CAT bonds: Κερδίζοντας από τις… θεομηνίες – Ρεκόρ στα «ομόλογα καταστροφών»

Η νότια Ευρώπη φλέγεται. Τα κύματα καύσωνα, με τις θερμοκρασίες να ξεπερνούν τους 40 βαθμούς Κελσίου και ισχυρούς -σε κάποιες περιπτώσεις θυελλώδεις- ανέμους,  αυξάνουν τον κίνδυνο πυρκαγιάς, με τη Γαλλία, την Ισπανία, την Τουρκία, αρκετές περιοχές στα Βαλκάνια, αλλά και τη χώρα μας να είναι σε πύρινο κλοιό.

Η κλιματική κρίση έχει μεταβάλει τα δεδομένα στην ευρύτερη περιοχή με αποτέλεσμα ακραία καιρικά φαινόμενα, τεράστιες πυρκαγιές αλλά και πλημμύρες.

Στην προσπάθειά τους να μετατοπίσουν τον αυξανόμενο κίνδυνο από την κλιματική αλλαγή σε επενδυτές που επιθυμούν υψηλές αποδόσεις, οι ασφαλιστικές εταιρείες πουλούν  με ρυθμό ρεκόρ τα λεγόμενα ομόλογα καταστροφών.

Τα ομόλογα καταστροφών, γνωστά και ως cat bonds, ένα είδος ασφαλιστικά συνδεδεμένων τίτλων (ILS), είναι μέσα σταθερού εισοδήματος που εκδίδονται από ασφαλιστές και αντασφαλιστές για να μεταφέρουν στους επενδυτές εκθέσεις από δυνητικά μεγάλες ασφαλισμένες ζημίες που συνδέονται με φυσικές καταστροφές, καθώς και άλλους «κινδύνους» όπως η τρομοκρατία και ο κίνδυνος στον κυβερνοχώρο.

Σύμφωνα με τον εξειδικευμένο πάροχο δεδομένων Artemis.bm, η κατηγορία ομολόγων καταστροφών συνέχισε να αποδίδει καρπούς για τους επενδυτές της καθ’ όλη τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 2025, παρουσιάζοντας χαμηλή συσχέτιση με τις ευρύτερες χρηματοπιστωτικές αγορές, ενώ τα spreads συνεχίζουν να κινούνται σε επίπεδα που υπερβαίνουν αυτά που παρατηρούνται σε ομόλογα υψηλής απόδοσης, σύμφωνα με έκθεση της Swiss Re Capital Markets.

Στην τελευταία της έκθεση με τίτλο «Insurance-Linked Securities Market Insights», η ομάδα της Swiss Re Capital Markets συζητά την αστάθεια που παρατηρήθηκε στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές κατά το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους.

Η εταιρεία εξηγεί: «Παρά την ευρύτερη αστάθεια της χρηματοπιστωτικής αγοράς που οφείλεται σε παράγοντες όπως οι δασμοί και οι διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών, η αγορά ομολόγων καταστροφής έχει για άλλη μια φορά δείξει τη χαμηλή της συσχέτιση με αυτά τα μακροοικονομικά γεγονότα».

«Η ροή των συναλλαγών παρέμεινε σταθερή, με τις νέες εκδόσεις να συνεχίζονται και τις αξίες της δευτερογενούς αγοράς να μην παρουσιάζουν σημάδια αναστάτωσης. Ο Δείκτης Ομολόγων Swiss Re Global Cat (SRGLTRR) συνέχισε να παρουσιάζει χαμηλή μεταβλητότητα σε σύγκριση με τα εταιρικά μέσα υψηλής απόδοσης και έχει αποδώσει 2,77% στο πρώτο εξάμηνο.»

Δείκτης ομολόγων Swiss-Re-Cat

Η έκθεση της Swiss Re Capital Markets εξετάζει στη συνέχεια πώς έχουν μειωθεί τα spreads των ομολόγων κατηγορίας (cat bonds), αλλά καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι επενδυτές εξακολουθούν να αποκομίζουν ελκυστικές αποδόσεις από την αγορά.

Η έκθεση αναφέρει: «Παρόλο που η αγορά παρουσίασε σύσφιξη κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους, οι επενδυτές που κάνουν αγορές και διακρατήσεις πιθανότατα εξακολουθούν να επωφελούνται από την πολυετή φύση των ομολόγων κατηγορίας (cat bonds) και τις αυξημένες αποδόσεις των συναλλαγών που πραγματοποιήθηκαν το 2023 και, σε κάποιο βαθμό, το 2024.»

Τεράστιο κόστος

Καθώς οι καταστροφές γίνονται όλο και πιο συνηθισμένες, οι ασφαλιστικές εταιρείες έχουν αναγκαστεί να καταβάλλουν περισσότερα από 100 δισεκατομμύρια δολάρια σε ζημίες από φυσικές καταστροφές κάθε χρόνο μέχρι στιγμής αυτή τη δεκαετία, ένας αριθμός που η Swiss Re προέβλεψε πρόσφατα ότι θα μπορούσε να φτάσει τα 300 δισεκατομμύρια δολάρια σε μια χρονιά αιχμής.

«Οι ασφαλιστικές εταιρείες δεν έχουν άλλη επιλογή από το να εντοπίσουν τρόπους για να απαλλαγούν από τον αυξανόμενο κίνδυνο και το κάνουν στην αγορά ομολόγων κατηγορίας», εξηγεί στους FT, ο Ρίτσαρντ Πενάι, διευθύνων σύμβουλος της Aon Securities.

Έξαρση εκδόσεων

Η έκδοση των εν λόγω τίτλων, οι οποίοι μεταφέρουν μέρος του κινδύνου για γεγονότα όπως πυρκαγιές, τυφώνες και σεισμούς στους ομολογιούχους, έχει εκτοξευθεί στα 18,1 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι στιγμής φέτος. Αυτό συγκρίνεται με το προηγούμενο ρεκόρ των 17,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων για ολόκληρο το 2024.

Η έξαρση των εκδόσεων το 2025 περιλαμβάνει τόσο δημόσιες όσο και ιδιωτικές συμφωνίες και μέχρι στιγμής έχει συμπεριλάβει ομόλογα δισεκατομμυρίων δολαρίων από μεγάλες αμερικανικές ασφαλιστικές εταιρείες.

Ένα ομόλογο CAT επιτρέπει στον εκδότη να λάβει χρηματοδότηση από το ομόλογο μόνο εάν συμβούν συγκεκριμένες συνθήκες, όπως σεισμός ή ανεμοστρόβιλος. Εάν ένα γεγονός που προστατεύεται από το ομόλογο ενεργοποιήσει μια πληρωμή προς την ασφαλιστική εταιρεία, η υποχρέωση καταβολής τόκων και αποπληρωμής του κεφαλαίου είτε αναβάλλεται είτε διαγράφεται πλήρως.

Τα ομόλογα CAT έχουν σύντομες ημερομηνίες λήξης από τρία έως πέντε έτη. Οι κύριοι επενδυτές σε αυτούς τους τίτλους είναι τα hedge funds, τα συνταξιοδοτικά ταμεία και άλλοι θεσμικοί επενδυτές

Στη λιανική

Μέσα στο πλαίσιο αυτό, οι διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων που ειδικεύονται στα CAT προσπαθούν να διευρύνουν την πρόσβαση στην ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά, καθώς οι αυξανόμενες πωλήσεις δίνουν στους μικρούς επενδυτές έναν τρόπο να στοιχηματίσουν στην πιθανότητα μεγάλων φυσικών καταστροφών.

Οι Twelve Capital, Fermat Capital και Plenum Investments είναι μεταξύ των διαχειριστών επενδύσεων που είχαν παροτρύνει την εποπτική αρχή των χρηματοπιστωτικών αγορών της Ευρώπης, την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών, να υποστηρίξει τη διατήρηση των ομολόγων κατηγορίας «cat» σε κεφάλαια διαθέσιμα στο ευρύ κοινό.

Ωστόσο, νωρίτερα αυτό το καλοκαίρι, η Esma συμβούλεψε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξαιρέσει τα ομόλογα κατηγορίας (cat bonds) από το μεγαλύτερο καθεστώς λιανικών κεφαλαίων της ΕΕ — πυροδοτώντας μια ευρύτερη διαμάχη σχετικά με το εάν οι επενδύσεις ενέχουν υπερβολικό κίνδυνο .

«Η Esma προσπαθεί να λύσει ένα πρόβλημα που δεν υπάρχει», δήλωσε ο Daniel Grieger της Plenum, η οποία διαχειρίζεται περίπου 1,3 δισεκατομμύρια δολάρια σε ομόλογα κατηγορίας. Η ρυθμιστική αρχή στεκόταν εμπόδιο στις προσπάθειες επέκτασης της πρόσβασης των απλών αποταμιευτών σε αγορές υψηλότερων αποδόσεων και «προσέλκυσης περισσότερων κεφαλαίων στην πραγματική οικονομία της Ευρώπης», είπε.

Η πολυπλοκότητα των cat bonds

Όπως αναφέρουν οι Financial Times, το ζήτημα που τίθεται είναι οι ανησυχίες σχετικά με την πολυπλοκότητα και την εμπορευσιμότητα των cat bonds, τα οποία έχουν εξελιχθεί από ένα εξειδικευμένο μέσο που αγοράζεται από ειδικούς σε μια κατηγορία περιουσιακών στοιχείων με αξία άνω των 55 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε κυκλοφορία, σύμφωνα με τον πάροχο δεδομένων Artemis.

Οι ασφαλιστικές εταιρείες, οι κυβερνήσεις και άλλοι εκδότες χρησιμοποιούν ομόλογα καταστροφής για να μειώσουν την έκθεσή τους στους πιο ακραίους κινδύνους που αντιμετωπίζουν, όπως ένας μεγάλος τυφώνας ή μια πυρκαγιά. Καθώς οι υποχρεώσεις των ασφαλιστικών εταιρειών έχουν αυξηθεί λόγω του πληθωρισμού και της κλιματικής αλλαγής, έχουν πληρώσει όλο και περισσότερο τους επενδυτές στις κεφαλαιαγορές — μαζί με τους παραδοσιακούς αντασφαλιστές όπως η Munich Re και η Swiss Re — για να επωμιστούν μέρος του κινδύνου.

Σε αντάλλαγμα, οι ομολογιούχοι έχουν ανταμειφθεί τα τελευταία χρόνια με υψηλότερες αποδόσεις από άλλες επενδύσεις σταθερού εισοδήματος, όπως τα κρατικά ομόλογα. Αλλά είναι επιρρεπείς σε αξιώσεις μετά από μια μεγάλη καταστροφή.

Τα ομόλογα καταστροφών έχουν φτάσει στα χέρια των απλών επενδυτών μέσω κεφαλαίων που διατίθενται στην αγορά με την επωνυμία UCITS  της Ευρώπης. Από τον Ιούνιο, τα αμοιβαία κεφάλαια ομολόγων κατηγορίας UCITS  διαχειρίζονταν περίπου 17 δισεκατομμύρια δολάρια σε περιουσιακά στοιχεία. Η αξία αυτή έχει υπερτριπλασιαστεί από τον Ιούνιο του 2020, όταν τα κεφάλαια κατείχαν περίπου 5 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία του Plenum.

Σε έκθεση του Ιουνίου, η Esma συμβούλευσε την επιτροπή να εξαιρέσει τα ομόλογα αυτά — καθώς και άλλες εναλλακτικές επενδύσεις όπως τα κρυπτονομίσματα και τα επενδυτικά trusts ακινήτων ή REIT — από τα κεφάλαια με ετικέτα UCITS, με επιτρεπόμενο όριο έμμεσης έκθεσης στα εξαιρούμενα περιουσιακά στοιχεία, έως και 10%.

Η Esma εξέφρασε ανησυχίες ότι η ζήτηση για cat bonds θα μπορούσε να μειωθεί μετά από μια μεγάλη καταστροφή ή κατά τη διάρκεια μιας περιόδου αυξημένου κινδύνου, όπως η εποχή των τυφώνων. Η ρυθμιστική αρχή δήλωσε επίσης ότι τα cat bonds «δομήθηκαν με τρόπο που προσεγγίζει περισσότερο τα ασφαλιστικά προϊόντα παρά έναν παραδοσιακό μεταβιβάσιμο τίτλο».

Διαβεβαιώσεις

Οι διαχειριστές κεφαλαίων ομολόγων Cat έχουν απαντήσει ότι τα ομόλογα είναι εξασφαλισμένα με τίτλους υψηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης, όπως τα αμερικανικά ομόλογα — καθιστώντας τα ασφαλέστερα από άλλες εναλλακτικές επενδύσεις — και ότι αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε καθημερινή βάση. Ο κλάδος πρόσθεσε ότι τα ομόλογα θα μπορούσαν να βοηθήσουν την Ευρώπη να γίνει πιο ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή, συμβάλλοντας στη μείωση του κόστους ασφάλισης.

Ο Γκρίγκερ αναγνώρισε ότι τα ομόλογα αυτά δεν είχαν ακόμη δοκιμαστεί από ένα γεγονός μαζικής αποπληρωμής. Ωστόσο, υποστήριξε ότι μια εξαφάνιση θα μπορούσε να προσελκύσει περισσότερες επενδύσεις – αντί να προκαλέσει μια πώληση ομολόγων – καθώς οι τιμές των ασφαλειών συνήθως αυξάνονται μετά από καταστροφές, ενισχύοντας τις αποδόσεις.

«Ναι, θα μπορούσε να υπάρξει ένα μεγάλο γεγονός… αλλά η υποψία μου είναι ότι, επειδή οι επενδυτές είναι τόσο καλά ενημερωμένοι, δεν θα εκπλαγούν», είπε ο Γκρίγκερ. «Εάν υπάρξει σεισμός 9,0 Ρίχτερ στην Καλιφόρνια, ξέρουν ότι θα έχουν χάσει χρήματα».