Με τη ζήτηση να επιβραδύνεται και τη προσφορά να επιταχύνει –με καταλύτη τον ΟΠΕΚ+ που θέλει να ανακτήσει το χαμένο μερίδιό του στην αγορά- οι παγκόσμιες αγορές πετρελαίου βρίσκονται σε τροχιά για νέο ρεκόρ πλεονάσματος το επόμενο έτος.
Σύμφωνα με τα στοιχεία από τη μηνιαία έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ), τα αποθέματα πετρελαίου θα συσσωρευτούν με ρυθμό 2,96 εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα, ξεπερνώντας ακόμη και τη μέση συσσώρευση κατά τη διάρκεια του πανδημικού έτους 2020. Η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου φέτος και του χρόνου αυξάνεται με λιγότερο από το μισό ρυθμό από αυτόν που παρατηρήθηκε το 2023.
Ταυτόχρονα, οι προμήθειες αυξάνονται ραγδαία. Το πετρελαϊκό καρτέλ, με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία, επιταχύνει την έως τώρα λιμνάζουσα παραγωγή και ο IEA έχει ελαφρώς ενισχύσει τις προβλέψεις για την παραγωγή εκτός του ομίλου το 2026, με επικεφαλής την Αμερική.
Τα παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου έφτασαν σε υψηλό 46 μηνών τον Ιούνιο
«Τα ισοζύγια της αγοράς πετρελαίου φαίνονται όλο και πιο διογκωμένα, καθώς η προβλεπόμενη προσφορά υπερκαλύπτει κατά πολύ τη ζήτηση προς το τέλος του έτους και το 2026», αναφέρει ο διεθνής οργανισμός στην έκθεσή του. «Είναι σαφές ότι κάτι θα πρέπει να αλλάξει για να ισορροπήσει η αγορά».
Οι τιμές του πετρελαίου
Οι τιμές του αργού πετρελαίου έχουν μειωθεί περίπου κατά 12% φέτος, διαπραγματευόμενες κοντά στα 66 δολάρια το βαρέλι στο Λονδίνο, καθώς η αύξηση των προμηθειών τόσο από τον ΟΠΕΚ+ όσο και από τους ανταγωνιστές του συμπίπτει με την αυξανόμενη ανησυχία ότι ο εμπορικός πόλεμος του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ θα επηρεάσει την οικονομική ανάπτυξη.
Η υποχώρηση των τιμών προσφέρει κάποια ανακούφιση για τους καταναλωτές μετά από χρόνια πληθωρισμού και μια νίκη για τον Τραμπ, καθώς πιέζει για χαμηλότερο κόστος καυσίμων (και κατ’ επέκταση χαμηλότερο πληθωρισμό που θα ανοίξει τον δρόμο για μειώσεις στα επιτόκια) αλλά αποτελεί οικονομική απειλή για τις εταιρείες και τις χώρες που παράγουν πετρέλαιο.
Υψηλά αποθέματα
Οι αγορές πετρελαίου αντλούν προς το παρόν κάποια στήριξη από την ισχυρή ζήτηση για καύσιμα κινητήρων κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, αλλά τα στοιχεία του IEA υποδηλώνουν ότι ήδη οδεύουν προς υπερπροσφορά. Τα παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου έφτασαν σε υψηλό 46 μηνών τον Ιούνιο. Οι νέες κυρώσεις κατά της Ρωσίας ή του Ιράν θα μπορούσαν ακόμη να αλλάξουν την εικόνα, πρόσθεσε ο οργανισμός.
Σε τριμηνιαία βάση, το πλεόνασμα που παρατηρήθηκε το 2020 θα παραμείνει το μεγαλύτερο που έχει καταγραφεί ποτέ, φτάνοντας στο αποκορύφωμά του σε περισσότερα από 7 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα το δεύτερο τρίμηνο του ίδιου έτους, καθώς τα μέτρα lockdown περιόρισαν τις μεταφορές και την οικονομική δραστηριότητα. Αυτό το πλεόνασμα στη συνέχεια μετριάστηκε από τις μαζικές περικοπές του ΟΠΕΚ+.
Η παγκόσμια κατανάλωση πετρελαίου θα αυξηθεί κατά μόλις 680.000 βαρέλια την ημέρα φέτος, το χαμηλότερο επίπεδο από το 2019, εν μέσω απογοητευτικής ζήτησης στην Κίνα, την Ινδία και τη Βραζιλία. Θα αυξηθεί κατά 700.000 βαρέλια την ημέρα το 2026, σύμφωνα με την έκθεση.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) έχει προβλέψει ότι η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου θα σταματήσει να αυξάνεται μέχρι το τέλος αυτής της δεκαετίας, καθώς οι χώρες θα στρέφονται από τα ορυκτά καύσιμα προς τα ηλεκτρικά οχήματα.
Ο ρόλος του ΟΠΕΚ+
Καθώς ο Οργανισμός Πετρελαιοεξαγωγικών Χωρών βλέπει τους αντιπάλους του να επεκτείνονται, το καρτέλ και οι εταίροι του κινούνται για να ανακτήσουν το μερίδιό τους από τις παγκόσμιες πωλήσεις πετρελαίου.
Η Σαουδική Αραβία καθοδηγεί τον όμιλο για να επιταχύνει την αναβίωση της μειωμένης παραγωγής τους τελευταίους μήνες, και νωρίτερα τον Αύγουστο επικύρωσε μια ακόμη αύξηση για τον Σεπτέμβριο. Το αν η συμμαχία θα συνεχίσει να επιδιώκει μερίδιο αγοράς είναι ασαφές. Ο ΟΠΕΚ+ έχει σηματοδοτήσει ότι η επόμενη κίνησή του δεν έχει ακόμα αποφασιστεί και θα μπορούσε να είναι είτε μια περαιτέρω αύξηση, μια παύση ή ακόμα και μια αντιστροφή των πρόσφατων προσθηκών παραγωγής.
Η παραγωγή από την ομάδα των 22 κρατών μειώθηκε τον περασμένο μήνα, καθώς οι Σαουδάραβες περιόρισαν την αύξηση που σημειώθηκε τον Ιούνιο κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης Ισραήλ-Ιράν, σύμφωνα με την έκθεση του IEA.
Εν μέσω της συνολικής ύφεσης, υπήρξαν ακόμη κάποια κέρδη, με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να αυξάνουν την παραγωγή τους στα 3,5 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα – ένα νέο υψηλό που είναι σημαντικά πάνω από την ποσόστωση του ΟΠΕΚ+.
Τα στοιχεία του ΙΕΑ
- Η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου προβλέπεται να αυξηθεί κατά 680 kb/d το 2025 και 700 kb/d το 2026, φτάνοντας τα 104,4 mb/d. Παρά την ασθενέστερη από την αναμενόμενη ζήτηση στην Κίνα, την Ινδία και τη Βραζιλία τους τελευταίους μήνες, η ετήσια αύξηση των 600 kb/d το δεύτερο τρίμηνο του 2025 σημειώθηκε εξ ολοκλήρου στις χώρες εκτός ΟΟΣΑ. Η κατανάλωση στον ΟΟΣΑ παρέμεινε σταθερή, με την Ιαπωνία να βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα πολλών δεκαετιών.
- Η παγκόσμια προσφορά πετρελαίου παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητη τον Ιούλιο στα 105,6 mb/d, με μια μείωση 230 kb/d στην παραγωγή του ΟΠΕΚ+ να αντισταθμίζεται από ίση αύξηση στις χώρες εκτός ΟΠΕΚ+. Οι υψηλότεροι στόχοι του ΟΠΕΚ+ που ανακοινώθηκαν για τον Σεπτέμβριο συμβάλλουν στην ενίσχυση της παγκόσμιας αύξησης της προσφοράς πετρελαίου στα 2,5 mb/d φέτος και στα 1,9 mb/d το 2026, εκ των οποίων οι χώρες εκτός ΟΠΕΚ+ αντιπροσωπεύουν 1,3 mb/d και 1 mb/d, αντίστοιχα.
- Οι παγκόσμιες ροές αργού πετρελαίου θα προσεγγίσουν το ιστορικό υψηλό των 85,6 mb/d τον Αύγουστο, με ετήσια αύξηση 1,6 mb/d στο τρίτο τρίμηνο του 2025, πολύ νωρίτερα από τη μέση αύξηση του πρώτου εξαμήνου του 2025, η οποία ήταν μόλις 130 kb/d. Οι ροές έχουν αυξηθεί στα 83,6 mb/d (+670 kb/d σε ετήσια βάση) για το 2025 και στα 84 mb/d (+470 kb/d) το επόμενο έτος, αντανακλώντας ισχυρότερα δεδομένα για τον ΟΟΣΑ και την Κίνα, καθώς και ισχυρά περιθώρια διύλισης, τα οποία εκτοξεύτηκαν σε 15μηνα υψηλά τον Ιούλιο.
- Τα παγκόσμια παρατηρούμενα αποθέματα πετρελαίου αυξήθηκαν για πέμπτο συνεχόμενο μήνα τον Ιούνιο, σημειώνοντας αύξηση 28,1 mb mom, ή σχεδόν 900 kb/d, φτάνοντας στο υψηλό 46 μηνών των 7.836 mb. Η αύξηση υποστηρίχθηκε από την ενίσχυση των όγκων πετρελαίου και νερού, και την άνοδο των αποθεμάτων τόσο κινεζικού αργού όσο και αμερικανικού υγρού αερίου, ενώ άλλα αποθέματα μειώθηκαν ως επί το πλείστον. Τα βιομηχανικά αποθέματα του ΟΟΣΑ μειώθηκαν κατά 28,8 mb τον Ιούνιο, κυμαινόμενα κοντά στα χαμηλότερα επίπεδα δεκαετίας των 2.758 mb, 88 mb χαμηλότερα από ένα χρόνο πριν.
- Οι τιμές αναφοράς αργού πετρελαίου παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητες τον Ιούλιο, με το North Sea Dated να κυμαίνεται γύρω στα 70 δολάρια/βαρέλι, καθώς η χαλάρωση των εμπορικών εντάσεων και οι αυστηρότερες κυρώσεις κατά της Ρωσίας αντιστάθμισαν τις προοπτικές για μια αγορά με άνετο εφοδιασμό. Ωστόσο, στις αρχές Αυγούστου, οι τιμές μειώθηκαν κατά 3 δολάρια/βαρέλι στα 67 δολάρια/βαρέλι, αφού ο ΟΠΕΚ+ ανακοίνωσε σχέδια για πλήρη άρση των εθελοντικών περικοπών παραγωγής κατά 2,2 εκατ. βαρέλια την ημέρα έως τον Σεπτέμβριο.
Οι προκλήσεις
Σύμφωνα με τον ΙΕΑ οι τιμές του πετρελαίου έχουν βρεθεί στο στόχαστρο της ταχέως μεταβαλλόμενης δυναμικής της αγοράς. Ενώ οι νέες κυρώσεις κατά της Ρωσίας και του Ιράν απειλούν να επηρεάσουν τις εμπορικές ροές, η ασθενέστερη οικονομική ανάπτυξη αναμένεται να περιορίσει τη ζήτηση. Η μεταβλητότητα στις αγορές πετρελαίου υποχώρησε σε σχεδόν ιστορικά χαμηλά επίπεδα τον Ιούλιο, καθώς τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του αργού πετρελαίου Brent κυμαίνονταν γύρω στα 70 δολάρια/βαρέλι. Ωστόσο, η συμφωνία εφοδιασμού του ΟΠΕΚ+ στις αρχές Αυγούστου και οι προοπτικές για μη βιώσιμη αύξηση των αποθεμάτων αργότερα μέσα στο έτος οδήγησαν τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του αργού πετρελαίου Brent να υποχωρήσουν γύρω στα 67 δολάρια/βαρέλι.
