Τη δημιουργία νέων αγορών που θα ανοίξουν μια «βεντάλια» αμειβόμενων υπηρεσιών για τις μονάδες αποθήκευσης ενέργειας εξετάζουν τα επιτελεία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) και του ΑΔΜΗΕ.
Το περίγραμμα έδωσε η αναφορά του υφυπουργού κ. Νίκου Τσάφου, ο οποίος μιλώντας από το βήμα της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής επεσήμανε ότι στις περισσότερες χώρες οι μπαταρίες δεν βγάζουν τα λεφτά τους στη χονδρεμπορική αγορά, αλλά με σχήματα ενίσχυσης ή προσφέροντας υπηρεσίες στο δίκτυο.
Στόχος του ΥΠΕΝ, όπως τόνισε, είναι να αναπτυχθούν και στην Ελλάδα οι κατάλληλες αγορές ώστε να ενθαρρυνθούν οι επενδύσεις σε έργα αποθήκευσης ενέργειας.
Εκτός από τις αγοραπωλησίες ενέργειας στη χονδρεμπορική αγορά η αποθήκευση ενέργειας μπορεί να προσφέρει πολλές υπηρεσίες στην αγορά εξισορρόπησης και πολλές άλλες στο ηλεκτρικό δίκτυο
Η συμμετοχή
Η ανάγκη εσόδων και από άλλες υπηρεσίες, πέρα από το arbitrage (αγοράζω φθηνά, πουλώ ακριβότερα) αποδεικνύεται και από την περιορισμένη συμμετοχή επενδυτών, ειδικά για μεγάλες μπαταρίες στην πρόσκληση του ΥΠΕΝ για έργα συνολικής ισχύος έως 4.600 MW (μεγαβάτ), τα οποία θα εξασφαλίσουν όρους σύνδεσης με το ηλεκτρικό σύστημα, δίχως επιδοτήσεις. Σημαντικότερο εμπόδιο για τους επενδυτές αποτελεί η εξασφάλιση τραπεζικής χρηματοδότησης (απαιτείται προέγκριση δανείου) καθώς δεν υπάρχουν διασφαλίσεις για τα έσοδα από τη συμμετοχή τους στις αγορές.
Ωστόσο, εκτός από τις αγοραπωλησίες ενέργειας στη χονδρεμπορική αγορά η αποθήκευση ενέργειας μπορεί να προσφέρει πολλές υπηρεσίες στην αγορά εξισορρόπησης και πολλές άλλες στο ηλεκτρικό δίκτυο.
Στις ξένες αγορές για να είναι τα έργα αποθήκευσης αποδοτικά συγκεντρώνουν έσοδα από πολλαπλές υπηρεσίες, καθώς καμία από μόνη της δεν αποσβένει την επένδυση, αλλά αθροιζόμενες δημιουργούν ένα «πακέτο» που μπορεί να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητά τους.
Ζητείται «φόρμουλα»
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει στο «Βήμα» ο κ. Σταύρος Παπαθανασίου, καθηγητής του ΕΜΠ με αντικείμενο τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), την αποθήκευση, τους διεσπαρμένους ενεργειακούς πόρους και τα ηλεκτρικά συστήματα, στην Ελλάδα είναι πεπερασμένη η γκάμα των αμειβόμενων υπηρεσιών που περιορίζεται στην ημερήσια αγορά, το λεγόμενο arbitrage και στη δραστηριοποίηση στην αγορά εξισορρόπησης.
«Δεν είναι αμελητέες αυτές οι δύο. Και μέσα στην αγορά εξισορρόπησης υπάρχουν πολλές υπηρεσίες, αλλά θα μπορούσαν να υπάρχουν και περισσότερες. Δηλαδή το ηλεκτρικό δίκτυο για να λειτουργήσει χρειάζεται και τεχνικές υπηρεσίες που μπορεί για παράδειγμα να αφορούν τη ρύθμιση συχνότητας, την ισχύ βραχυκύκλωσης, την αδράνεια, τη ρύθμιση τάσης κ.λπ. ζητήματα που βρίσκονται στην επικαιρότητα τελευταία, έπειτα και από το blackout στην Ιβηρική Χερσόνησο» επισημαίνει ο καθηγητής, υπογραμμίζοντας ότι θα μπορούσε να βρεθεί μια «φόρμουλα» ώστε κάποιες από αυτές τις υπηρεσίες να είναι αμειβόμενες, με μειοδοτικές διαδικασίες.
Ωστόσο, όπως σημειώνει, ορισμένες υπηρεσίες θα πρέπει να αντιμετωπιστούν ως τεχνική υποχρέωση, διότι η καθιέρωση αμοιβής θα προσέθετε κόστος για τον καταναλωτή.
Σε κάθε περίπτωση, ο κ. Παπαθανασίου τονίζει ότι πρόκειται για μια συζήτηση που πρέπει να ανοίξει. Θα πρέπει όμως να προηγηθεί ιεράρχηση από τους Διαχειριστές των δικτύων των αναγκών (σήμερα και στο εγγύς μέλλον), διερεύνηση της διαθεσιμότητας προσφοράς των συγκεκριμένων υπηρεσιών και αξιολόγηση εκείνων που θα πρέπει να γίνουν με αμειβόμενο τρόπο ώστε να στηθούν, όπου απαιτείται, αγορές, οι οποίες να δουλεύουν ανταγωνιστικά και να λειτουργούν με τρόπο διαφανή.
Μηχανισμοί ευελιξίας
Εσοδα για καθαρές τεχνολογίες όπως η αποθήκευση ενέργειας, η απόκριση ζήτησης και οι ΑΠΕ, αλλά και για μονάδες καύσης ορυκτών καυσίμων και πυρηνικές διασφαλίζονται σε ευρωπαϊκές χώρες από μηχανισμούς διασφάλισης επάρκειας ισχύος, μια μορφή κρατικών ενισχύσεων που πληρώνουν οι καταναλωτές σε μονάδες παροχής ισχύος. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει μηχανισμός σε ισχύ. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Green Tank, έξι χώρες (Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ιταλία, Πολωνία, Βέλγιο, Ιρλανδία) διαθέτουν σε λειτουργία μηχανισμούς, με τις μονάδες να συμμετέχουν και στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας ενώ τρεις (Γερμανία, Σουηδία, Φινλανδία) διαθέτουν στρατηγικά αποθέματα (οι μονάδες δεν συμμετέχουν στην αγορά), με το μεγαλύτερο μέρος των αμοιβών να κατευθύνεται σε ορυκτά καύσιμα.
Η τάση στην Ευρώπη
Ωστόσο, η έκθεση αποτυπώνει την τάση που διαμορφώνεται σταδιακά στην Ευρώπη προς τις καθαρές πηγές ευελιξίας, όπως καταδεικνύουν οι τελευταίες δημοπρασίες κυρίως σε Ηνωμένο Βασίλειο, Πολωνία και Ιταλία. Μάλιστα, οι μονάδες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας έχουν λάβει το δεύτερο μεγαλύτερο ποσό (11,7 δισ. ευρώ) μετά τις μονάδες αερίου, καταδεικνύοντας τη ζήτηση και την οικονομική ανταγωνιστικότητα των τεχνολογιών.
Στη Βρετανία η στήριξη σε νέα συστήματα μπαταριών στις δημοπρασίες του 2025 άγγιξαν τα 1,8 GW, αντιπροσωπεύοντας το 84% της ισχύος νέων μονάδων που εξασφάλισαν συμβόλαια. Στην τελευταία δημοπρασία (2024) της Πολωνίας από τα 12 GW που εξασφάλισαν συμβόλαια, τα 2,5 GW αντιστοιχούσαν σε συστήματα μπαταριών ενώ στη φετινή δημοπρασία στην Ιταλία από τα 594 MW νέων μονάδων παροχής ισχύος που εξασφάλισαν στήριξη, το 95% ήταν μπαταρίες.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ (ΟΤ) – ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
