Fed: Σφίγγει ο κλοιός για την ανεξαρτησία της [γράφημα]

Από τα πυρά εναντίον του Πάουελ μέχρι το διακύβευμα της ανεξαρτησίας της Federal Reserve η κυβέρνηση Τραμπ δεν είναι διατεθειμένη, παρά τις προειδοποιήσεις των αγορών, να αφήσει την κεντρική τράπεζα να επιτελέσει το έργο της, καθώς ο Τραμπ επιθυμεί διακαώς να αποκλιμακωθεί το κόστος δανεισμού. Ο λόγος είναι ότι το φορολογικό νομοσχέδιο θα επιβαρύνει το δημόσιο χρέος κατά τρία τρισ. δολάρια.

Το τελευταίο επεισόδιο γράφτηκε «δια χειρός Σκοτ Μπέσεντ, ο οποίος μιλώντας στο CNBC υποστήριξε ότι η Fed θα πρέπει να μπει ως θεσμός στο μικροσκόπιο των Αρχών και να διερευνηθεί κατά πόσο είναι πετυχυμένη.

«Νομίζω ότι αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να εξετάσουμε ολόκληρο το ίδρυμα της Ομοσπονδιακής Τράπεζας και αν έχει σημειώσει επιτυχία. Αν αυτή ήταν η Ομοσπονδιακή Διοίκηση Αεροπορίας και γινόταν τόσα πολλά λάθη, θα επιστρέφαμε και θα εξετάζαμε το γιατί. Γιατί συνέβη αυτό;» είπε. «Όλοι αυτοί οι διδακτορικοί εκεί πέρα, δεν ξέρω τι κάνουν.»

Η τοποθέτηση του έχει ιδιαίτερη αξία, όχι μόνο γιατί προέρχεται από τη Wall Street αλλά, σύμφωνα με δημοσίευμα της Wall Street Journal, είναι ο άνθρωπος που συμβούλευσε τον Τραμπ να μην απολύσει τον πρόεδρο της Fed, Τζερόμ Πάουελ, προειδοποιώντας τις πιθανές πολιτικές, οικονομικές και νομικές συνέπειες μια τέτοιας κίνησης.

Είχε προηγηθεί η διαρροή από τον Λευκό Οίκο, σύμφωνα με την οποία ο Αμερικανός πρόεδρος μιλώντας σε Ρεπουμπλικάνους γερουσιαστές ζήτησε τη γνώμη τους για την απόλυση του κεντρικού τραπεζίτη. Οι νομοθέτες του έδωσαν το «πράσινο φως».

Η Άννα Πολίνα Λούνα, Ρεπουμπλικανή από τη Φλόριντα, η οποία ήταν μεταξύ των αρνητών του νομοσχεδίου για το κρυπτονόμισμα με τους οποίους συνομίλησε ο Αμερικανός πρόεδρος, έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι «ακούει ότι ο Τζερόμ Πάουελ απολύεται! Από μια πολύ σοβαρή πηγή.»

Σε μια μεταγενέστερη ανάρτηση, έγραψε: «Είμαι 99% σίγουρη ότι η απόλυση είναι επικείμενη».

Οι New York Times  μάλιστα ανέφεραν ότι ο Τραμπ έφτασε στο σημείο να συντάξει μια επιστολή για την απόλυση του Πάουελ και την έδειξε στους νομοθέτες κατά τη διάρκεια της εν λόγω συνάντησης.

Δεν πρόλαβε να στεγνώσει το μελάνι των δημοσιευμάτων και ο δείκτης αναφοράς της Wall Street S&P 500 διέγραψε γρήγορα ένα μέτριο κέρδος και σημείωνε πτώση 0,4% στις 11:22 π.μ. στη Νέα Υόρκη, περίπου 1% κάτω από το ιστορικό του υψηλό. Ο δείκτης δολαρίου του Bloomberg σημείωσε απώλειες, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη πτώση από τα τέλη Ιουνίου σε ενδοημερήσια βάση. Όλα τα νομίσματα της G-10 σημείωσαν άνοδο, με επικεφαλής το ιαπωνικό γiεν, το οποίο αυξήθηκε πάνω από 1% σε ένα σημείο πριν περιορίσει τα κέρδη του.

Οι επενδυτές ανησυχούν ότι πίσω από τις συνεχόμενες επιθέσεις του Τραμπ το διακύβευμα είναι η ανεξαρτησία της Fed, ένας βασικός πυλώνας λειτουργίας των αγορών.

Είχε προηγηθεί την προηγούμενη μέρα η τοποθέτηση του ισχυρού άντρα της JP Morgan, Τζέιμι Ντίμον, προειδοποίησε για τις απρόβλεπτες συνέπειες υπογραμμίζοντας ότι η ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας είναι ιερή.«Η ανεξαρτησία της Fed είναι απολύτως κρίσιμη, και όχι μόνο για τον σημερινό πρόεδρο της Fed, τον οποίο σέβομαι, τον Τζέι Πάουελ αλλά και για τον επόμενο πρόεδρο της Fed. Το να παίζεις με τη Fed μπορεί συχνά να έχει δυσμενείς συνέπειες, απολύτως αντίθετες από αυτές που μπορεί να ελπίζεις» πρόσθεσε.

Ο Αμερικανός πρόεδρος έσπευσε να διαψεύσει τον Λευκό Οίκο. «Δεν σκοπεύουμε να το κάνουμε», είπε. «Είναι εξαιρετικά απίθανο». Ο Τραμπ πρόσθεσε  όταν ρωτήθηκε αν αποκλείει εντελώς την ιδέα της απόλυσης του Πάουελ, ότι «είναι εξαιρετικά απίθανο, εκτός αν πρέπει να φύγει» λόγω «απάτης» αφήνοντας ένα παραθυράκι ανοικτό.

Ο ίδιος Μπέσεντ στην συνέντευξη του CNBC είπε ότι η απόφαση ήταν του προέδρου. Το προσωρινό φρένο μπορεί να ήλθε από τον Αμερικανό υπουργό μπορεί και όχι αλλά σίγουρα η αντίδραση των αγορών είναι πάντα ένα προειδοποιητικό μήνυμα που ανακόπτει τον ορμητικό Τραμπ, όπως έχει δείξει η ιστορία από την ανακοίνωση των αμοιβαίων δασμών και μετά που οδήγησαν στο «Πουλήστε ΗΠΑ». Οι επενδυτές ξεφορτώθηκαν αμερικανικά περιουσιακά στοιχεία, μετοχές, ομόλογα, δολάριο ραγίζοντας την εικόνα του αμερικανικού εξαιρετισμού.

Αν και οι αγορές θα ήθελαν μεν να ακούσουν τον κεντρικό τραπεζίτη να ανακοινώνει μείωση των επιτοκίων η απόφαση του όμως θα πρέπει να στηρίζεται σε στοιχεία που δείχνουν ότι το τζίνι του πληθωρισμού επιστρέφει στο μπουκάλι. Αν όμως προέλθει λόγω προθυμίας για χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής τότε οι αγορές θα ανέμεναν αύξηση του πληθωρισμού και θα ζητούσαν υψηλότερο τίμημα για την διακράτηση ομολόγων.

Ένας πρόεδρος της Fed που θα ήταν πιο φιλικά διακείμενος στη μείωση των επιτοκίων βραχυπρόθεσμα θα έφερνε μικτά πρόσημα στις μετοχές, θα αποδυνάμωνε το δολάριο και θα δημιουργούσε έντονες αναταράξεις στην αγορά ομολόγων οδηγώντας τις αποδόσεις των μακροπρόθεσμων τίτλων σε υψηλότερα επίπεδα, που σημαίνει ακριβότερα στεγαστικά δάνεια και εταιρικά ομόλογα, αναφέρουν παράγοντες της αγοράς.

Η νομική περιπέτεια μιας ενδεχόμενης απόλυσης

Ο πρόεδρος της Fed, Τζερόμ Πάουελ, στην πρώτη του δημόσια εμφάνιση μετά την εκλογή του Τραμπ στο Λευκό Οίκο, διεμήνυσε ότι δεν πρόκειται να παραιτηθεί από τη θέση του πρόεδρου, ενώ πολλές φορές είπε ότι δεν προβλέπεται νομικά η απομάκρυνσή του.

Το άρθρο 10 του νόμου περί Ομοσπονδιακής Τράπεζας, του νόμου που διέπει την κεντρική τράπεζα, αναφέρει ότι τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της Fed μπορούν να «απομακρυνθούν για σπουδαίο λόγο».

Αυτό το σπουδαίο λόγο φαίνεται να βρήκε ο Αμερικανός πρόεδρος στην υπέρβαση του κόστους της ανακαίνισης του κτηρίου της κεντρικής τράπεζας για να κατηγορήσει τον Πάουελ. Ωστόσο αν είναι σπουδαίος λόγος ή όχι θα αποφασιστεί στις αίθουσες ενός δικαστηρίου, σε πολύμηνη διαμάχη που θα κατέληγε στο Ανώτατο Δικαστήριο, με αμφίβολα αποτελέσματα.

Οι νόμοι που περιγράφουν το «for cause» γενικά ορίζουν ότι ο όρος περιλαμβάνει τρεις δυνατότητες: ανεπάρκεια, αμέλεια καθήκοντος και παράβαση καθήκοντος, δηλαδή αδίκημα, στο αξίωμα. Δεν υπάρχει συναίνεση σχετικά με το τι σημαίνουν συγκεκριμένα οι όροι αυτοί, οι οποίοι απέκτησαν εξέχουσα θέση στο Κογκρέσο πριν από περισσότερο από έναν αιώνα. Ένας δικαστής θα πρέπει να αποφασίσει, με βάση τα επιχειρήματα και των δύο πλευρών, αν ο ρόλος του Πάουελ στην υπέρβαση του κόστους της ανακαίνισης ισοδυναμούσε με κάποιον από τους τρεις.

«Δεν έχουμε δοκιμάσει ποτέ στο παρελθόν αυτού του είδους το καταστατικό, και σίγουρα όχι στο πλαίσιο της Ομοσπονδιακής Ομοσπονδίας» εξηγεί στο Bloomberg ο Adam White, μελετητής που επικεντρώνεται στο Ανώτατο Δικαστήριο και το διοικητικό κράτος στο American Enterprise Institute.

Ακόμα και αν απομακρυνόταν ο Πάουελ δε σημαίνει ότι θα λυνόταν το ζήτημα της μείωσης των επιτοκίων. Τα επιτόκια καθορίζονται από την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς, της οποίας επί του παρόντος ηγείται ο Πάουελ. Η FOMC έχει τη δυνατότητα να εκλέξει τον δικό της πρόεδρο. Τη θέση αυτή κατέχει συνήθως ο πρόεδρος της Fed, αν και μπορεί να την κατέχει οποιοσδήποτε από τους άλλους 18 υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στην επιτροπή. Και τα 19 μέλη συμμετέχουν στις συνεδριάσεις της FOMC και τα 12 ψηφίζουν. Αυτό σημαίνει ότι ένας νέος πρόεδρος θα πρέπει να κερδίσει τα υπόλοιπα μέλη με μια λογική υπόθεση για τη μείωση των επιτοκίων.

Επιπλέον αν επιλέξει κάποιον με κριτήριο να θέλει να μειώσει τα επιτόκια ο Τραμπ υπονομεύει το κύρος του επόμενου προέδρου ακόμη και πριν επιλεγεί. Το κοινό και οι επενδυτές πιθανότατα θα αμφισβητήσουν εάν ο υποψήφιος θα διαφυλάξει την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας ή θα υποκύψει στις απαιτήσεις του Τραμπ.

«Οι άνθρωποι θα αναρωτιούνται τι είδους υποσχέσεις ή έμμεσες υποσχέσεις ή νεύματα ή παραχωρήσεις έχουν γίνει για να κερδίσει τον διορισμό», σχολιάζει στο Bloomberg, ο Γιον Φάουστ, συνεργάτης στο Κέντρο Χρηματοοικονομικών Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins και πρώην ειδικός σύμβουλος του Πάουελ. «Νομίζω ότι αυτό είναι πολύ κακό για τον επόμενο πρόεδρο της Fed. Νομίζω ότι αυτό είναι πολύ κακό για την αξιοπιστία της Fed».

Οι μνηστήρες

Η θητεία του Πάουελ ως προέδρου λήγει τον Μάιο του 2026, αν και από τον κανονισμό μπορεί αν το επιθυμεί να παραμείνει ως διοικητής της Fed έως τον Ιανουάριο του 2028.

Μέχρι στιγμής έχουν ακουστεί τα ονόματα  τεσσάρων υποψηφίων.

Ο διοικητής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ  Κρις Γουόλερ, που έχει υποστηρίξει δημόσια ότι είναι υπέρ της μείωσης των επιτοκίων στη επερχόμενη συνεδρίαση, δήλωσε την Παρασκευή ότι θα αποδεχόταν τη θέση του επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ εάν του ζητηθεί από τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ , αλλά μέχρι στιγμής ο Τραμπ δεν έχει επικοινωνήσει μαζί του σχετικά.

«Το 2019 ο πρόεδρος επικοινώνησε μαζί μου και με ρώτησε: “Θα αναλάμβανες;” Και είπα ναι», δήλωσε ο Γουόλερ στην τηλεόραση του Bloomberg, αναφερόμενος στον διορισμό του από τον Τραμπ στο Διοικητικό Συμβούλιο της Fed. «Αν ο πρόεδρος επικοινωνούσε μαζί μου και μου έλεγε: “Θέλω να αναλάβεις”, θα το έκανα. Αλλά δεν έχει επικοινωνήσει μαζί μου».

Ωστόσο έχει διευκρινίσει ότι είναι ζωτικής σημασίας για τον πρόεδρο να επιλέξει έναν υποψήφιο που εμπιστεύονται οι χρηματοπιστωτικές αγορές, διότι διαφορετικά οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό και τα επιτόκια θα αυξηθούν.

«Όποιον και αν επιλέξουν, θα πρέπει να έχουν κάποιον που να έχει αξιοπιστία στις αγορές» είπε

Αν ο επόμενος πρόεδρος δεν έχει αυτή την αξιοπιστία, «θα δείτε τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό να εκτοξεύονται. Δεν θα έχετε χαμηλότερα επιτόκια. Θα έχετε υψηλότερα επιτόκια», είπε.

Το όνομα του υπουργού Οικονομικών έχει φιγουράρει αρκετές φορές στα δημοσιεύματα για την υποψήφιους προέδρους της Fed.  Ο ίδιος έχει απαντήσει σιβυλλικά αν θα αναλάβει την θέση. «Είμαι μέρος της διαδικασίας λήψης αποφάσεων». Σημείωσε ότι «είναι απόφαση του προέδρου Τραμπ και θα κινηθεί με τη δική του ταχύτητα».

Ο Μπέσεντ ήταν  ιδρυτής της Key Square Capital Management. Ένας δισεκατομμυριούχος που έκανε την περιουσία του στοιχηματίζοντας ενάντια στο γιεν της Ιαπωνίας με τον φιλελεύθερο Τζορτζ Σόρος και τώρα θεωρείται το σταθερό χέρι της κυβέρνησης.

Ο Kevin Hasset, διευθυντής του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου και πρόεδρος των Συμβούλων Οικονομικών επί πρώτης θητείας Τραμπ είναι το τρίτο όνομα της λίστας των υποψηφίων. Το καρέ συμπληρώνει το όνομα του Kevin Warsh, διοικητή της Fed κατά την περίοδ 2006 -2011. Ήταν επιλογή του Τραμπ κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας αλλά έχασε από τον Πάουελ.