Στα νορβηγικά καταστήματά της, η αλυσίδα παντοπωλείων REMA 1000 χρησιμοποιεί ηλεκτρονικές ετικέτες στα ράφια της για να αλλάζει τις τιμές έως και 100 φορές την ημέρα, σε μια προσπάθεια να ανταγωνιστεί ή και να ξεπεράσει τους ανταγωνιστές της.
Και οι καταναλωτές στη Νορβηγία έχουν συνηθίσει να βλέπουν τις τιμές στα παντοπωλεία να αλλάζουν μπροστά στα μάτια τους. Στις ηλεκτρονικές ετικέτες που βρίσκονται κατά μήκος των ραφιών, η αναγραφόμενη τιμή για αυγά ή γάλα ξεθωριάζει, η οθόνη αναβοσβήνει και εμφανίζεται ένα νέο ψηφίο, όλα αυτά μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα.
Το ράλι των τιμών
Οι τιμές μπορούν να αλλάξουν έως και 100 φορές την ημέρα στα παντοπωλεία Reitan με το εμπορικό σήμα REMA 1000 σε όλη τη Νορβηγία — και πιο συχνά κατά τη διάρκεια των εορτών. Η ιδέα είναι να ανταγωνιστεί κανείς τον… ανταγωνισμό με το πάτημα ενός κουμπιού, λέει ο επικεφαλής τιμολόγησης του REMA 1000, Παρτάπ Σαντού. «Μειώνουμε τις τιμές περίπου 10 σεντς και μετά οι ανταγωνιστές μας κάνουν το ίδιο, και γίνεται ένας αγώνας δρόμου προς τα κάτω».
Και όπως υποστηρίζουν ειδικοί του κλάδου στη Wall Street Journal, είναι θέμα χρόνου πριν το φαινόμενο αυτό εξαπλωθεί σε άλλες χώρες της Ευρώπης και περάσει ακόμα και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού: «Το μόνο που χρειάζεται να κάνει κανείς είναι να επισκεφτεί την Ολλανδία ή τη Νορβηγία», λέει στη WSJ ο Ιωάννης Σταματόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής στη σχολή επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Όστιν. «Αυτό είναι ένα παράθυρο στο μέλλον».
Οι ανησυχίες
Η προοπτική αυτή έχει σημάνει ανησυχία μεταξύ των Αμερικανών νομοθετών και των καταναλωτών , οι οποίοι φοβούνται ότι οι ηλεκτρονικές ετικέτες στα ράφια των παντοπωλείων θα μπορούσαν να προκαλέσουν απότομη αύξηση των τιμών στους διαδρόμους.
Οι λιανοπωλητές στις ΗΠΑ διαθέτουν ηλεκτρονικές ετικέτες ραφιών εδώ και μερικά χρόνια, αλλά η πιο πρόσφατη χρήση τους σε παντοπωλεία, συμπεριλαμβανομένων των Walmart , Kroger και Whole Foods Market, έχει τραβήξει ιδιαίτερη προσοχή. Οι νομοθέτες πέρυσι έστειλαν επιστολή στην Kroger , εκφράζοντας ανησυχίες ότι η χρήση ψηφιακών ετικετών τιμών από την εταιρεία θα μπορούσε να επιτρέψει στα καταστήματα να αυξήσουν τις τιμές των προϊόντων σε ώρες αιχμής ή κατά τη διάρκεια καιρικών φαινομένων.
«Η ευρεία υιοθέτηση ψηφιακών ετικετών τιμών φαίνεται ότι θα επιτρέψει στα μεγάλα παντοπωλεία να πιέσουν τους καταναλωτές για να αυξήσουν τα κέρδη τους», ανέφερε η επιστολή της γερουσιαστή της Μασαχουσέτης Ελίζαμπεθ Γουόρεν και του γερουσιαστή της Πενσυλβάνια Μπομπ Κέισι , και οι δύο Δημοκρατικοί. Ο Κέισι αποχώρησε από το αξίωμά του φέτος.
Άλλοι αιρετοί αξιωματούχοι έχουν επιδιώξει να περιορίσουν ή να απαγορεύσουν τη χρήση των ηλεκτρονικών ετικετών. Το ζήτημα έχει προκαλέσει αγωνία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με οράματα για άνοδο των τιμών στα είδη πάρτι κατά τη διάρκεια των διακοπών ή για ξαφνική αύξηση των τιμών του παγωτού σε μια ζεστή μέρα.
Προσπάθειες καθησυχασμού
Η Kroger αναφέρει ότι δεν σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει ηλεκτρονικές ετικέτες τιμών για δυναμική τιμολόγηση. «Είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να αφαιρέσουμε την εργασία χειροκίνητης τοποθέτησης ετικετών στα ράφια από τους συνεργάτες μας, ώστε να έχουν περισσότερο χρόνο να συνεργάζονται απευθείας με τους πελάτες μας – και αυτό αποτελεί μια τεράστια μείωση στη σπατάλη χαρτιού που δημιουργείται από τις ετικέτες», δήλωσε εκπρόσωπος της εταιρείας. Η Whole Foods, η οποία εφαρμόζει πιλοτικά ηλεκτρονικές ετικέτες τιμών σε επιλεγμένα καταστήματα, δήλωσε ότι δεν σχεδιάζει να τις χρησιμοποιήσει για δυναμική τιμολόγηση ή υπερβολική τιμολόγηση.
Τα παντοπωλεία χρησιμοποιούν εδώ και καιρό χάρτινα αυτοκόλλητα για να αναγράφουν τιμές στο κρέας, τα αρτοσκευάσματα και άλλα είδη καθώς φτάνουν στις ημερομηνίες λήξης τους. Ενώ τα ψηφιακά συστήματα είναι ακριβά, οι εταιρείες λένε ότι μπορούν τελικά να εξοικονομήσουν χρόνο και χρήματα μειώνοντας την εργασία που απαιτείται για την εκτύπωση και την τοποθέτηση νέων αυτοκόλλητων τιμών.
Παρόλα αυτά, πολλοί καταναλωτές ακούν τη «δυναμική τιμολόγηση» και σκέφτονται την αύξηση των τιμών που βλέπουν όταν επιλέγουν ένα Uber, αγοράζουν εισιτήρια για συναυλίες ή κάνουν κράτηση πτήσης. Όταν ο τότε Διευθύνων Σύμβουλος της Wendy’s, Kirk Tanner, ανακοίνωσε πέρυσι σχέδια για δοκιμή δυναμικής τιμολόγησης και επένδυση στην ανάπτυξη ψηφιακών πινάκων μενού, προκάλεσε αντιδράσεις, με αφίσες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να εγείρουν την πιθανότητα υψηλών τιμών για χάμπουργκερ κατά τις ώρες αιχμής της ζήτησης. Η Wendy’s δήλωσε ότι τα σχέδιά της παρερμηνεύτηκαν και ότι δεν θα αύξανε τις τιμές στις ώρες αιχμής, αλλά αντίθετα θα προσέφερε εκπτώσεις όταν η δουλειά ήταν πεσμένη.
Η Lidl στις ΗΠΑ εισήγαγε ηλεκτρονικές ετικέτες ραφιών στα καταστήματά της πέρυσι για να εξοικονομήσει χρόνο και να εμφανίσει πιο συνεπείς τιμές. Το σχέδιο είναι να εξοπλίσει και τα σχεδόν 190 καταστήματά της στις ΗΠΑ μέχρι το τέλος του καλοκαιριού.
Η Walmart διαθέτει ψηφιακές ετικέτες ραφιών σε περισσότερα από 400 από τα σχεδόν 4.600 καταστήματά της στις ΗΠΑ, με σχέδια να φτάσει σύντομα στα μισά από αυτά, δήλωσε ο Cedric Clark , εκτελεστικός αντιπρόεδρος λειτουργίας καταστημάτων στις ΗΠΑ της Walmart, σε συνέδριο λιανικής τον Ιανουάριο. Για τους υπαλλήλους των καταστημάτων, οι ηλεκτρονικές ετικέτες θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν χρόνο, είπε: «Φανταστείτε απλώς να βγάζετε το τηλέφωνό σας και με δύο κλικ, όταν έρθει η ώρα, να αλλάζετε πραγματικά αυτές τις τιμές».
Οι φόβοι για αύξηση των τιμών είναι πιθανώς υπερβολικοί, λέει ο Σταματόπουλος, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Τέξας. Μια πρόσφατη μελέτη που συνέταξε μαζί με τον Ρόμπερτ Έβαν Σάντερς στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο και τον Ρόμπερτ Μπρέι του Πανεπιστημίου Northwestern, διαπίστωσε ότι οι ηλεκτρονικές ετικέτες ραφιών δεν έχουν οδηγήσει σε τιμολόγηση βάσει της ζήτησης στο λιανικό εμπόριο τροφίμων των ΗΠΑ, παρά τις ανησυχίες των ρυθμιστικών αρχών.
