Λιβύη: Καταθέτει στον ΟΗΕ χάρτες Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, καταγγέλλει την Ελλάδα

Τις διεκδικήσεις της Τρίπολης όσον αφορά τα απώτατα όρια της υφαλοκρηπίδας της Λιβύης στη Μεσόγειο Θάλασσα, κατέθεσε με ρηματική διακοίνωση η οποία έχει ημερομηνία 27 Μαΐου 2025 ο Λίβυος Μόνιμος Αντιπρόσωπος στον ΟΗΕ, καταγγέλλοντας τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό της Ελλάδας, επί τη βάσει και των αιτιάσεων της κυβέρνησης Ντμπέιμπα μετά και την υπογραφή του τουρκολιβυκού μνημονίου από την προηγούμενη διοίκηση Σάραζ. Το τουρκολιβυκό μνημόνιο που η Αθήνα χαρακτηρίζει παράνομο.

Να σημειωθεί ότι η εν λόγω ρηματική διακοίνωση κατατέθηκε νωρίτερα από αυτή της 20ης Ιουνίου, που είχε αφορμή την προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού για την αδειοδότηση οικοπέδων για έρευνες υδρογονανθράκων σε οικόπεδα νότια της Κρήτης.

Η Λιβύη με ρηματική διακοίνωση η οποία έχει ημερομηνία 27 Μαΐου και κυκλοφόρησε κατά την πάγια τακτική των Ηνωμένων Εθνών διαβιβάζει στον ΟΗΕ τα «εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας στη Μεσόγειο Θάλασσα, μαζί με έναν λεπτομερή οδηγό με βάση χάρτη που περιγράφει την επίσημη θέση της Λιβύης επί του θέματος».

Επικαλείται το τουρκολιβυκό μνημόνιο

Πιο συγκεκριμένα η κυβέρνηση της Τρίπολης, επικαλούμενη παλαιότερες επιστολές της Λιβύης στα Ηνωμένα Έθνη, παρουσιάζει το δικό της Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό επικαλούμενη το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Θεωρεί ότι η οριοθέτηση Ελλάδας – Αιγύπτου είναι άκυρη και παράνομη και καταγγέλλει το Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό της Ελλάδας ότι παραβιάζει τις θαλάσσιες δικαιοδοσίες της Λιβύης στη Μεσόγειο. Με τη Λιβύη να αγνοεί, κατά το παράδειγμα που ακολούθησε για το τουρκολιβυκό μνημόνιο, την Κρήτη, στην βάση της θεωρίας πως τα νησιά, δεν δικαιούνται υφαλοκρηπίδα και Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη.

Στο παράρτημα του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού της Λιβύης που κατέθεσε η Λιβύη στον ΟΗΕ αναφέρεται χαρακτηριστικά:

«Μαξιμαλιστικές και παράνομες οι διεκδικήσεις της Ελλάδας»

»Η Λιβύη απορρίπτει πλήρως τις παράνομες και μαξιμαλιστικές διεκδικήσεις των θαλάσσιων συνόρων της Ελλάδας και της Αιγύπτου, καθώς και τις υπεράκτιες περιοχές που έχουν αδειοδοτηθεί στη Μεσόγειο Θάλασσα, με βάση αυτές τις διεκδικήσεις.

»Η Λιβύη διατηρεί όλα τα νόμιμα δικαιώματά της επί των θαλάσσιων περιοχών, συμπεριλαμβανομένου του βυθού, του υπεδάφους και των υπερκείμενων υδάτων με τα οποία συνδέονται, που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο».

Στη ρηματική της διακοίνωση η κυβέρνηση της Τρίπολης επισημαίνει ότι «τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ της Λιβύης και της Αιγύπτου απεικονίζονται σύμφωνα με τη ρηματική διακοίνωση της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Λιβύης στα Ηνωμένα Έθνη με ημερομηνία 13 Φεβρουαρίου 2023 προς τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, με την οποία κατατέθηκαν τα ανατολικά όρια των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας της Λιβύης στα Ηνωμένα Έθνη.

«Μεταξύ των ηπειρωτικών ακτών υπολογίζεται η μέση γραμμή»

»Από την άποψη της Λιβύης, τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ της Λιβύης και της Ελλάδας θα  αντικατοπτρίζουν τη μέση γραμμή μεταξύ των ακτών των δύο ηπειρωτικών ακτών από γεωγραφική άποψη. Από την άποψη αυτή, όπως υποστηρίζεται από πολυάριθμα παραδείγματα νομολογίας και κρατικής πρακτικής, δεν μπορεί να υπάρξει αυτοματισμός στον ισχυρισμό ότι τα νησιά δημιουργούν περιοχές πλήρους θαλάσσιας δικαιοδοσίας. Τα νησιά μπορούν να αγνοηθούν ή να έχουν περιορισμένη επήρεια  στην οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων, εάν η θέση τους στρεβλώνει τη δίκαιη οριοθέτηση ή εάν υπάρχουν άλλες ειδικές σχετικές περιστάσεις. Η εν λόγω θαλάσσια οριοθέτηση πρέπει επίσης να σέβεται τόσο την εθνική νομοθεσία της Λιβύης όσο και το Μνημόνιο Συνεννόησης του 2019 μεταξύ της κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Τουρκίας και της κυβέρνησης της εθνικής συμφωνίας- κράτους της Λιβύης για την οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο Θάλασσα.

»Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τον κατάλογο των συντεταγμένων των θαλάσσιων συνόρων, τα βόρεια όρια της λιβυκής υφαλοκρηπίδας από τα ανατολικά προς τα δυτικά ξεκινούν από τα σημεία Β και Α, τα οποία είναι τα ανατολικά και δυτικά σημεία των θαλάσσιων συνόρων που συμφωνήθηκαν μεταξύ της Λιβύης και της Τουρκίας σύμφωνα με το Μνημόνιο Συνεννόησης του 2019. Στη συνέχεια, το σημείο Α εκτείνεται στη μέση γραμμή μεταξύ των ηπειρωτικών ακτών της Λιβύης και της Ελλάδας, η οποία εκτείνεται από τα σημεία 1 έως 12. Ξεκινώντας από το σημείο 12, τα θαλάσσια σύνορα ακολουθούν τη μέση γραμμή μεταξύ της ιταλικής ηπειρωτικής χώρας, συμπεριλαμβανομένης της νήσου Σικελίας, και της λιβυκής ηπειρωτικής χώρας με την ευθεία γραμμή βάσης στις εκβολές του Κόλπου της Σύρτης, ο οποίος είναι ιστορικός κόλπος υπό λιβυκή κυριαρχία σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, μέχρι το σημείο 17.

»Το σημείο 17 εκτείνεται νότια μέχρι το σημείο 18, όπου αρχίζουν τα όρια της υφαλοκρηπίδας μεταξύ Λιβύης και Μάλτας σύμφωνα με την απόφαση που εξέδωσε το Διεθνές Δικαστήριο το 1985 (Continental Shelf (Libyan Arab Jamahiriya Malta), η οποία εκτείνεται μέχρι το σημείο 28. Από εκεί, το θαλάσσιο όριο εκτείνεται βόρεια μέχρι το σημείο 29 και ακολουθεί τη μέση γραμμή μεταξύ της νήσου Σικελίας και της ηπειρωτικής Λιβύης μέχρι το σημείο 30.

»Το θαλάσσιο όριο μεταξύ των σημείων 30 και 32 μέχρι τα χερσαία σύνορα μεταξύ Λιβύης και Τυνησίας απεικονίζει τα όρια της υφαλοκρηπίδας μεταξύ Λιβύης και Τυνησίας, όπως καθορίστηκε από το Διεθνές Δικαστήριο με απόφαση που εκδόθηκε το 1982 (Υφαλοκρηπίδα (Τυνησία/Λιβυκή Αραβική Δημοκρατία).

»Η Λιβύη, η οποία έχει εξ αρχής και ipso facto κυριαρχικά δικαιώματα επί της υφαλοκρηπίδας της στη Μεσόγειο Θάλασσα, πιστεύει ότι τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ δύο κυρίαρχων κρατών θα πρέπει να οριστικοποιούνται μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και την αρχή της ευθυδικίας. Τα ειρηνικά μέσα που προβλέπονται στο άρθρο 33 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένου του Διεθνούς Δικαστηρίου, θα πρέπει να εφαρμόζονται βάσει αμοιβαίας συμφωνίας. Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση της Λιβύης είναι έτοιμη να συμμετάσχει σε διαπραγματεύσεις με όλα τα γειτονικά παράκτια κράτη με βάση τον αμοιβαίο σεβασμό των νόμιμων δικαιωμάτων και συμφερόντων όλων των μερών για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.

Η Λιβύη καλεί Ελλάδα και Αίγυπτο να αναστείλουν τις άδειες ερευνών

»Στο ίδιο πνεύμα, η Λιβύη καλεί επίσης την Αίγυπτο και την Ελλάδα να αναστείλουν όλες τις άδειες και τις δραστηριότητες περί έρευνας υδρογονανθράκων στις εν λόγω περιοχές έως ότου διευθετηθούν όλες οι διαφορές για τα θαλάσσια σύνορα μέσω διαπραγματεύσεων μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών και με έγκυρες συμφωνίες σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο».

Πέτρος Λιάκουρας: Η Λιβύη καταθέτει μαξιμαλιστικές απόψεις

Όπως εξηγεί στο μιλώντας στο in, ο Πέτρος Λιάκουρας, καθηγητής Διεθνούς Δικαίου Πανεπιστημίου Πειραιώς, σε αυτό που παρουσιάζει η Λιβύη πέραν του ότι έχει ιδιαίτερα μαξιμαλιστικές απαιτήσεις έναντι της Ελλάδος και φαίνεται από το χάρτη, όπου δεν υπάρχει μέση γραμμή ανάμεσα στην Κρήτη και τη Λιβύη, δηλαδή αγνοείται πλήρως η Κρήτη, περνάει πάρα πολύ κοντά από τις ακτές της Κρήτης και στερεί την Ελλάδα από δικαιώματα υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ.

Δεύτερον με αυτή τη ρηματική διακοίνωση επαναφέρει το τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Τρίτον πέραν των δικαιωμάτων της Ελλάδας παραβιάζει και δικαιώματα της Αιγύπτου.

Τέταρτον κλείνει τον κόλπο της Σύρτης που αυτό δεν μπορεί να το αποδεχτεί καμία κυβέρνηση στον κόσμο. Οι ΗΠΑ, όπως επισημαίνει,  έκαναν πόλεμο το 1986 προκειμένου να αμφισβητήσουν το κλείσιμο του κόλπου της Σύρτης. Δεν έχει το νόμιμο δικαίωμα η Λιβύη να κλείσει τον κόλπο της Σύρτης γιατί η απόσταση του στομίου δεν είναι 24 ναυτικά μίλια που λέει η σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας, αλλά φτάνει περίπου τα 100.

Πέμπτον δεν μπορεί να χαράξει αιγιαλίτιδα ζώνη από το τέλος του κόλπου της Σύρτης όπως ισχυρίζεται. Άρα η αιγιαλίτιδα ζώνη που χαράσσει είναι παράνομη.

Έκτον δεν μπορεί να χαράξει συνορεύουσα ζώνη επίσης, σαν απόρροια που κάνει από το τέλος της αιγιαλίτιδας ζώνης.

Και τέλος η αλιευτική ζώνη για να σταθεί θα πρέπει να έχει συμφωνήσει ΑΟΖ με τα αντικείμενα κράτη, την Ελλάδα και την Ιταλία. Και δεν μπορεί η αλιευτική ζώνη να οριστεί με αυθαίρετο ορισμό των δικαιωμάτων της κάθε χώρας.

Τι επηρεάζει ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός, όπως υπογραμμίζει ο Πέτρος Λιάκουρας δεν επηρεάζει την Αθήνα, ούτε έχει κάποια νομική ισχύ, αφού το μόνο για να υπάρξει κάτι τέτοιο θα πρέπει να έχει προηγηθεί μία συμφωνία Ελλάδας – Λιβύης. Επίσης σημειώνει ότι η Λιβύη καταθέτει μαξιμαλιστικές απόψεις, υποβάλλοντας Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό στον ΟΗΕ, χωρίς να τους έχει ζητηθεί, όπως ήταν η Ελλάδα υπόχρεη στην ΕΕ, ως εκ τούτου μπορεί να θεωρήσει κανείς ότι υποκινούνται από την Τουρκία.

Δεδομένου μάλιστα ότι ακολουθεί την θεωρία της περικύκλωσης, η Λιβύη της είναι ιδιαιτέρως χρήσιμη στις όποιες κινήσεις της.

Ο χάρτης Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού της Λιβύης μπορεί να μην επηρεάζει την Ελλάδα, ωστόσο θα πρέπει να απαντηθεί λεπτομερώς ιδιίως στα σημεία που αναφέρεται στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, χαρακτηρίζει άκυρη και παράνομη την οριοθέτηση Ελλάδας – Αιγύπτου, η οποία είναι η μόνη νόμιμη, στους ισχυρισμούς περί παραβίασης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Λιβύης νοτίως της Κρήτης, αλλά και στην προσπάθεια ακύρωσης με τον τρόπο της την όποια προσπάθεια γίνεται για έρευνες για υδρογονάνθρακες από την Exxon Mobil, την Total και την Chevron, παγκόσμιους ενεργειακούς κολοσσούς καθώς και στο παράνομο κλείσιμο της Σύρτης, όπως σημειώνει ο Πέτρος Λιάκουρας στο in.

Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός δεν είναι οριοθέτηση ΑΟΖ

Υπενθυμίζεται πως όταν η Αθήνα ανακοίνωσε το Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό της, στις 16 Απριλίου 2025 το Υπουργείο Εξωτερικών απαντώντας στο ερώτημα αν ο χάρτης αποτυπώνει την ΑΟΖ της Ελλάδας στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας, δηλαδή στο Ιόνιο, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, τόνιζε πως «η διαδικασία οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών έχει διαφορετικό αντικείμενο από τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, ο οποίος αφορά τη διαδικασία με την οποία οι αρμόδιες αρχές των κρατών-μελών αναλύουν και οργανώνουν τις ανθρώπινες δραστηριότητες στις ανωτέρω θαλάσσιες περιοχές για την επίτευξη των οικολογικών, οικονομικών και κοινωνικών στόχων».

Ξεκαθαρίζε δε ότι «ο χάρτης που αποτυπώνει τον ελληνικό Θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό δεν συνιστά οριοθέτηση ΑΟΖ».

Αξίζει τέλος να σημειωθεί πως ο εν λόγω χάρτης δεν αποτυπώνει καινούριες θέσεις της Λιβύης, οι οποίες είναι άγνωστες στην Αθήνα, αλλά δείχνει τη διάθεση της Τρίπολης να επιμείνει στις μαξιμαλιστικές θέσεις της επί τη βάσει και του τουρκολιβυκού μνημονίου.

Η Λιβύη αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο οριοθέτησης με την Ελλάδα, σημειώνοντας πως «είναι έτοιμη να συμμετάσχει σε διαπραγματεύσεις με όλα τα γειτονικά παράκτια κράτη με βάση τον αμοιβαίο σεβασμό των νόμιμων δικαιωμάτων και συμφερόντων όλων των μερών για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο». Το ερώτημα είναι με ποια αφετηρία τελικά και σε ποιο βαθμό μπορεί να αποδεχθεί τις ελληνικές θέσεις, καθώς η Αθήνα δεν είναι σε καμία περίπτωση δυνατό να υποχωρήσει στο θέμα του τουρκολιβυκού μνημονίου.

Πηγή in.gr