Τα έσοδα από τους τελωνειακούς δασμούς στις ΗΠΑ κατέγραψαν νέο μηνιαίο ρεκόρ τον Ιούλιο, χωρίς ωστόσο αυτό να αποτρέψει τη διεύρυνση του δημοσιονομικού ελλείμματος, γεγονός που αναδεικνύει τις συνεχιζόμενες προκλήσεις για την ομοσπονδιακή κυβέρνηση.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών, τα έσοδα από δασμούς ανήλθαν στα 28 δισεκατομμύρια δολάρια τον Ιούλιο, σημειώνοντας αύξηση 273% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους. Παράλληλα, το μηνιαίο έλλειμμα του προϋπολογισμού διαμορφώθηκε στα 291 δισεκατομμύρια δολάρια, αυξημένο κατά 10% σε σύγκριση με πέρυσι, μετά τις σχετικές προσαρμογές για ημερολογιακές διαφορές.
Καθώς το οικονομικό έτος πλησιάζει στη λήξη του τον Σεπτέμβριο, οι ΗΠΑ φαίνεται να οδεύουν προς ακόμη ένα υψηλό έλλειμμα. Για το δεκάμηνο έως τον Ιούλιο, το έλλειμμα ανέρχεται σε 1,63 τρισεκατομμύρια δολάρια, ποσό που είναι κατά 4% μικρότερο σε σχέση με πέρυσι, εφόσον ληφθούν υπόψη οι ημερολογιακές διαφορές και αφαιρεθεί ο αντίκτυπος των αναβαλλόμενων φορολογικών πληρωμών που εισπράχθηκαν το 2024, όπως ανέφεραν αξιωματούχοι του Υπουργείου Οικονομικών σε δημοσιογράφους.
Μέχρι στιγμής στο τρέχον οικονομικό έτος, τα έσοδα από δασμούς έχουν φτάσει τα 142 δισεκατομμύρια δολάρια. Τον Ιούνιο, η αυξημένη είσπραξη δασμών συνέβαλε ώστε η κυβέρνηση να καταγράψει ένα σπάνιο μηνιαίο πλεόνασμα 27 δισεκατομμυρίων δολαρίων — το πρώτο θετικό αποτέλεσμα για μήνα Ιούνιο από το 2015. Για το σύνολο του 2025, τα έσοδα από δασμούς ενδέχεται να φτάσουν τα 300 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με τον Υπουργό Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ. Όπως δήλωσε ο ίδιος στο MSNBC, «υπάρχει πιθανότητα το ποσό αυτό να είναι υψηλότερο» το 2026.
Ωστόσο, το νομοσχέδιο για τη φορολογία και τις δαπάνες που προώθησε ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και ψηφίστηκε τον προηγούμενο μήνα, αναμένεται από τους περισσότερους οικονομολόγους, αλλά και από το ανεξάρτητο Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου, να επιδεινώσει τα δημοσιονομικά ελλείμματα των ΗΠΑ την επόμενη δεκαετία. Το αυξημένο κόστος εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους, μαζί με τις μεγαλύτερες δαπάνες για το Medicare και την Κοινωνική Ασφάλιση, εξακολουθούν να αποτελούν βασικούς παράγοντες της αύξησης του ελλείμματος σε σχέση με την προ πανδημίας περίοδο.
Αμετάβλητος ο πληθωρισμός, «ανακούφιση» στις αγορές
Στο μέτωπο του πληθωρισμού, ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) παρέμεινε αμετάβλητος τον Ιούλιο, καθώς διαμορφώθηκε στο 2,7% σε ετήσια βάση, ποσοστό χαμηλότερο από τις εκτιμήσεις των οικονομολόγων που ανέμεναν άνοδο 2,8%. Σε μηνιαία βάση, ο ΔΤΚ αυξήθηκε κατά 0,2% σε εποχικά προσαρμοσμένη βάση, σύμφωνα με τα στοιχεία του Γραφείου Στατιστικών Εργασίας (BLS), επίδοση που ήταν σύμφωνη με τις προβλέψεις του Dow Jones.
Εξαιρουμένων των ευμετάβλητων τιμών τροφίμων και ενέργειας, ο δομικός ΔΤΚ αυξήθηκε κατά 0,3% σε μηνιαία βάση και 3,1% σε ετήσια, έναντι προβλέψεων για 0,3% και 3% αντίστοιχα. Οι αξιωματούχοι της Ομοσπονδιακής Τράπεζας (Fed) θεωρούν γενικά τον δομικό πληθωρισμό ως καλύτερο δείκτη για τις μακροπρόθεσμες τάσεις. Η αύξηση του κόστους στέγασης κατά 0,2% αποτέλεσε τον βασικό παράγοντα ανόδου του δείκτη, ενώ οι τιμές των τροφίμων παρέμειναν σταθερές και η ενέργεια υποχώρησε κατά 1,1%. Οι τιμές των καινούργιων οχημάτων, που επηρεάζονται από τους δασμούς, έμειναν επίσης αμετάβλητες, ενώ τα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα και φορτηγά σημείωσαν άνοδο 0,5%.
Οι χρηματοπιστωτικές αγορές αντέδρασαν θετικά στα στοιχεία αυτά και ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ αξιοποίησε τον συγκρατημένο πληθωρισμό για να ενισχύσει τη θέση του ότι οι καταναλωτές δεν θα επωμιστούν το κόστος των δασμών. Όπως ανέφερε στην πλατφόρμα Truth Social, «οι δασμοί δεν έχουν προκαλέσει πληθωρισμό ή οποιοδήποτε άλλο πρόβλημα για τη χώρα», ενώ παράλληλα επέκρινε οικονομολόγους της Goldman Sachs για, όπως είπε, λανθασμένες προβλέψεις σχετικά με τον αντίκτυπο των δασμών.
Αμφισβήτηση για την ποιότητα των δεδομένων
Την ίδια στιγμή, εντείνονται οι ανησυχίες για την ποιότητα των κυβερνητικών εκθέσεων σχετικά με τον πληθωρισμό και την απασχόληση, μετά τις περικοπές στον προϋπολογισμό και το προσωπικό του BLS, που οδήγησαν στην αναστολή συλλογής δεδομένων για τμήματα του καλαθιού του ΔΤΚ σε ορισμένες περιοχές της χώρας.
Οι ανησυχίες αυτές ενισχύθηκαν μετά την απομάκρυνση της επικεφαλής του BLS, Ερίκα ΜακΈνταρφερ, στις αρχές του μήνα, έπειτα από την ανακοίνωση στοιχείων που έδειχναν σχεδόν μηδενική αύξηση της απασχόλησης τον Ιούλιο. Τη Δευτέρα, ο Τραμπ πρότεινε για τη θέση του επικεφαλής της στατιστικής υπηρεσίας τον οικονομολόγο του Heritage Foundation, Ε. Τζ. Άντονι, ο οποίος έχει ασκήσει κριτική στο BLS, προκαλώντας ανησυχία σε ορισμένους οικονομολόγους. Ο Αντόνι συμμετείχε στο «Project 2025», το αμφιλεγόμενο σχέδιο των συντηρητικών για την αναδιάρθρωση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.
Το BLS ανέστειλε τη συλλογή ορισμένων δεδομένων μετά από χρόνια υποχρηματοδότησης, τόσο από κυβερνήσεις των Ρεπουμπλικανών όσο και των Δημοκρατικών. Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί από την εκστρατεία της κυβέρνησης Τραμπ για αναδιάρθρωση της ομοσπονδιακής διοίκησης μέσω περικοπών δαπανών και απολύσεων δημοσίων υπαλλήλων.
Επικαλούμενο την ανάγκη «ευθυγράμμισης του φόρτου εργασίας των ερευνών με τα διαθέσιμα μέσα», το BLS ανέστειλε πλήρως τη συλλογή δεδομένων για τον ΔΤΚ σε μία πόλη στη Νεμπράσκα, τη Γιούτα και τη Νέα Υόρκη. Επίσης, έχει διακόψει τη συλλογή στο 15% του δείγματος στις υπόλοιπες 72 περιοχές, κατά μέσο όρο. Αυτό έχει οδηγήσει το BLS να χρησιμοποιεί υπολογιστικές συμπληρώσεις (imputations) για να καλύψει τα κενά στις πληροφορίες.
Το ποσοστό χρήσης της μεθόδου «different cell imputation» στα δεδομένα του ΔΤΚ αυξήθηκε στο 32% από μόλις 10% τον Ιούλιο του 2024. Η συγκεκριμένη μέθοδος, που εφαρμόζεται όταν δεν υπάρχουν διαθέσιμες τιμές στην αρχική γεωγραφική περιοχή, διατηρεί την κατηγορία του προϊόντος αλλά επεκτείνει τη γεωγραφική αναφορά. Η μέθοδος «home cell», που θεωρείται υψηλότερης ποιότητας, χρησιμοποιεί τη μέση τιμή του ίδιου προϊόντος στην ίδια τοποθεσία. Η αυξανόμενη εξάρτηση από μεθόδους χαμηλότερης ποιότητας εντείνει την αβεβαιότητα για την ακρίβεια των επίσημων οικονομικών δεικτών.
