Με την κλιματική αλλαγή, τους καύσωνες, τα ακραία καιρικά φαινόμενα ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και τις επιπτώσεις τους στους εργαζόμενους καταπιάνεται έρευνα του Imperial College και της Σχολής Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου.
Η έρευνα διαπίστωσε ότι η κλιματική αλλαγή έκανε το πρόσφατο κύμα καύσωνα στην Ευρώπη τρεις φορές πιο θανατηφόρο, με περισσότερους ανθρώπους να πεθαίνουν κατά τη διάρκειά του από ό,τι κατά τη διάρκεια των πλημμυρών στη Βαλένθια το 2024 και στη βορειοδυτική Ευρώπη το 2021.
Η έρευνα των Imperial College και της Σχολής Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου δημοσιεύτηκε την Τετάρτη και αποτελεί μια πρώτη του είδους της μελέτη ταχείας απόδοσης που συνδέει τους πρόσφατους θανάτους στην Ευρώπη με την ακραία ζέστη που προκαλείται από την κλιματική αλλαγή, η οποία σκότωσε περίπου 2.300 ανθρώπους σε 12 ευρωπαϊκές πόλεις μεταξύ 23 Ιουνίου και 2 Ιουλίου.
Ευάλωτοι οι εργαζόμενοι από τους καύσωνες
Στη μελέτη διαπιστώνεται ότι οι άνθρωποι που εργάζονται σε εξωτερικούς χώρους είναι από τους πιο εκτεθειμένους σε επικίνδυνα επίπεδα θερμότητας και οι ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν γρήγορα μέτρα για την προστασία τους. Αναφέρεται χαρσακτηριστικά ότι η Ισπανία και η Ελλάδα περιορίζουν την εργασία σε εξωτερικούς χώρους τις ζεστές ημέρες, ενώ η Γαλλία και ορισμένες ιταλικές περιφέρειες ψήφισαν παρόμοια νομοθεσία φέτος.
Ωστόσο, σύμφωνα με την έρευνα, ακόμη και ορισμένοι από τους πιο προηγμένους κανονισμούς στον κόσμο δεν επαρκούν και το πρόβλημα επιδεινώνεται καθώς η κλιματική αλλαγή κάνει τα κύματα καύσωνα πιο συχνά και έντονα.
«Αυτοί οι αριθμοί αντιπροσωπεύουν πραγματικούς ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους τις τελευταίες ημέρες λόγω της ακραίας ζέστης», δήλωσε στο Bloomberg η Φριντερίκε Ότο, κλιματολόγος στο Imperial College και συν-συγγραφέας της έκθεσης. «Οι θάνατοι από θερμότητα μπορούν να αυξηθούν ραγδαία όταν οι θερμοκρασίες φτάνουν σε ορισμένα όρια που ωθούν τους ευάλωτους ανθρώπους στα όριά τους – μια αύξηση της θερμοκρασίας του καύσωνα μόλις 2 ή 4 βαθμών μπορεί να σημαίνει τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου για χιλιάδες ανθρώπους».
«Το πρωτόκολλο ήταν προβληματικό»
Μάλιστα, άρθρο του Bloomberg αναφέρεται και στον θάνατο μία γυναίκας 51 ετών στη Βαρκελώνη, η οποία εργαζόταν στην υπηρεσία καθαριότητας του δήμου. Η άτυχη Μόνσε Αγκιλάρ δούλευε σε μεσημεριανή βάρδια, σε πολυσύχναστη τουριστική περιοχή και σε συνθήκες καύσωνα. Επέστρεψε σπίτι της στις 21:30 και παραπονέθηκε σε συγγενικά της πρόσωπα ότι ένιωθε κράμπες στα χέρια, το στήθος και τον λαιμό της. Τελικά, κατέληξε λίγο πριν τις 23:00 στο διαμέρισμά της.
Ο συγκεκριμένος θάνατος προκάλεσε γενικότερη κατακραυγή στην Ισπανία. Ο δήμος της Βαρκελώνης αυστηροποίησε τα πρωτόκολλα για τη θερμότητα, αναγκάζοντας τους εργαζόμενους να κάνουν πεντάλεπτα διαλείμματα για να ενυδατώνονται κάθε ώρα κατά τη διάρκεια των καυσώνων. Οι αρχές ξεκίνησαν επίσης έρευνα για την FCC SA, την εταιρεία για την οποία εργαζόταν η Αγκιλάρ και μία από τις τέσσερις συμβαλλόμενες εταιρείες που παρείχαν υπηρεσίες καθαρισμού δρόμων για την πόλη.
«Το πρωτόκολλο ήταν προβληματικό επειδή άφηνε όλη την ευθύνη στους εργαζόμενους — αυτοί ήταν που αποφάσιζαν αν θα έπιναν νερό μία ή εκατό φορές», δήλωσε ο Λιουίς Λαμπουρλάνες, γραμματέας υπηρεσιών αστικής καθαριότητας στο συνδικάτο UGT στη Βαρκελώνη, του οποίου ήταν μέλος η Αγκιλάρ. «Χρειαζόμαστε περισσότερα μέτρα επειδή έχουμε πιο συχνά και μεγαλύτερα κύματα καύσωνα και τα σκουπίδια των δρόμων πρέπει να μαζεύονται ούτως ή άλλως».
Τα μέτρα που λαμβάνονται
Στην Ιταλία, τουλάχιστον τρία άτομα έχουν πεθάνει από αιτίες που σχετίζονται με την ακραία ζέστη εν ώρα εργασίας. Την περασμένη εβδομάδα, η κυβέρνηση της πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι θέσπισε εθνικά πρωτόκολλα για τις επιχειρήσεις, προκειμένου να προστατεύσει τους εργαζόμενους από τις υψηλές θερμοκρασίες. Τα νέα μέτρα, που υποστηρίζονται από τα συνδικάτα, περιλαμβάνουν πιθανή μείωση του ωραρίου εργασίας και τη δυνατότητα διακοπής των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων εάν οι θερμοκρασίες φτάσουν σε ορισμένα επίπεδα.
Στην Ελλάδα, το υπουργείο Εργασίας περιόρισε την εργασία σε εξωτερικούς χώρους από τις 11 μ.μ. έως τις 5 μ.μ. σε ορισμένες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, καθώς αρκετές περιοχές κατέγραψαν θερμοκρασίες άνω των 40°C αυτή την εβδομάδα. Η Ακρόπολη στην Αθήνα έκλεισε λόγω της ζέστης και οι εργαζόμενοι, συμπεριλαμβανομένων των διανομέων και των ταχυμεταφορών, επωφελήθηκαν από αυτά τα μέτρα προστασίας, αλλά όχι όσοι εργάζονται σε περιοχές στις οποίες βρίσκονται εγκαταστάσεις που θεωρούνται σημαντικές και κοινωνικά κρίσιμες υποδομές, όπως η υγεία, οι μεταφορές και οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, αναφέρει η έρευνα του Imperial College.
Η έρευνα του Imperial College
Ενώ πολλά περιστατικά θερμοπληξίας και θάνατοι λόγω της υψηλής θερμοκρασίας υποτιμώνται, οι ερευνητές βρίσκουν νέους τρόπους για να μάθουν πόσοι άνθρωποι πεθαίνουν λόγω ακραίων θερμοκρασιών.
Για την μελέτη τους, οι επιστήμονες του Imperial College χρησιμοποίησαν παρατηρήσεις καιρού από το πρόσφατο κύμα καύσωνα και ανέλυσαν τον τρόπο με τον οποίο επηρέασε τις 12 πόλεις που συμπεριλήφθηκαν στην έρευνα, καθορίζοντας τι θα είχε συμβεί σε έναν κόσμο χωρίς την κλιματική αλλαγή. Διαπίστωσαν ότι η ανθρωπογενής υπερθέρμανση του πλανήτη έκανε το κλίμα θερμότερο μεταξύ 1°C και 4°C, ανάλογα με την τοποθεσία.
Στη συνέχεια, χρησιμοποίησαν μοντελοποίηση και ιστορικά δεδομένα θνησιμότητας για να εκτιμήσουν τον αριθμό των ανθρώπων που πέθαναν κατά τη διάρκεια του δεκαήμερου καύσωνα. Συνδυάζοντας δεδομένα καιρού και θνησιμότητας, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι 1.500 λιγότεροι άνθρωποι θα είχαν πεθάνει σε έναν κόσμο χωρίς την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Θα χρειαστούν εβδομάδες ή μήνες στις Αρχές διαφόρων χωρών για να δημοσιεύσουν επίσημα στοιχεία για τους θανάτους από ζέστη και ακόμη και τότε πολλά περιστατκά θα υποεκτιμηθούν, δήλωσε ο Γαρύφαλλος Κωνσταντινούδης, συν-συγγραφέας της έκθεσης. Οι περισσότεροι θάνατοι που σχετίζονται με τη ζέστη συμβαίνουν σε σπίτια και νοσοκομεία, μακριά από τη δημόσια θέα, σημείωσε στο Bloomberg.
«Υπάρχει μια κλινική υποαναγνώριση των θερμοπληξιών, ειδικά σε ηλικιωμένους ενήλικες όπου τα συμπτώματα επικαλύπτονται με άλλες παθήσεις», δήλωσε ο Κωνσταντινούδης. «Επομένως, είναι πολύ δύσκολο να διακρίνουμε εάν ένα άτομο νοσηλεύτηκε με θερμοπληξία που προκάλεσε άλλα δυσμενή συμβάντα υγείας ή εάν η κύρια αιτία εισαγωγής στο νοσοκομείο αυτού του ατόμου ήταν κάτι μεγαλύτερο, όπως μια χρόνια ασθένεια».
