΤ
Οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο μειώνουν τα επιτόκια καθώς υποχωρεί η χειρότερη άνοδος των τιμών εδώ και μια γενιά. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΔΝΤ, ο πληθωρισμός στις προηγμένες οικονομίες θα μειωθεί στο 2,2% το επόμενο έτος, πολύ χαμηλότερα από το υψηλό επίπεδο που ξεπέρασε το 7% το 2022. Στις αναδυόμενες οικονομίες ο πληθωρισμός θα πέσει στο 4,6% σε σύγκριση με λίγο κάτω από το 10% εκείνο το έτος.
Αλλά οι αξιωματούχοι παραμένουν σε επιφυλακή, δεδομένης της διαρκούς κληρονομιάς της πληθωριστικής έξαρσης μετά το τέλος των περιορισμών του Κόβιντ-19, η οποία επιδεινώθηκε σε πολλές οικονομίες από τα άλματα των τιμών της ενέργειας που ακολούθησαν την ρωσική εισβολή πλήρους κλίμακας στην Ουκρανία, καθώς και από τα κέρδη στις τιμές άλλων εμπορευμάτων.
Ο εμπορικός πόλεμος του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ έχει προσθέσει μια νέα απειλή, ιδίως στις ΗΠΑ, όπου η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ διατήρησε την πολιτική της σε αναμονή φέτος, δεδομένης της πιθανότητας οι αυξήσεις των δασμών στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων δεκαετιών να οδηγήσουν σε αύξηση των τιμών καταναλωτή.
Η BIS, η οποία εδρεύει στη Βασιλεία και συμβουλεύει τις κεντρικές τράπεζες του κόσμου, υποστήριξε ότι ενώ οι προσωρινές αυξήσεις του πληθωρισμού συχνά θεωρούνται «σχετικά καλοήθεις», υπάρχει ο κίνδυνος να οδηγήσουν σε επίμονες αυξήσεις του πληθωρισμού που τροφοδοτούνται από ανοδικές μετατοπίσεις των προσδοκιών.
Η έδρα της Bank of International Settlements ( BIS )
Στην ετήσια έκθεσή της διαπίστωσε ότι πρόσθετες δυνάμεις, όπως η γήρανση του πληθυσμού, η κλιματική αλλαγή, οι γεωπολιτικές εντάσεις και μια λιγότερο ελαστική πλευρά της προσφοράς, θα μπορούσαν να συμβάλουν σε ένα πιο ασταθές περιβάλλον, καθιστώντας τη χάραξη πολιτικής πιο δύσκολη για τους κεντρικούς τραπεζίτες.
«Τα νοικοκυριά, ειδικότερα, μπορεί να δείξουν λιγότερη ανοχή στις αυξήσεις των τιμών και στη μείωση των πραγματικών μισθών μετά την απότομη αύξηση του κόστους διαβίωσης μετά την πανδημία», προειδοποίησε ο Αγκουστίν Κάρστενς , γενικός διευθυντής της BIS.
“Εάν προκύψουν ενδείξεις αποδυνάμωσης, οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να αντιδράσουν γρήγορα και δυναμικά σε πληθωριστικά σοκ. Η αβεβαιότητα σχετικά με τον χρόνο, το μέγεθος και τη μελλοντική πορεία των δασμών περιπλέκει περαιτέρω το έργο αυτό”.
«Εφάπαξ σοκ»
Ο πρόεδρος της Fed Τζο Πάουελ έχει επισημάνει τον κίνδυνο ότι οι μνήμες των ανθρώπων για τον πληθωρισμό μετά τον Κοβίντ θα μπορούσαν να περιπλέξουν τις προσπάθειες της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ να πατάξει τις πιέσεις στις τιμές.
Ο Πάουελ δήλωσε την Τετάρτη ότι οι υπεύθυνοι για τη διαμόρφωση των αμερικανικών επιτοκίων ήταν πιο σίγουροι ότι οι δασμοί θα αποδειχθούν ένα εφάπαξ σοκ ήδη από την πρώτη θητεία του Τραμπ.
Αυτή τη φορά ένα εφάπαξ σοκ παρέμεινε «η βασική περίπτωση», δήλωσε ο πρόεδρος της Fed στην τραπεζική επιτροπή της Γερουσίας. Πρόσθεσε όμως ότι, δεδομένης της κληρονομιάς της αύξησης του παγκόσμιου πληθωρισμού, η απειλή μιας πιο παρατεταμένης περιόδου πιέσεων στις τιμές λόγω δασμών ήταν «κάτι που θέλετε να προσεγγίσετε προσεκτικά σε έναν κόσμο όπου ο πληθωρισμός δεν έχει επιστρέψει στο 2%».
Ανησυχίες
Οι προσδοκίες των νοικοκυριών για τον πληθωρισμό εκτινάχθηκαν μετά την αποκάλυψη των «αμοιβαίων» δασμών του Τραμπ στις 2 Απριλίου, με τις στενά παρακολουθούμενες δημοσκοπήσεις του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν για τις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προσδοκίες για τον πληθωρισμό να φτάνουν σε υψηλά επίπεδα που είχαν παρατηρηθεί για τελευταία φορά στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Έκτοτε έχουν μειωθεί μετά την αποκλιμάκωση των εμπορικών εντάσεων μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, αλλά παραμένουν σε επίπεδα υπερδιπλάσια του στόχου της Fed για το 2%. Η Fed τόνισε ότι τα μέτρα που βασίζονται στην αγορά συνέχισαν να δείχνουν ότι οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό μεταξύ των Αμερικανών επενδυτών παραμένουν καλά εδραιωμένες.
Στην τελευταία συνεδρίασή της νωρίτερα αυτό το μήνα, η Τράπεζα της Αγγλίας επισήμανε επίσης τους κινδύνους που περιβάλλουν τις «αυξημένες» προσδοκίες των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων για τον πληθωρισμό, ενώ οι ανησυχίες για ένα πετρελαϊκό σοκ που προέρχεται από τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή προσθέτουν στους λόγους επαγρύπνησης.
