Καταργείστε τις αργίες με… δική σας ευθύνη

Πρέπει να φαινόταν καλή ιδέα εκείνη την εποχή. Αναζητώντας τρόπους για την ενίσχυση των κρατικών εσόδων, ο Γάλλος πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού πρότεινε πρόσφατα — μεταξύ άλλων — την κατάργηση δύο από τις 11 δημόσιες αργίες της Γαλλίας, όπως η Δευτέρα του Πάσχα και η Ημέρα της Νίκης στην Ευρώπη στις 8 Μαΐου. Αυτό προκάλεσε δημόσια αγανάκτηση. Ο ηγέτης της ακροδεξιάς της Γαλλίας, Ζορντάν Μπαρντελά, χαρακτήρισε το σχέδιο «επίθεση στην ιστορία μας». Ο ακροαριστερός Ζαν-Λικ Μελανσόν είπε ότι συμβόλιζε την «κοινωνική βία» της πρότασης προϋπολογισμού. Όπως ανακάλυψε ο Μπαϊρού, οι κυβερνήσεις πειράζουν τις δημόσιες αργίες με δική τους ευθύνη.

Ο Γάλλος πρωθυπουργός δεν είναι ο πρώτος ηγέτης — ακόμη και στη Γαλλία — που εξετάζει το ενδεχόμενο κατάργησης των εργάσιμων ημερών για την ενίσχυση της παραγωγής και των φορολογικών εσόδων. Το Παρίσι το 2004 όρισε την Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος ως «ημέρα αλληλεγγύης» για την άντληση κεφαλαίων για τη φροντίδα ηλικιωμένων (οι εργοδότες μπορούν πλέον να επιλέξουν τη δική τους ημερομηνία για μια επιπλέον άνευ αποδοχών εργάσιμη ημέρα). Η Δανία το 2023 κατάργησε την εαρινή αργία της Ημέρας της Μεγάλης Προσευχής για να βοηθήσει στη χρηματοδότηση υψηλότερων στρατιωτικών δαπανών. Όπως ίσως είχαν προειδοποιήσει οι Δανοί τον Μπαϊρού, το μέτρο προκάλεσε διαμαρτυρίες , αν και μέχρι στιγμής παραμένει.

Ο Μπαϊρού χαρακτήρισε τις περικοπές στις εθνικές εορτές ως μέρος ενός νόμιμου ευρύτερου αφηγήματος: οι πιέσεις στο γαλλικό κοινωνικό μοντέλο και η ανάγκη περιορισμού του χρέους σήμαιναν ότι η Γαλλία έπρεπε να γίνει πιο παραγωγική για να καταστήσει τη χρηματοδότηση των δημόσιων δαπανών πιο βιώσιμη. «Ολόκληρο το έθνος πρέπει να εργαστεί περισσότερο για να παράγει [περισσότερα]», δήλωσε. Οι τέσσερις αργίες του Μαΐου μετέτρεψαν τον μήνα σε ένα τρυπημένο τυρί «Gruyère», πρόσθεσε.

Η μετατροπή των αργιών σε εργάσιμες ημέρες είναι, ωστόσο, μια αμβλεία προσέγγιση. Οι εγγυημένες ημέρες άδειας μετ’ αποδοχών των εργαζομένων περιλαμβάνουν όχι μόνο τις αργίες αλλά και τα δικαιώματα ελάχιστης νόμιμης άδειας — γενικά τουλάχιστον 20 εργάσιμες ημέρες ετησίως, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ το 2020. Προσθέτοντας τις αργίες, διαπίστωσε ότι οι περισσότεροι εργαζόμενοι δικαιούνταν 30-35 ημέρες άδειας ετησίως. Οι 36 ημέρες της Γαλλίας ισοδυναμούσαν με αρκετές ευρωπαϊκές αντίστοιχες. Το Ηνωμένο Βασίλειο είχε 28 ημέρες νόμιμης άδειας μετ’ αποδοχών, αλλά οι εργοδότες μπορούν να συνυπολογίσουν τις οκτώ αργίες του (στο χαμηλό ποσοστό) στο σύνολο αυτό ή να τις προσθέσουν. Η χαμηλή 10ήμερη νόμιμη ελάχιστη άδεια της Ιαπωνίας αντισταθμίστηκε από περίπου 19 αργίες. Οι ΗΠΑ είναι η μόνη χώρα του ΟΟΣΑ χωρίς δικαίωμα νόμιμης άδειας. Αναγνωρίζει 11 ετήσιες ομοσπονδιακές αργίες, αν και οι επιχειρήσεις δεν υποχρεούνται να τις τηρούν όλες και οι πολιτείες μπορούν να προσθέσουν τις δικές τους.

Από οικονομικής άποψης, οι αργίες έχουν διπλό αντίκτυπο. Μπορούν να πλήξουν την παραγωγή στη μεταποίηση και τις κατασκευές και να διαταράξουν τις αλυσίδες εφοδιασμού, αλλά να τονώσουν τις δαπάνες για το λιανικό εμπόριο, την αναψυχή και τον τουρισμό. Έτσι, το καθαρό τους αποτέλεσμα εξαρτάται από την οικονομική σύνθεση μιας χώρας, κοινωνικούς παράγοντες, ακόμη και από το πότε ακριβώς μειώνονται. Ενώ ο Μπαϊρού προέβλεψε ότι οι περικοπές στις αργίες θα αποφέρουν 4,2 δισεκατομμύρια ευρώ (περίπου το ένα δέκατο των προγραμματισμένων 43,8 δισεκατομμυρίων ευρώ σε εξοικονόμηση), Γάλλοι οικονομολόγοι επισήμαναν προηγούμενες εκτιμήσεις του οικονομικού ινστιτούτου Insee ότι μια επιπλέον εργάσιμη αργία ενισχύει το ΑΕΠ μόνο κατά 0,06-0,08%.

Η μείωση των ωρών αργίας μπορεί να αποτελέσει ένα μέσο για τη χρηματοδότηση συγκεκριμένων εξόδων ή να στείλει ένα πολιτικό μήνυμα: ότι οι δημόσιες δαπάνες πρέπει να καλυφθούν.

Υπάρχουν όμως καλύτεροι τρόποι για τη βελτίωση της παραγωγής. Ενώ ένας Γάλλος υπουργός επέμεινε ότι οι εργαζόμενοι της χώρας πρέπει να αυξήσουν τις ώρες εργασίας τους για να φτάσουν τους πιο παραγωγικούς Γερμανούς γείτονές τους, η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Οι Γάλλοι εργαζόμενοι εργάζονται περισσότερες ώρες την εβδομάδα (35,8) από τους Γερμανούς (33,9), σύμφωνα με την Eurostat , αλλά το ποσοστό απασχόλησης στη Γαλλία είναι χαμηλότερο – επομένως υπάρχουν λιγότεροι. Το πραγματικό καθήκον για το Παρίσι, όπως και για πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, είναι να προσελκύσει περισσότερους ανθρώπους στην αγορά εργασίας και να τους κάνει πιο παραγωγικούς όταν βρίσκονται εκεί.

Αυτό σημαίνει μείωση της αεργίας και των αδειών ασθενείας, αύξηση της συμμετοχής των γυναικών και των ηλικιωμένων στο εργατικό δυναμικό και βελτίωση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης ώστε να αντιστοιχίζονται οι δεξιότητες με τις οικονομικές ανάγκες. Όλα αυτά είναι πολύ πιο δύσκολα, αν και λιγότερο πολιτικά εμπρηστικά, από το να κάνουμε τους ανθρώπους να εργάζονται τη Δευτέρα του Πάσχα.