Delivery: Το φαγητό ως πολυτέλεια σε εποχή ακρίβειας

Σε μια εποχή όπου η κουζίνα του σπιτιού μετατρέπεται σε πεδίο διαχείρισης κρίσεων, το ερώτημα «μαγείρεμα ή delivery;» δεν αφορά πλέον τη γεύση ή την άνεση, αλλά τον οικογενειακό προϋπολογισμό. Η επιλογή δεν γίνεται πάντα με όρους απλής λογικής. Συχνά είναι αποτέλεσμα εξάντλησης, εργασιακής πίεσης ή και καθαρής οικονομικής αδυναμίας.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΙΕΛΚΑ (2024), το κόστος παρασκευής ενός βασικού σπιτικού γεύματος για δύο άτομα (κοτόπουλο με ρύζι και σαλάτα) ανέρχεται στα 4,70 ευρώ συνολικά, δηλαδή περίπου 2,35 ευρώ ανά μερίδα. Το ίδιο γεύμα μέσω delivery κοστίζει κατά μέσο όρο 7,50 ευρώ ανά μερίδα. Το συμπέρασμα είναι απλό, καθώς τρως σχεδόν τρεις φορές φθηνότερα στο σπίτι. Αρκεί, βεβαίως, να έχεις τον χρόνο, την ενέργεια και τα μέσα για να μαγειρέψεις.

Ο πληθωρισμός στα τρόφιμα

Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ καταγράφουν ότι πληθωρισμός στα τρόφιμα έφτασε στο 9,8% το 2023 και πάνω από το 7% στο σύνολο του 2024, με αιχμή το ελαιόλαδο (+69% σε δύο χρόνια), τα γαλακτοκομικά και τα δημητριακά.

Η Eurostat επιβεβαιώνει πως η Ελλάδα βρίσκεται συστηματικά πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ στον πληθωρισμό τροφίμων από το 2022 και μετά. Μεγάλες είναι οι αυξήσεις και στην ενέργεια φτάνοντας το 22% σωρευτικά από το 202, γεγονός που αυξάνει το κόστος του μαγειρέματος. Ακόμη και το να βράσετε μακαρόνια σήμερα έχει ενεργειακό αποτύπωμα που υπολογίζεται σοβαρά και επιβαρύνει τον οικογενειακό προϋπολογισμό.

Το πρόβλημα γίνεται ακόμα μεγαλύτερο αν στις αυξήσεις των τιμών, υπολογιστεί και η αγοραστική ικανότητα των νοικοκυριών. Ο βασικός καθαρός μισθός στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ παραμένει καθηλωμένος στα 836 ευρώ καθαρά, με αγοραστική δύναμη που έχει υποχωρήσει κατά 11,5% από το 2021. Στην πράξη, τα ελληνικά νοικοκυριά δαπανούν το 21,6% του εισοδήματός τους για τρόφιμα και μη αλκοολούχα ποτά, όταν ο μέσος όρος της ΕΕ είναι 16,9%. Όχι επειδή τρώμε περισσότερο, αλλά επειδή πληρώνουν περισσότερο για τα ίδια προϊόντα.

Η εύκολη λύση

Τα δεδομένα δείχνουν ότι η παράδοση έτοιμου φαγητού δεν λειτουργεί απλά ως πολυτέλεια. Για πολλούς, είναι η εύκολη λύση μέσα στην καθημερινή εργασιακή εξάντληση. Οι ώρες εργασίας στην Ελλάδα παραμένουν από τις υψηλότερες στην Ευρώπη, με 41,1 ώρες ανά εβδομάδα κατά μέσο όρο. Οι πολλές ώρες εργασίας προκαλούν μεγαλύτερη πίεση σε γονείς και μονογονεϊκά νοικοκυριά. Η επιστροφή στο σπίτι αργά το απόγευμα μετατρέπει το delivery σε «λύση ανάγκης», ειδικά όταν η φροντίδα παιδιών ή ηλικιωμένων κάνει μάλλον αδύνατη την ενασχόληση με την μαγειρική.

Ωστόσο, η «λύση ανάγκης» δεν είναι χωρίς κόστος. Η συστηματική λύση του delivery δεν πλήττει μόνο το πορτοφόλι. Δημιουργεί και μια νέα συνήθεια πιο ακριβή, συχνά χειρότερης διατροφικής ποιότητας, με λιγότερο έλεγχο στα υλικά και μεγαλύτερη εξάρτηση από επεξεργασμένα προϊόντα. Το Ινστιτούτο Prolepsis ήδη από το 2023 είχε καταγράψει αυξημένες ενδείξεις διατροφικών προβλημάτων σε παιδιά.

Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τους οικονομικά ευάλωτους. Αφορά και εκείνους που τα οικονομικά τους είναι σε καλύτερο σημείο, αλλά τους εξαντλεί η καθημερινότητα. Μια σαλάτα στο σούπερ μάρκετ κοστίζει 4,20 ευρώ, τα μακαρόνια αυξήθηκαν κατά 26% σε δύο χρόνια, και το φρέσκο κρέας βρίσκεται σταθερά πάνω από τα 9 ευρώ το κιλό. Ο χρόνος για να σχεδιάσεις μενού, να ψωνίσεις, να μαγειρέψεις και να πλύνεις έχει μετατραπεί σε συνήθεια των λίγων.

Στην πραγματικότητα, η επιλογή περιορίζεται όταν ο χρόνος συμπιέζεται και τα εισοδήματα περιορίζονται. Είναι βέβαιο ότι το delivery δεν αποτελεί επιλογή των «τεμπέληδων»…