Βρετανία: Μυστικό σχέδιο παροχής ασύλου σε Αφγανούς μετά τη διαρροή προσωπικών στοιχείων

Ενα μυστικό πρόγραμμα πολλών δισεκατομμυρίων λιρών για τη μετεγκατάσταση χιλιάδων Αφγανών στη Βρετανία,  δημιούργησε η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου  καθώς μια διαρροή δεδομένων τους έθεσε σε κίνδυνο αντιποίνων από τους Ταλιμπάν. Ακόμα, φίμωσε τα μέσα ενημέρωσης με μια υπερ-διαταγή.

Τα ονόματα, τα στοιχεία επικοινωνίας και άλλα προσωπικά στοιχεία περίπου 25.000 Αφγανών, ανθρώπων που συνεργάστηκαν στενά με το Ηνωμένο Βασίλειο -πριν οι Ταλιμπάν καταλάβουν την εξουσία στο Αφγανιστάν- και ορισμένων μελών των οικογενειών τους, αποκαλύφθηκαν κατά λάθος από έναν Βρετανό στρατιώτη σε μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου τον Φεβρουάριο του 2022, αναφέρουν οι Financial Times.

Η διαρροή της τεράστιας, άκρως ευαίσθητης βάσης δεδομένων δεν ανακαλύφθηκε μέχρι τον Αύγουστο του 2023, όταν αναφέρθηκε σε μια ομάδα στο Facebook. Βασικά στοιχεία σχετικά με την παραβίαση εξακολουθούν να μην μπορούν να δημοσιευθούν λόγω δικαστικής απόφασης.

Μυστικό πρόγραμμα

Σε απάντηση, οι υπουργοί της πρώην συντηρητικής κυβέρνησης του Ρίσι Σουνάκ θέσπισαν ένα μυστικό πρόγραμμα για να φέρουν Αφγανούς στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Το σχέδιο μόλις τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους, υπό τη σημερινή κυβέρνηση των Εργατικών του Κιρ Στάρμερ, προέβλεπε τη μετεγκατάσταση 25.000 ανθρώπων, με πιθανό κόστος 7 δισεκατομμυρίων λιρών, σύμφωνα με κυβερνητική εκτίμηση.

Τις τελευταίες εβδομάδες, καθώς το Ανώτατο Δικαστήριο του Λονδίνου έκανε βήματα προς την άρση του πέπλου της υπόθεσης, η κυβέρνηση διέκοψε το πρόγραμμα.

Οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες είχαν προηγουμένως εκτιμήσει ότι η παραβίαση είχε θέσει τους Αφγανούς σε κίνδυνο δολοφονίας, βασανιστηρίων, παρενόχλησης και εκφοβισμού από τους Ταλιμπάν. Το υπουργείο Άμυνας δήλωσε αυτό το μήνα ότι μια νέα ανασκόπηση των απειλών στο Αφγανιστάν διαπίστωσε ότι ο κίνδυνος για τους Αφγανούς που εξακολουθούν να βρίσκονται στη χώρα ήταν μικρότερος από ό,τι θεωρούνταν προηγουμένως.

Παρά την εκτίμηση των 7 δισεκατομμυρίων λιρών που αποκαλύφθηκε στις δικαστικές διαδικασίες, αξιωματούχοι του υπουργείου Άμυνας δήλωσαν αυτή την εβδομάδα ότι το άμεσο κόστος της διαρροής είχε ποτέ εκτιμηθεί μόνο σε περίπου 2 δισεκατομμύρια λίρες και ότι ο λογαριασμός για τις μυστικές εκκενώσεις θα ήταν τώρα πολύ μικρότερος επειδή ο αριθμός των επιλέξιμων Αφγανών είχε μειωθεί.

Οι αποκαλύψεις έρχονται σε μια εποχή που τα δημόσια οικονομικά της Βρετανίας βρίσκονται υπό μεγάλη πίεση και το αντιμεταναστευτικό κόμμα της βρετανικής αντιπολίτευσης Reform UK προηγείται στις δημοσκοπήσεις των κύριων καθεστωτικών κομμάτων της χώρας.

Το Ανώτατο Δικαστήριο ενημερώθηκε ότι δημόσιοι υπάλληλοι προειδοποίησαν για τον κίνδυνο «δημόσιας αναταραχής» ως αντίδραση στην είδηση του μυστικού σχεδίου μετεγκατάστασης, το οποίο έρχεται ένα χρόνο μετά τις ακροδεξιές ταραχές του περασμένου καλοκαιριού.

Κλείσιμο

Μέχρι σήμερα, η βρετανική κυβέρνηση έχει μεταφέρει στη Βρετανία περίπου 18.500 Αφγανούς που επηρεάστηκαν από την παραβίαση των δεδομένων. Το υπουργείο Άμυνας δήλωσε ότι οι περισσότεροι ήταν ήδη επιλέξιμοι στο πλαίσιο μιας υφιστάμενης οδού. Οι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι μόλις 5.500 άνθρωποι μετεγκαταστάθηκαν άμεσα λόγω της παραβίασης, ενώ τουλάχιστον άλλοι 2.400 αναμένεται να έρθουν.

Ο υπουργός Άμυνας Τζον Χίλεϊ αναμένεται να ανακοινώσει ότι κλείνει το μυστικό πρόγραμμα – γνωστό ως Afghan Response Route – για νέους αιτούντες σε δήλωση στη Βουλή των Κοινοτήτων την Τρίτη.

Νωρίτερα αυτό το μήνα, η κυβέρνηση έκλεισε επίσης αιφνιδιαστικά τα δημόσια προγράμματα – γνωστά ως Afghan Relocations and Assistance Policy (Arap) και Afghan Citizens Resettlement Scheme.

Αρση της διαταγής

Τα γεγονότα μπορούν να αναφερθούν για πρώτη φορά μετά την άρση από το Ανώτατο Δικαστήριο την Τρίτη μιας απαράμιλλης παγκόσμιας διαταγής φίμωσης που έχει φιμώσει τον Τύπο από τον Σεπτέμβριο του 2023. Η υπερ-διαταγή ήταν η πρώτη που έλαβε ποτέ η βρετανική κυβέρνηση.

Αλλά μια νέα προσωρινή διαταγή που χορηγήθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο μέχρι τουλάχιστον την επόμενη εβδομάδα σημαίνει ότι ακόμη και τώρα δεν μπορούν να δημοσιευθούν κρίσιμες λεπτομέρειες που εξηγούν τη σοβαρότητα του περιστατικού.

Η βάση δεδομένων ήταν ένα λεπτομερές αρχείο ατόμων που είχαν υποβάλει αίτηση – στις περισσότερες περιπτώσεις ανεπιτυχώς – στο πλαίσιο του δημόσιου προγράμματος Arap, το οποίο προσέφερε μετεγκατάσταση στο Ηνωμένο Βασίλειο σε όσους κινδύνευαν από αντίποινα αφού εργάστηκαν για το Ηνωμένο Βασίλειο ή στο πλευρό του, πριν οι Ταλιμπάν ανακτήσουν την εξουσία.

Οι πολεμικές επιχειρήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου τερματίστηκαν στο Αφγανιστάν το 2014 μετά από 13 χρόνια, αλλά τα βρετανικά στρατεύματα παρέμειναν μέχρι τη χαοτική αποχώρηση της Δύσης το 2021 που επέτρεψε την επιστροφή των Ταλιμπάν.

Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου δεν ανακάλυψε τη διαρροή μέχρι που ένα ανώνυμο πρόσωπο δημοσίευσε στιγμιότυπα οθόνης του λογιστικού φύλλου στο Facebook τον Αύγουστο του 2023 και απείλησε να αποκαλύψει ολόκληρη τη βάση δεδομένων.

Ένας από τους ανθρώπους που γνωρίζουν την παραβίαση δήλωσε ότι η βάση δεδομένων είχε πωληθεί, τουλάχιστον μία φορά, για ένα πενταψήφιο ποσό.

Η διαρροή

Ισχυρίστηκαν ότι ένας από τους Αφγανούς παραλήπτες χρησιμοποίησε την κατοχή της βάσης δεδομένων ως μοχλό πίεσης για να πιέσει την κυβέρνηση να μετεγκατασταθεί ο ίδιος και 14 μέλη της οικογένειάς του στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Η ταυτότητα του στρατιώτη, ή αν του έχουν επιβληθεί κυρώσεις, δεν έχει αποκαλυφθεί από το υπουργείο Άμυνας. Το υπουργείο δεν έχει περιορίσει με επιτυχία τη διαρροή και δεν είναι γνωστό αν οι Ταλιμπάν έχουν αποκτήσει τη λίστα.

Περισσότεροι από 665 Αφγανοί έχουν ξεκινήσει συλλογική αγωγή για να μηνύσουν το Υπουργείο Άμυνας για την παραβίαση των δεδομένων, ζητώντας τουλάχιστον 50.000 λίρες ο καθένας, ενώ υπάρχει το ενδεχόμενο να συμμετάσχουν στην αγωγή χιλιάδες ακόμη άνθρωποι μόλις μάθουν για το περιστατικό και την πιθανή έκθεσή τους.