Χείρα βοηθείας στην τοπική αυτοδιοίκηση εκτείνει η κυβέρνηση Μελόνι με στόχο να βοηθήσει τις πόλεις που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες για να μειωθεί η πίεση στα οικονομικά τους αλλά και και στον ισολογισμό της Ιταλίας.
Ο υπουργός Οικονομικών Τζανκάρλο Τζορτζέτι ζήτησε τη δημιουργία μιας νέας ειδικής εθνικής υπηρεσίας που θα βοηθά τις πόλεις να εισπράττουν οφειλόμενους φόρους και άλλες ληξιπρόθεσμα οφειλές. Η κυβέρνηση εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο να δώσει στις πόλεις μεγαλύτερη αυτονομία για συμφωνίες, ώστε να ενθαρρύνουν την αποπληρωμή.
Η πίεση έρχεται καθώς πολλοί ιταλικοί δήμοι, αν και διαθέτουν κονδύλια της ΕΕ για νέες κεφαλαιουχικές επενδύσεις, δυσκολεύονται να καλύψουν τις επαναλαμβανόμενες δαπάνες, λόγω του υψηλού κόστους ενέργειας και της αύξησης των μισθών στο δημόσιο τομέα.
«Είναι απαραίτητο να αυξηθεί και να βελτιωθεί η ικανότητα είσπραξης των φόρων από τις τοπικές αυτοδιοικήσεις» τόνισε ο Τζορτζέτι σε κοινοβουλευτική επιτροπή τον Ιούλιο. Έχει ζητήσει «έναν νέο φορέα είσπραξης οφειλών που θα είναι αποκλειστικά αφιερωμένος στη διαχείριση και την είσπραξη των τοπικών φόρων».
«Η αποτελεσματική διαχείριση της είσπραξης οφειλών όχι μόνο θα μείωνε την οικονομική πίεση στις τοπικές αυτοδιοικήσεις», αλλά και θα ενίσχυε «την ικανότητά τους να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πολιτών», είπε.
Τζιανκάρλο Τζορτζέτι, υπουργός Οικονομικών Ιταλίας
Απο 25 δισ. μόνο 6 είναι εισπράξιμα
Σύμφωνα με την Εθνική Ένωση Ιταλικών Δήμων (ANCI), οι πόλεις έχουν συνολικά 25 δισ. ευρώ σε απλήρωτους φόρους, τέλη και πρόστιμα στο «αποθετήριο είσπραξης φόρων» της ιταλικής εθνικής υπηρεσίας είσπραξης εσόδων (ADER). Ωστόσο, μόνο περίπου 6 δισ. ευρώ θεωρούνται πλέον ανακτήσιμα, δεδομένης της παλαιότητας των χρεών και ακόμη και του θανάτου ορισμένων οφειλετών.
Εν τω μεταξύ, το 15 με 18% των περισσότερων από τους 7.800 δήμους βρίσκεται σε κάποιο βαθμό οικονομικής δυσπραγίας, σύμφωνα με τον Alessandro Canelli, δήμαρχο της Νοβάρα και πρόεδρο του Ινστιτούτου Τοπικών Οικονομικών και Οικονομίας του ANCI.
«Υπάρχει μια ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της κακής απόδοσης της είσπραξης των φόρων και της οικονομικής κρίσης των δήμων», είπε στους Financial Times. «Πρέπει να βελτιωθούμε… Αυτό δεν είναι φοροδιαφυγή, είναι μη πληρωμή».
Η οικονομική πίεση δεν είναι κάτι καινούργιο για τις πόλεις της Ιταλίας. Σχεδόν 300 σημείωσαν κάποια μορφή νομικής αθέτησης πληρωμών την περίοδο μεταξύ 2011 και 2022, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ιταλίας. Ωστόσο, η αυξανόμενη πίεση στα οικονομικά των δήμων αποτελεί ανησυχία για την κυβέρνηση Μελόνι, καθώς επιδιώκει να μειώσει το δημοσιονομικά έλλειμμα, να βγει από τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος της ΕΕ και να επιτύχει τους νέους επιθετικούς στόχους αμυντικών δαπανών του ΝΑΤΟ.
«Εάν υπάρχουν μεγάλα προβλήματα σε τοπικό επίπεδο, η κυβέρνηση πρέπει να παρέμβει και να πληρώσει τα χρήματα για να διατηρήσει τα ελάχιστα απαιτούμενα επίπεδα υπηρεσιών» δήλωσε στους FT ο οικονομολόγος Λορέντζο Κοντόνιο, πρώην αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών.
«Η κυβέρνηση ουσιαστικά λέει: «αντί να ζητάτε χρήματα από εμένα, καλύτερα να εισπράττετε τους φόρους και άλλα οφειλές που πρέπει να εισπράττετε και αν δεν είστε σε θέση να το κάνετε, θα σας βοηθήσουμε», είπε.
Η απώλεια εσόδων των δήμων
Οι δήμοι έχασαν ένα μεγάλο μέρος των παραδοσιακών εσόδων τους πριν από μια δεκαετία, όταν η Ιταλία κατάργησε τους φόρους ακίνητης περιουσίας για τις κύριες κατοικίες, αντικαθιστώντας αυτό το εισόδημα με άμεσες μεταβιβάσεις από την κεντρική κυβέρνηση, εξηγεί στους FT ο οικονομολόγος Μάρκο Λεονάρντι.
Αλλά ο Λεονάρντι εκτιμά ότι αυτές οι μεταβιβάσεις δεν έχουν συμβαδίσει με τον «βάναυσο πληθωρισμό» των τελευταίων ετών, που πιέζει τα οικονομικά των δήμων.
Ο αγώνας των δήμων να εισπράξουν τους φόρους τους, συμπεριλαμβανομένων των φόρων ακίνητης περιουσίας σε δεύτερες κατοικίες, των τελών και των προστίμων, ειδικά στο νότο, επιδεινώνει τη δυσχερή κατάσταση.
Ενώ πολλές μικρές πόλεις στρέφονται επί του παρόντος στην ADER για βοήθεια στην είσπραξη ληξιπρόθεσμων πληρωμών, η υπηρεσία δίνει προτεραιότητα σε πλούσιους ιδιώτες ή εταιρείες με μεγάλες υποχρεώσεις προς το δημόσιο ταμείο και όχι σε απλούς πολίτες με απλήρωτα πρόστιμα κυκλοφορίας και τέλη φόρου σκουπιδιών.
«Η εθνική υπηρεσία είσπραξης οφειλών (ADER) εργάζεται για την είσπραξη μεγάλων, σημαντικών χρεών» τονίζει ο Κανέλι. «Οι πόλεις εισπράττουν πολλά πολύ μικρά ποσά και έχουν ελάχιστα κίνητρα να εισπράξουν αυτούς τους φόρους».
Ο Τζιορτζέτι συμφώνησε ότι η ADER δεν είχε επιτύχει «καμία σημαντική αύξηση στις εισπράξεις» για τους δήμους τα τελευταία χρόνια, λόγω του «εξαιρετικά κατακερματισμένου χαρακτήρα» και των «μέτριων ποσών» που εμπλέκονται σε κάθε μεμονωμένη περίπτωση, τα οποία τείνουν να την καθιστούν «ασύμφορη».
«Η είσπραξη τοπικών εσόδων απαιτεί ειδική στρατηγική και εργαλεία», δήλωσε ο υπουργός στην κοινοβουλευτική επιτροπή.
Δεν περιμένουν όλες οι πόλεις τη βοήθεια της Ρώμης. Στο Τορίνο, το οποίο διαθέτει τη δική του τοπική υπηρεσία είσπραξης φόρων και τελών, το δημοτικό συμβούλιο μόλις ενέκρινε κανόνες που επιτρέπουν αυστηρή δράση κατά των τοπικών επιχειρήσεων με περισσότερα από 50.000 ευρώ σε ληξιπρόθεσμους δημοτικούς φόρους.
Από τον Σεπτέμβριο, τέτοιες επιχειρήσεις θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν σκληρές κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας των τοπικών αδειών λειτουργίας τους, εκτός εάν συμφωνήσουν και τηρήσουν ένα σχέδιο αποπληρωμής, το οποίο θα μπορούσε να εφαρμοστεί σταδιακά σε διάστημα έξι ετών. Τέτοιες απειλές για πρώτη φορά στην Ιταλία έχουν τραβήξει την προσοχή σε άλλα δημαρχεία.
«Όλοι εξεπλάγησαν πραγματικά», δήλωσε ο δήμαρχος του Τορίνο, Στέφανο Λο Ρούσο. «Η απειλή αναστολής αδειών είναι πολύ ακραίο. Αλλά είναι σημαντικό να περάσει το μήνυμα: πρέπει να πληρώσεις.
