Η προσπάθεια στην Ελβετία για τον τερματισμό των φορολογικών κανόνων που τιμωρούν τα παντρεμένα ζευγάρια όταν και οι δύο σύντροφοι εργάζονται αντιμετωπίζει αντίσταση από συντηρητικούς και υπέρμαχους οικογενειακών αξιών
Νωρίτερα αυτό το καλοκαίρι, το κοινοβούλιο της Ελβετίας ψήφισε οριακά υπέρ ενός νομοσχεδίου για την κατάργηση του ισχύοντος ομοσπονδιακού συστήματος κοινής φορολογίας, το οποίο συχνά έχει οδηγήσει τα παντρεμένα ζευγάρια με διπλό εισόδημα να φορολογούνται περισσότερο, ειδικά όταν και οι δύο σύντροφοι έχουν υψηλότερα εισοδήματα.
Οι υποστηρικτές της αλλαγής υποστηρίζουν ότι η λεγόμενη «ποινή γάμου» τιμωρεί τα δεύτερα μέλη της οικογένειας – συνήθως γυναίκες – και ενισχύει ένα παραδοσιακό μοντέλο στο οποίο ο σύζυγος εργάζεται και η σύζυγος μένει στο σπίτι.
Ελπίζουν ότι η προτεινόμενη αναθεώρηση θα ενθαρρύνει περισσότερες γυναίκες να ενταχθούν στο εργατικό δυναμικό και θα ευθυγραμμίσει τη φορολογική μεταχείριση των παντρεμένων ζευγαριών στην Ελβετία με τους περισσότερους ομολόγους του ΟΟΣΑ.
Ωστόσο, μια συντηρητική συμμαχία του δεξιού SVP, του Κεντρώου Κόμματος και ευαγγελικών ομάδων πιέζει για δημοψήφισμα για να εμποδίσει την ψήφιση του νομοσχεδίου, υποστηρίζοντας ότι τιμωρεί τις μονοεισοδηματικές οικογένειες, βλάπτει τους γονείς που μένουν στο σπίτι και θα επιβαρύνει τις φορολογικές αρχές με περίπου 1,7 εκατομμύρια νέες δηλώσεις.
«Η συζήτηση φαίνεται αρχικά σαν πολύ τεχνική συζήτηση για τη φορολογία. Αλλά τα επιχειρήματα υπέρ ή κατά της ατομικής φορολογίας στην Ελβετία αντανακλούν μεγάλες διαφορές απόψεων και πολύ συναισθηματικές πεποιθήσεις σχετικά με το πώς πρέπει να οργανωθεί η οικογένεια και αν το κράτος πρέπει να θεσπίσει κίνητρα προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση», δήλωσε στου Financial Times ο Τόμας Χαγκ, φορολογικός εταίρος στην Deloitte.
Φορολογική ισότητα
Η πρόταση του Ομοσπονδιακού Συμβουλίου της Ελβετίας θα φορολογούσε κάθε ενήλικα ξεχωριστά, ανεξάρτητα από την οικογενειακή κατάσταση. Προς το παρόν, το εισόδημα του δεύτερου εργαζόμενου, όταν συνδυάζεται με τον/την σύζυγο στο πλαίσιο κοινής φορολογίας, συχνά φορολογείται με υψηλότερο οριακό συντελεστή.
Η τελευταία απόπειρα μεταρρύθμισης έρχεται μετά από χρόνια αποτυχημένων προσπαθειών, συμπεριλαμβανομένης ενός δημοψηφίσματος το 2016 που απέρριψε παρόμοιες αλλαγές.
Οι κυβερνητικές εκτιμήσεις υποδηλώνουν ότι η μεταρρύθμιση θα μπορούσε να προσθέσει 60.000 άτομα στο εργατικό δυναμικό και να αυξήσει το ΑΕΠ κατά περίπου 1%, παρόλο που θα μείωνε τα φορολογικά έσοδα.
Η Διάσκεψη των Διευθυντών Οικονομικών των Καντονιών, μια ομάδα επιχειρηματικών λόμπι που αντιτίθεται στο σχέδιο, προειδοποιεί ότι 1 δισεκατομμύριο ελβετικά φράγκα (1,2 δισεκατομμύρια δολάρια) σε ετήσια έσοδα θα χαθούν σε ομοσπονδιακό και καντονικό επίπεδο.
Η Ελβετία χορήγησε στις γυναίκες το δικαίωμα ψήφου μόλις το 1971. Ενώ το συνολικό ποσοστό απασχόλησης των γυναικών, στο 80,4%, είναι πολύ πάνω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ, εξακολουθεί να έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά γυναικών πλήρους απασχόλησης στον ανεπτυγμένο κόσμο. Μόλις το 60% των Ελβετίδων εργάζονται με πλήρη απασχόληση, σε σύγκριση με 78% στον ΟΟΣΑ, σύμφωνα με στοιχεία της PwC από τον Μάρτιο. Για τους άνδρες, το ποσοστό είναι πάνω από 90%.
Οι εκκλήσεις για φορολογική μεταρρύθμιση έχουν γίνει εντονότερες καθώς περισσότερες γυναίκες έχουν εισέλθει στο εργατικό δυναμικό τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ελβετίας έκρινε ήδη από το 1984 ότι η άνιση φορολογική μεταχείριση μεταξύ παντρεμένων και άγαμων ζευγαριών ήταν αντισυνταγματική.
«Η τρέχουσα κατάσταση δημιουργεί ένα πραγματικό δίλημμα για τα ζευγάρια διπλής σταδιοδρομίας και ιδιαίτερα για τις γυναίκες», δήλωσε στους FT η Χέδερ Κερνς-Λι, συνεργαζόμενη καθηγήτρια στη σχολή επιχειρήσεων IMD στη Λωζάνη.
Άδηλοι γάμοι και φορολογικά διαζύγια
Το υπάρχον σύστημα έχει επίσης προκαλέσει αύξηση των «άδηλων γάμων», όπου τα ζευγάρια πραγματοποιούν μια τελετή αλλά δεν παντρεύονται νόμιμα, ακόμη και «φορολογικά διαζύγια», όπου τα πλούσια ζευγάρια χωρίζουν για να επωφεληθούν από χαμηλότερους ατομικούς φορολογικούς συντελεστές.
Η Κερνς-ΛΙ είπε ότι ένα ζευγάρι που γνώριζε υπολόγισε ότι θα είχε επιπλέον φορολογική επιβάρυνση έως και 40.000 ελβετικά φράγκα ετησίως. «Δεν είχε νόημα να παντρευτεί», είπε.
Ο προτεινόμενος νόμος είναι πλέον σχεδόν βέβαιο ότι θα αντιμετωπίσει δημοψήφισμα. Ακόμα κι αν η συντηρητική συμμαχία δεν καταφέρει να συγκεντρώσει τις 50.000 υπογραφές που απαιτούνται για δημοψήφισμα, οι οικονομικές επιτροπές στα καντόνια του Σόλοτουρν και του Άαργκαου ετοιμάζονται να εφαρμόσουν μια σπάνια χρησιμοποιούμενη συνταγματική διάταξη που επιτρέπει σε οκτώ καντόνια να επιβάλουν δημοψήφισμα.
Οι κάτοικοι της Ελβετίας φορολογούνται σε ομοσπονδιακό, καντονικό και δημοτικό επίπεδο. Η τρέχουσα πρόταση ισχύει μόνο για τον ομοσπονδιακό φόρο. Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι πολλά καντόνια έχουν ήδη προσπαθήσει να μετριάσουν την ποινή γάμου προσφέροντας εκπτώσεις για το δεύτερο εισόδημα, προσαρμόζοντας τις φορολογικές κλίμακες ή χρησιμοποιώντας μερικό διαχωρισμό εισοδήματος.
Η Μπετίνα Μπάλμερ, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου και παιδονευροχειρουργός, υπήρξε μια από τις πιο εξέχουσες πολιτικές υποστηρίκτριες του νομοσχεδίου. Είπε ότι μεγάλο μέρος της αντίστασης βασιζόταν στον φόβο της γραφειοκρατίας.
«Με αυτό το επιχείρημα οι γυναίκες δεν έπρεπε να έχουν δικαίωμα ψήφου», είπε η Μπάλμερ.
Επικαλέστηκε κυβερνητικά στοιχεία που δείχνουν ότι το 50% των Ελβετών θα ωφελούνταν από τη μεταρρύθμιση, το 36% δεν θα έβλεπε καμία αλλαγή και μόνο το 14% θα βρισκόταν σε χειρότερη θέση.
