Στην επαρχία Χενάν της Κίνας, όπου παράγεται πάνω από το 70% των συνθετικών διαμαντιών παγκοσμίως, οι τοπικές βιομηχανίες έχουν καταφέρει να επιτύχουν μαζική παραγωγή πολύτιμων λίθων κατάλληλων για εμπορική χρήση. Αυτή η εξέλιξη έχει οδηγήσει σε σημαντική πτώση των τιμών των φυσικών διαμαντιών, προκαλώντας οικονομική πίεση σε παραδοσιακούς παίκτες του κλάδου, όπως η De Beers, δημιουργώντας παράλληλα αβεβαιότητα για το μέλλον της αγοράς, όπως σημειώνουν οι Financial Times.
Το εργοστάσιο διαμαντιών Jiaruifu του Φενγκ Καντζούν λειτουργεί αδιάκοπα. Στο εσωτερικό, 600 μηχανές, καθεμία μεγαλύτερη από έναν αφρικανικό ελέφαντα, προσομοιώνουν τις ακραίες γεωλογικές συνθήκες που επικρατούν στα βάθη της Γης, όπου σχηματίζονται τα διαμάντια. Οι μηχανές αυτές παράγουν διαμάντια τριών καρατίων, μεγέθους αντίστοιχου ενός μεγάλου δαχτυλιδιού αρραβώνων, μέσα σε επτά ημέρες.
«Μπορούμε να παράγουμε διαμάντια σε μεγάλη κλίμακα», αναφέρει ο Φενγκ στους FT, ο οποίος διαθέτει ακόμη δύο εργοστάσια που λειτουργούν συνεχώς. «Αυτή τη στιγμή, παράγω περίπου 100.000 καράτια τον μήνα», προσθέτει. Πάνω από το 70% των εργαστηριακά παραγόμενων διαμαντιών για κοσμήματα παγκοσμίως —πολλά από τα οποία προορίζονται για δαχτυλίδια αρραβώνων— προέρχονται από κινεζικά εργοστάσια, με τη Χενάν να αποτελεί το επίκεντρο του συνθετικού εμπορίου. «Ουσιαστικά, κυριαρχούμε σε αυτόν τον τομέα», δηλώνει ο Φενγκ.
Οι παραδοσιακοί παίκτες στη νέα πραγματικότητα
Για τη βιομηχανία φυσικών διαμαντιών, τα εργοστάσια του Φενγκ και άλλων στην περιοχή έχουν επιφέρει σημαντικές ανατροπές. Η αύξηση της παραγωγής εργαστηριακών διαμαντιών συνέπεσε με μείωση της ζήτησης, οδηγώντας τις τιμές των μικρότερων φυσικών διαμαντιών στα χαμηλότερα επίπεδα της τελευταίας δεκαετίας.
Το μέλλον των φυσικών διαμαντιών αμφισβητείται πλέον ανοιχτά, καθώς η De Beers, η ιστορική εταιρεία που ίδρυσε ο Σέσιλ Ρόουντς, τέθηκε προς πώληση από την ιδιοκτήτριά της, Anglo American. Η Anglo American αποτιμά τη μονάδα στα 4,9 δισεκατομμύρια δολάρια, ωστόσο οι μειωμένες πωλήσεις ενδέχεται να οδηγήσουν σε χαμηλότερη τιμή πώλησης. Οι πρώτες προσφορές αναμένονται τον επόμενο μήνα.
Το 2023, τα έσοδα της De Beers ήταν σχεδόν τα μισά σε σχέση με το 2022. Παρόμοιες μειώσεις έχουν καταγραφεί και σε άλλες εταιρείες εξόρυξης διαμαντιών, όπως οι Alrosa, Rio Tinto και Petra Diamonds. Τα εργαστηριακά διαμάντια εμφανίστηκαν για πρώτη φορά σε κοσμήματα πριν από περισσότερο από μία δεκαετία. Αν και η τεχνολογία παραγωγής τους είναι γνωστή από τη δεκαετία του 1950, οι πρόσφατες εξελίξεις έχουν μειώσει σημαντικά το κόστος παραγωγής διαμαντιών κατάλληλων για κοσμήματα, τα οποία είναι χημικά πανομοιότυπα με τα φυσικά. Σήμερα, ένα εργαστηριακό διαμάντι τριών καρατίων πωλείται περίπου στο 7% της τιμής ενός αντίστοιχου φυσικού, σύμφωνα με τον αναλυτή Πολ Ζιμνίσκι.
Διαμάντια αρραβώνων… «Made in China»
Τα εργαστηριακά διαμάντια έχουν κατακτήσει το 17% της λιανικής αγοράς διαμαντιών στις ΗΠΑ σε όγκο, από μόλις 3% το 2020, σύμφωνα με στοιχεία της Tenoris. Το μερίδιό τους είναι ακόμη μεγαλύτερο στην αγορά δαχτυλιδιών αρραβώνων, όπου έρευνα της The Knot έδειξε ότι πάνω από τους μισούς ερωτηθέντες είχαν αγοράσει δαχτυλίδι με εργαστηριακό διαμάντι. Πολλοί κοσμηματοπώλες εκτιμούν ότι το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί περαιτέρω.
Η στροφή της Κίνας στα διαμάντια δεν ξεκίνησε από την επιθυμία για πολυτελή κοσμήματα, αλλά από γεωπολιτικούς λόγους. Μετά τη ρήξη των σχέσεων με τη Σοβιετική Ένωση στις αρχές της δεκαετίας του 1960, η Μόσχα διέκοψε τις προμήθειες βιομηχανικών διαμαντιών, απαραίτητων για στρατιωτικές εφαρμογές.
Χωρίς σημαντικά φυσικά αποθέματα, η Κίνα στράφηκε στη συνθετική παραγωγή, κατασκευάζοντας το πρώτο εργαστηριακό διαμάντι το 1963. Μέχρι τη δεκαετία του 1980, η βιομηχανία είχε εδραιωθεί στη Χενάν. Ένας πρωτοπόρος μηχανικός ίδρυσε εργοστάσιο στην Τσετσένγκ, που τότε ήταν αγροτική πόλη και σύντομα η περιοχή εξελίχθηκε σε κέντρο της κινεζικής βιομηχανίας διαμαντιών.
Οι εφαρμογές διαμαντιών
Τα διαμάντια διαθέτουν μοναδικές φυσικές ιδιότητες που τα καθιστούν πολύτιμα σε πολλές εφαρμογές. Αποτελούμενα από καθαρό άνθρακα, είναι από τα σκληρότερα υλικά στη Γη. Για χρόνια, τα εργοστάσια του Τσετσένγκ παρήγαγαν διαμάντια για βιομηχανική χρήση, όπως εργαλεία κοπής, τρυπάνια και σκόνες λείανσης. «Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός συνθετικών διαμαντιών για λειαντικές εφαρμογές εδώ και δεκαετίες», σημειώνει ο Ζιμνίσκι. Μόλις την τελευταία δεκαετία, εταιρείες όπως η Jiaruifu στράφηκαν στην πιο κερδοφόρα αγορά των κοσμημάτων.
Σήμερα, τα περισσότερα συνθετικά διαμάντια στην Κίνα παράγονται με τη μέθοδο υψηλής πίεσης και υψηλής θερμοκρασίας. Ωστόσο, για την παραγωγή μεγαλύτερων πολύτιμων λίθων, οι κατασκευαστές χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο τη μέθοδο χημικής εναπόθεσης ατμών, η οποία δημιουργεί τα διαμάντια στρώμα προς στρώμα σε θάλαμο μικροκυμάτων. Μετά την αρχική επεξεργασία, οι πέτρες αποστέλλονται στο Σουράτ της Ινδίας —την παγκόσμια πρωτεύουσα στίλβωσης διαμαντιών— όπου το κόστος εργασίας είναι χαμηλότερο. Ο Φενγκ εκτιμά ότι το κόστος στίλβωσης ενός καρατιού στην Κίνα ανέρχεται σε 400 γιουάν (56 δολάρια), ποσό υψηλότερο από το κόστος παραγωγής της πέτρας, ενώ στην Ινδία το αντίστοιχο κόστος είναι 86 γιουάν.
Από εκεί, τα διαμάντια μεταφέρονται σε εμπορικούς κόμβους όπως η Αμβέρσα ή το Ντουμπάι, πριν φτάσουν στη λιανική αγορά. Ελάχιστοι καταναλωτές γνωρίζουν τον κεντρικό ρόλο της Κίνας στο παγκόσμιο εμπόριο διαμαντιών, γεγονός που συχνά συγκαλύπτεται από τις τελωνειακές πρακτικές επισήμανσης, οι οποίες αποδίδουν την «προέλευση» ενός διαμαντιού στη χώρα όπου γυαλίζεται και όχι σε αυτήν όπου παράγεται ή εξορύσσεται, όπως αναφέρουν οι FT. Η κινεζική βιομηχανία διαμαντιών έχει και στρατηγική σημασία, καθώς τα διαμάντια χρησιμοποιούνται σε στρατιωτικό και αμυντικό εξοπλισμό. Η Norinco, κρατική εταιρεία στρατιωτικού εξοπλισμού της Κίνας, διατηρεί δραστηριότητα στην παραγωγή εργαστηριακών διαμαντιών, διαθέτοντας ακόμη και δική της μάρκα κοσμημάτων.
Το πλεονέκτημα της Κίνας βασίζεται στην ικανότητά της να ελέγχει τόσο την τεχνολογία όσο και την ενέργεια που απαιτούν οι ενεργοβόρες μηχανές παραγωγής. Οι μηχανές καλλιέργειας διαμαντιών του Φενγκ, που έχουν αναπτυχθεί σε συνεργασία με τοπικούς κατασκευαστές, κοστίζουν περίπου 2 εκατομμύρια γιουάν (280.000 δολάρια), τιμή χαμηλότερη από οπουδήποτε αλλού.
