Fed: Πόσο εύκολα μπορεί να την ελέγξει ο Τραμπ

Η εμμονή του Ντόναλντ Τραμπ να παρέμβει στις αποφάσεις της Federal Reserve ζητώντας να μειώσει τα επιτόκια καθώς και ο θεσμικός του ρόλος να διορίζει κεντρικούς τραπεζίτες έχει στρέψει την προσοχή στο πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις της νομισματικής πολιτικής και από ποιους.

Την προηγούμενη εβδομάδα η κυβερνήτης της Fed, Αντριάνα Κούγκλερ,  ανακοίνωσε την παραίτησή της πέντε μήνες πριν λήξει η θητεία της. Τις επόμενες μέρες ο Αμερικανός πρόεδρος θα επιλέξει το πρόσωπο που θα την αντικαταστήσει και σύμφωνα με το επικρατέστερο σενάριο θα είναι ο διάδοχος του Τζερόμ Πάουελ, του οποίου η θητεία στην προεδρία της κεντρικής τράπεζας λήγει το Μάιο. Επιπλέον αναμένεται να απηχεί τον τόνο της αμερικανικής κυβέρνησης στην νομισματική πολιτική.

Ωστόσο αυτό δε σημαίνει όμως ότι η όποια άποψη του θα γίνει αποδεκτή. Προϋποθέτει να κερδίσει την πλειοψηφία στην Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς (FOMC) της κεντρικής τράπεζας. Πρώην αξιωματούχοι και υπάλληλοι της Fed, όπως αναφέρει το Bllomberg, εξηγούν ότι αυτό σημαίνει ότι τα επιχειρήματα πρέπει να βασίζονται στην οικονομία, όχι στην πολιτική.

«Όποιος αναλάβει αυτόν τον ρόλο ως πρόεδρος, έχει ως καθήκον να επιτύχει συναίνεση μεταξύ των άλλων ψηφοφόρων» υπογραμμίζει η Λορέτα Μέστερ, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας του Κλίβελαντ. «Και θα πρέπει να είναι μια λογική, οικονομική αιτιολόγηση».

Οι επικεφαλής της Fed, εφόσον έχουν το σεβασμό της επιτροπής, τυγχάνουν παραδοσιακά σημαντικής εκτίμησης από άλλους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής όσον αφορά στην επιδίωξη συναίνεσης.

«Εάν ο νέος πρόεδρος θεωρηθεί πολιτικός ή ευθυγραμμισμένος με την κυβέρνηση, ενδέχεται να μην του δοθεί αμέσως αυτή η εμπιστοσύνη» εξηγεί ο Marc Giannoni, επικεφαλής οικονομολόγος των ΗΠΑ στην Barclays Capital και πρώην διευθυντής έρευνας στην Fed του Ντάλας.

Tο διοικητικό συμβούλιο της Fed

Και οι 19 υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής συμμετέχουν στις συζητήσεις για την οικονομία και τη νομισματική πολιτική, αλλά μόνο 12 εξ αυτών έχουν δικαίωμα ψήφου. Οι επτά διοικητές της Fed στην Ουάσιγκτον μαζί με τον πρόεδρο της Fed της Νέας Υόρκης ψηφίζουν πάντα. Οι υπόλοιπες τέσσερις ψήφοι εναλλάσσονται κάθε χρόνο μεταξύ των προέδρων των 11 άλλων περιφερειακών τραπεζών της Fed.

Εάν ο Πάουελ παραιτηθεί από το διοικητικό συμβούλιο όταν λήξει η θητεία του ως προέδρου τον Μάιο του 2026, όπως είναι συνηθισμένο, αυτό θα δώσει στον Τραμπ μια άλλη ευκαιρία να καλύψει τη θέση, εκτός από αυτή της Κούγκλερ. Η θητεία του Πάουελ στο διοικητικό συμβούλιο λήγει επίσημα το 2028.

Η αντικατάσταση της Κούγκλερ και του Πάουελ σημαίνει ότι τέσσερις από τους επτά διοικητές θα είναι διορισμένοι από τον Τραμπ. Δεν είναι σίγουρο ότι όλοι θα ακολουθήσουν αυτόματα τις οδηγίες του προέδρου, αν και αυτό θα μπορούσε να δώσει στο νέο πρόεδρο ένα πλεονέκτημα, σύμφωνα με παρατηρητές της Fed.

«Αν έχετε τέσσερις διοικητές που είναι όλοι στο ίδιο μήκος κύματος, αυτό δίνει στον πρόεδρο αρκετή δυναμική για να πετύχει τους στόχους του» εξηγεί ο William Dudley, πρώην πρόεδρος της Fed της Νέας Υόρκης, τη Δευτέρα στο Bloomberg TV. «Αλλά νομίζω ότι οι πρόεδροι της Ομοσπονδιακής Τράπεζας θα ψηφίσουν σύμφωνα με τη συνείδησή τους όσον αφορά το τι είναι σωστό για τη μακροοικονομία».

Ενώ ο Τραμπ ζητάει εδώ και μήνες μείωση των επιτοκίων, οι Μπάουμαν και Γουόλερ, οι δύο που ψήφισαν υπέρ της μειώσης των επιτοκίων στη συνεδρίαση του Ιουλίου,  ήταν υπέρ της διατήρησης των επιτοκίων στα ίδια επίπεδα και ψήφισαν υπέρ τέτοιων κινήσεων μέχρι τον Ιούνιο. Ο Γουόλερ, του οποίου το όνομα έχει ακουστεί ως πιθανός διάδοχος του Πάουελ, είναι επίσης ένθερμος υποστηρικτής της ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας.

Τα άλλα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, οι διοικητές  Μάικλ Μπαρ, Λίζα Κουκ και ο αντιπρόεδρος Φίλιπ Τζέφερσον  θεωρούνται γενικά ουδέτερες φωνές όσον αφορά τα επιτόκια. Και οι τρεις διορίστηκαν από τον πρώην πρόεδρο Τζο Μπάιντεν.

«Θα επικεντρωθούν πολύ στα θεμελιώδη στοιχεία και ενδέχεται να δείξουν κάποια αντίσταση εάν τα νέα μέλη της FOMC φαίνονται να επηρεάζονται περισσότερο από πολιτικές επιθυμίες»εξηγεί  η Kathy Bostjancic, επικεφαλής οικονομολόγος της Nationwide.

Ποιοι έχουν δικαίωμα ψήφου τον επόμενο χρόνο

Εκτός από τον πρόεδρο της Fed της Νέας Υόρκης Τζον Ουίλαμς, οι περιφερειακοί πρόεδροι που θα ψηφίσουν το επόμενο έτος θα είναι η Μπεθ Χάμακ του Κλίβελαντ, η επικεφαλής της Fed του Ντάλας Λόρι Λόγκαν, ο Νιλ Κασκάρι της Fed του Μινεάπολις και η Άννα Πόλσον της Φιλαδέλφειας.

Ο Ουίλιαμς, ο οποίος είναι επίσης αντιπρόεδρος της FOMC, έχει συχνά υποστηρίξει τον Πάουελ και θεωρείται κεντρώος. Την περασμένη εβδομάδα δήλωσε ότι θα συμμετάσχει στη συνεδρίαση για τη χάραξη πολιτικής του Σεπτεμβρίου με «πολύ ανοιχτό μυαλό» όσον αφορά τη μείωση των επιτοκίων και χαρακτήρισε την αγορά εργασίας ως «ακόμα σταθερή» μετά τη σταδιακή επιβράδυνση που σημειώθηκε κατά το παρελθόν έτος.

Η Χάμακ, η οποία ψήφισε κατά της μείωσης των επιτοκίων τον Δεκέμβριο, στην τρίτη μόλις συνεδρίασή της ως μέλος της επιτροπής, έχει δείξει επιφυλακτικότητα όσον αφορά τον πληθωρισμό και προθυμία να διαφωνήσει δημοσίως με τους συναδέλφους της. Την Παρασκευή υπογράμμισε ότι, αν και η έκθεση για την απασχόληση ήταν «απογοητευτική», εξακολουθεί να έχει εμπιστοσύνη στην απόφαση της Fed να διατηρήσει αμετάβλητα τα επιτόκια την περασμένη εβδομάδα και πιστεύει ότι οι αξιωματούχοι απέχουν περισσότερο από τον στόχο τους για τον πληθωρισμό παρά από τον στόχο τους για την απασχόληση.

Η Λόγκαν ανέλαβε τη διοίκηση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας του Ντάλας το 2022, μετά από περισσότερα από δύο δεκαετίες στο τμήμα αγορών της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Νέας Υόρκης, όπου επόπτευε τη διαχείριση του ισολογισμού της Ομοσπονδιακής Τράπεζας. Τον Ιούλιο δήλωσε ότι οι αξιωματούχοι θα πρέπει να διατηρήσουν τα επιτόκια αμετάβλητα για λίγο ακόμα, προκειμένου να φέρουν τον πληθωρισμό πιο κοντά στον στόχο του 2%.

Ο Κασκάρι, ο οποίος στο παρελθόν εργάστηκε για το Υπουργείο Οικονομικών υπό τον Τζορτζ Μπους και τον Μπαράκ Ομπάμα, επέβλεψε το Πρόγραμμα Αρωγής Προβληματικών Περιουσιακών Στοιχείων (TARP) κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Την περασμένη εβδομάδα δήλωσε ότι η Fed είναι αποφασισμένη να λαμβάνει αποφάσεις με βάση τα καλύτερα διαθέσιμα στοιχεία.

Η Πόλσον, η οποία ανέλαβε το ρόλο της τον Ιούλιο και θα ψηφίσει ως υπεύθυνη χάραξης πολιτικής για πρώτη φορά το επόμενο έτος, ήταν προηγουμένως διευθύντρια έρευνας στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα του Σικάγου, όπου εργάστηκε από το 2001. Η καριέρα της ως οικονομολόγος θα την κάνει πιο επιρρεπή σε μια αναλυτική προσέγγιση των αποφάσεων πολιτικής, δήλωσε η Mester.

«Και οι τέσσερις νέοι ψηφοφόροι είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι στις χρηματοπιστωτικές αγορές και θα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι σε οποιαδήποτε ένδειξη ότι η αξιοπιστία της Fed κινδυνεύει» εκτιμά η Julia Coronado, ιδρύτρια της ερευνητικής εταιρείας MacroPolicy Perspectives και πρώην οικονομολόγος της Fed.

Πιθανές διαιρέσεις

Οι προβλέψεις που δημοσιεύθηκαν τον Ιούνιο έδειξαν ότι 10 αξιωματούχοι προέβλεπαν τουλάχιστον δύο μειώσεις το 2025. Όσοι τάσσονται υπέρ της μείωσης των επιτοκίων αυτό το φθινόπωρο θα μπορούσαν να αυξηθούν μετά την έκθεση για την απασχόληση του Ιουλίου, η οποία αποκάλυψε μια πιο αδύναμη αγορά εργασίας από ό,τι είχε προηγουμένως εκτιμηθεί. Περαιτέρω επιδείνωση θα μπορούσε να γείρει την πλάστιγγα της επιτροπής υπέρ περισσότερων μειώσεων.

Ωστόσο, εάν ο νέος πρόεδρος δεν καταφέρει να επιτύχει συναίνεση, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερες διαφωνίες κατά τις ψηφοφορίες μια δυναμική που δεν έχει παρατηρηθεί εδώ και δεκαετίες. Αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει αμφιβολίες στις χρηματοπιστωτικές αγορές σχετικά με την κατεύθυνση της κεντρικής τράπεζας και την ικανότητά της να διαχειριστεί τον πληθωρισμό, οδηγώντας ενδεχομένως σε υψηλότερα μακροπρόθεσμα επιτόκια, εκτιμά η Μέστερ.

Ο Γουόλερ  έχει επίσης αναφερθεί σε αυτούς τους χρηματοοικονομικούς κινδύνους. Εάν ο επόμενος πρόεδρος δεν έχει αξιοπιστία στις αγορές, «θα δούμε τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό να εκτινάσσονται» είχε πει  σε συνέντευξη που έδωσε τον Ιούλιο στο Bloomberg TV. «Δεν θα έχουμε χαμηλότερα επιτόκια. Θα έχουμε υψηλότερα επιτόκια».