Έναν νέο ρόλο για τους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας στα προγράμματα τύπου «Εξοικονομώ» επιφυλάσσει το σχέδιο της κυβέρνησης για την υποστήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών. Ειδικότερα, από πόρους άνω των 8 δισ. ευρώ που εξασφαλίζονται με την ενεργοποίηση τριών ευρωπαϊκών ταμείων, το 1,1 δισ. ευρώ θα αφορά τη στήριξη ενεργειακά φτωχών νοικοκυριών.
Επίσης, 200 εκατ. θα διατεθούν για τη βελτίωση του ενεργειακού αποτυπώματος της βαριάς βιομηχανίας και άλλα 575 εκατ. ευρώ θα διοχετευτούν αποκλειστικά σε πολύ μικρές επιχειρήσεις για την ενεργειακή τους αναβάθμιση. Μέρος των κονδυλίων θα χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία 1.000 κοινωνικών κατοικιών σε ακίνητα του Δημοσίου ή των Δήμων – για χρήση και από δημόσιους λειτουργούς, όπως καθηγητές, γιατρούς, αστυνομικούς κλπ. – ενώ θα επιδοτηθούν και ιδιώτες για την ανακαίνιση κατοικιών που στη συνέχεια θα ενοικιαστούν σε ευάλωτα νοικοκυριά.
Το νέο μοντέλο του «Εξοικονομώ»
Ειδικότερα, μέσω του Κοινωνικού Κλιματικού Ταμείου, η κυβέρνηση θα εξασφαλίσει πόρους 4,7 δισ. ευρώ (μαζί με την εθνική συμμετοχή), με χρονοδιάγραμμα εξαετίας για την υλοποίηση του σχεδίου της που περιλαμβάνει την ενίσχυση περίπου 1,5 εκατ. ευάλωτων νοικοκυριών, τόσο σε σχέση με τη χρήση ενεργειακών πόρων όσο και με τη χρήση μεταφορικών μέσων (π.χ. δεν διαθέτουν ΙΧ, είναι ΑμΕΑ, ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές κλπ). Στους ωφελούμενους περιλαμβάνονται και 18.000 ενεργειακά ευάλωτες μικρές επιχειρήσεις με κέρδη χαμηλότερα από το κόστος που απαιτείται για την ενεργειακή αναβάθμιση του κτιρίου τους.
Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Σταύρος Παπασταύρου, στις δράσεις του Κοινωνικού Κλιματικού Ταμείου περιλαμβάνεται και μια μεταρρύθμιση στον τρόπο με τον οποίο θα γίνεται η ενεργειακή αναβάθμιση των ευάλωτων νοικοκυριών. Όπως εξήγησε θα γίνεται μέσω των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας ώστε να παρακάμπτεται μία σειρά γραφειοκρατικών σταδίων.
Επίσης, θα επιδοτούνται αντλίες θερμότητας και ηλιακοί θερμοσίφωνες για αντικατάσταση ενεργοβόρου εξοπλισμού ενώ θα δίδονται και επιδόματα θέρμανσης σε ευάλωτα νοικοκυριά που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα καθώς είναι δύσκολο έως αδύνατο γι΄ αυτά να αλλάξουν τρόπους θέρμανσης. Τέλος, θα δημιουργηθεί και ένα μητρώο δικαιούχων ενεργειακής στήριξης.
Ανοίγει η περίμετρος για τους ευάλωτους
Το σχέδιο για τους πόρους του Κοινωνικού Κλιματικού Ταμείου θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση τις επόμενες μέρες, με στόχο να αποσταλεί και να εγκριθεί από την Κομισιόν ως τον Δεκέμβριο ώστε να αρχίσει να ενεργοποιείται στις αρχές του 2026. Με την εφαρμογή του, η περίμετρος των ευάλωτων ενεργειακά και μεταφορικά νοικοκυριών αναμένεται από 300.000 σήμερα να διπλασιαστεί στα 600.0000, με προοπτική να φτάσουν ακόμη και τα 800.000 με 1.000.000.
Αυτό θα συμβεί με την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματός τους, αλλά και με την προσθήκη γεωγραφικών κριτηρίων (π.χ. όσοι διαμένουν σε περιοχές µε ειδικά μειονεκτήματα, πληγείσες από φυσικές καταστροφές, λιγότερο ανεπτυγμένες, παραμεθόριες, νησιωτικές κλπ) και κοινωνικών κριτηρίων (μονογονεϊκές οικογένειες, ΑμΕΑ, πολύτεκνες κλπ).
Στήριξη στη βιομηχανία
Από το Ταμείο Εκσυγχρονισμού από το οποίο η χώρα μας εκτιμάται ότι μπορεί να εξασφαλίσει 1,6 δισ. ευρώ και το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, όπως ανέφερε ο υπουργός Ανάπτυξης κ. Τάκης Θεοδωρικάκος θα υποστηριχθούν επιχειρήσεις, ώστε να ενισχύσουν την ανθεκτικότητά τους και να μειώσουν το ρίσκο που αντιμετωπίζουν λόγω της εξάρτησής τους από τα ορυκτά καύσιμα.
Στο πλαίσιο των στόχων που έχουν τεθεί η βιομηχανία θα ενισχυθεί με 200 εκατομμύρια ευρώ, σε πρώτη φάση από το Ταμείο Εκσυγχρονισμού, με δράσεις οι οποίες, όπως επεσήμανε ο κ. Θεοδωρικάκος, «θα αφορούν τις επενδύσεις στη βιομηχανία που έχουν λάβει σφραγίδα STEP SEAL award και άρα έχουν ήδη αναγνωριστεί ως υψηλής στρατηγικής προτεραιότητας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και επενδύσεις σε κλάδους της βαριάς βιομηχανίας, οι οποίες εστιάζουν στη βελτίωση του ενεργειακού αποτυπώματος». Ουσιαστικά το μέτρο προσανατολίζεται σε τομείς όπως του αλουμινίου, του χαλκού, του σιδήρου, των μεταλλικών κατασκευών, στη ναυπηγική βιομηχανία και τη χημική βιομηχανία.
Ακόμη, θα ενισχυθούν οι πολύ μικρές επιχειρήσεις, σε συνεργασία με τα Εμπορικά Επιμελητήρια, τα οποία θα λειτουργούν ως one stop shop για την ενημέρωση των πολύ μικρών επιχειρήσεων. Έτσι προβλέπεται από 2026 έως και το 2032, να διοχετευτούν 575 εκατομμύρια ευρώ αποκλειστικά σε πολύ μικρές επιχειρήσεις κυρίως για την αντικατάσταση του στόλου οχημάτων τους με ηλεκτρικά οχήματα και την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων τους και του εξοπλισμού τους. Το μέτρο αφορά στην επιδότηση μόνωσης, στην τοποθέτηση φωτοβολταϊκών για ιδιοκατανάλωση ενέργειας κλπ.
Από το Ταμείο Εκσυγχρονισμού κονδύλια θα κατευθυνθούν και στην ενίσχυση των υποσταθμών δικτύου σε κορεσμένες περιοχές για εγκατάσταση νέων έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), την αναβάθμιση και ψηφιοποίηση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, ουσιαστικά με την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας κλπ.
Όσον αφορά στον τομέα των μεταφορών, από το ίδιο Ταμείο θα εξασφαλιστεί η αγορά 100 ηλεκτρικών και 50 αστικών λεωφορείων υδρογόνου με 93 εκατ. ευρώ, ο εκσυγχρονισµός θέρµανσης και ψύξης θερµοκηπίων µε αντλίες θερµότητας και φωτοβολταικά, με 100 εκατ. ευρώ κλπ. Παράλληλα, ανακοινώθηκε ότι κονδύλια θα διατεθούν για επιδότηση ηλεκτρικών αµαξιδίων, mobility scooters και hand bikes για άτοµα µε αναπηρία, για δράσεις αντικατάστασης του στόλου διανομών στα φορτηγά και στα logistics, για ειδικού τύπου ηλεκτρικά ταξί για άτομα με κινητικά προβλήματα κλπ..
Ηλεκτρικές διασυνδέσεις και αυτοκατανάλωση στα νησιά
Από το Ταμείο Απανθρακοποίησης τα 1,775 δισ. ευρώ θα κινητοποιήσουν συνολικές επενδύσεις ύψους 4,4 δισ. ευρώ σε βάθος 6ετίας. «Θα αλλάξει σε μεγάλο βαθμό την εικόνα για τα νησιά μας. Πρόκειται για ουσιαστική βοήθεια για να ολοκληρώσουμε τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις στα Δωδεκάνησα, το Βόρειο Αιγαίο, τα μικρά νησιά στις Κυκλάδες. Επίσης, μας δίνει τη χρηματοδοτική δυνατότητα να προχωρήσουμε σε εγκατάσταση συστημάτων φωτοβολταϊκών με μπαταρία για αυτοκατανάλωση σε δήμους, νοικοκυριά, αγρότες, μικρές επιχειρήσεις, να προχωρήσουμε στην εγκατάσταση μεγάλων μπαταριών με σκοπό την παροχή υπηρεσιών υποστήριξης των ηλεκτρικών συστημάτων των νησιών σε περίπτωση διακοπής της τροφοδοσίας, στην ανάπτυξη πλωτών υπεράκτιων αιολικών πάρκων», υπογράμμισε ο κ. Παπασταύρου.
Το σχέδιο για το Ταμείο Απανθρακοποίησης, σύμφωνα με τον υπουργό, υπεβλήθη στην Κομισιόν, αναμένεται έγκριση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων τον ερχόμενο Φεβρουάριο ώστε από τον Απρίλιο του 2026 να ξεκινήσει η εκταμίευση των πόρων.
Αναβάθμιση μεταφορές και κοινωνική κατοικία
Όσον αφορά στην αξιοποίηση ακινήτων του Δημοσίου, θα δίνεται επιδότηση για αδόμητα και δομημένα ακίνητα που ανήκουν σε κεντρικές υπηρεσίες και στους δήμους ώστε πιλοτικά να χτιστούν ή να ανακαινιστούν 1.000 κατοικίες σε όλη τη χώρα για να στεγάσει κοινωνικά ευάλωτους. Επίσης, ευρωπαϊκοί πόροι θα κατευθυνθούν σε ιδιώτες που διαθέτουν κλειστές κατοικίες για να τις ανακαινίσουν με τη δέσμευση θα δοθούν για κοινωνική κατοικία.
Ο σχεδιασμός για τα νέα ταμεία και τις δράσεις που εντάσσονται σε αυτά εγκρίθηκε χθες από το Υπουργικό Συμβούλιο. Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε κατά την παρουσίαση που έγινε σε συνέντευξη Τύπου, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης κ. Κωστή Χατζηδάκη το νέο πακέτο που θα υλοποιηθεί έως το 2032 ισοδυναμεί με μισό ΕΣΠΑ ή μισό Ταμείο Ανάκαμψης.
