Τώρα που ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, Τζερόμ Πάουελ, άφησε να εννοηθεί ότι η κεντρική τράπεζα θα μπορούσε σύντομα να μειώσει το βασικό της επιτόκιο, αντιμετωπίζει μια νέα πρόκληση: πώς να το κάνει χωρίς να φαίνεται ότι υποκύπτει στις απαιτήσεις του Λευκού Οίκου .
Επί μήνες, ο Πάουελ αγνοούσε σε μεγάλο βαθμό τις συνεχείς πιέσεις του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να μειώσει το κόστος δανεισμού. Ωστόσο, την Παρασκευή, σε μια πολυαναμενόμενη ομιλία του, ο Πάουελ άφησε να εννοηθεί ότι η Fed θα μπορούσε να κάνει ένα τέτοιο βήμα ήδη από την επόμενη συνεδρίασή της τον Σεπτέμβριο.
Η δύσκολη απόφαση
Θα είναι μια δύσκολη απόφαση για την Fed, η οποία πρέπει να την σταθμίσει σε σχέση με τον επίμονο πληθωρισμό και μια οικονομία που θα μπορούσε επίσης να βελτιωθεί κατά το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους. Και οι δύο τάσεις, εάν εμφανιστούν, θα μπορούσαν να κάνουν μια μείωση να φαίνεται πρόωρη.
Ο Τραμπ έχει προτρέψει τον Πάουελ να μειώσει τα επιτόκια, υποστηρίζοντας ότι «δεν υπάρχει πληθωρισμός» και λέγοντας ότι μια μείωση θα μείωνε τις πληρωμές τόκων της κυβέρνησης για το χρέος της, ύψους 37 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
Ο Πάουελ, από την άλλη πλευρά, έχει αφήσει να εννοηθεί ότι μια μείωση των επιτοκίων είναι πιθανή για λόγους αρκετά διαφορετικούς από αυτούς του Τραμπ: ανησυχεί ότι η οικονομία αποδυναμώνεται. Τα σχόλιά του την Παρασκευή σε οικονομικό συμπόσιο στο Εθνικό Πάρκο Γκραντ Τέτον στο Ουαϊόμινγκ έδειξαν επίσης ότι η Fed θα κινηθεί προσεκτικά και θα μειώσει τα επιτόκια με πολύ πιο αργό ρυθμό από ό,τι επιθυμεί ο Τραμπ.
Ο Αμερικανός τραπεζίτης επεσήμανε την οικονομική ανάπτυξη που «έχει επιβραδυνθεί σημαντικά κατά το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους», σε ετήσιο ρυθμό 1,2%, από 2,5% πέρυσι. Πρόσθεσε επίσης ότι υπήρξε «σημαντική επιβράδυνση» στη ζήτηση για εργαζόμενους, η οποία απειλεί να αυξήσει την ανεργία.
Ωστόσο, υπογράμμισε ότι οι δασμοί έχουν αρχίσει να αυξάνουν τις τιμές των αγαθών και θα μπορούσαν να συνεχίσουν να ωθούν τον πληθωρισμό υψηλότερα, μια πιθανότητα που οι αξιωματούχοι της Fed θα παρακολουθούν στενά και αυτό θα τους κάνει επιφυλακτικούς σχετικά με πρόσθετες μειώσεις επιτοκίων.
Το βασικό βραχυπρόθεσμο επιτόκιο της Fed, το οποίο επηρεάζει άλλα κόστη δανεισμού, όπως τα στεγαστικά δάνεια και τα δάνεια αυτοκινήτων, είναι αυτήν τη στιγμή 4,3%. Ο Τραμπ έχει ζητήσει να μειωθεί στο 1% – ένα επίπεδο που κανένας αξιωματούχος της Fed δεν υποστηρίζει.
Το στοίχημα της ανεξαρτησίας
Όπως και να προχωρήσει η Fed, πιθανότατα θα το κάνει αυτό συνεχίζοντας να επιβεβαιώνει την μακροχρόνια ανεξαρτησία της. Μια πολιτικά ανεξάρτητη κεντρική τράπεζα θεωρείται από τους περισσότερους οικονομολόγους κρίσιμη για την πρόληψη του πληθωρισμού, επειδή μπορεί να λάβει μέτρα, όπως η αύξηση των επιτοκίων για να φρενάρει την υπερθέρμανση της οικονομίας και να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό- που είναι πιο δύσκολο να γίνουν από τους αιρετούς αξιωματούχους.
Υπάρχουν 19 μέλη στην επιτροπή καθορισμού επιτοκίων της Fed, 12 εκ των οποίων ψηφίζουν για τις αποφάσεις σχετικά με τα επιτόκια. Μία από αυτές, η Μπεθ Χάμακ, πρόεδρος του παραρτήματος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας στο Κλίβελαντ, δήλωσε την Παρασκευή σε συνέντευξή της στο Associated Press ότι είναι προσηλωμένη στην ανεξαρτησία της Fed.
«Είμαι απόλυτα επικεντρωμένη… στο να διασφαλίσω ότι μπορώ να επιτύχω καλά αποτελέσματα για το κοινό και προσπαθώ να απομονώσω όλο τον άλλο θόρυβο», είπε.
Εξακολουθεί να ανησυχεί ότι η Fed πρέπει ακόμη να καταπολεμήσει τον επίμονο πληθωρισμό, μια άποψη που συμμερίζονται αρκετοί συνάδελφοι.
«Ο πληθωρισμός είναι πολύ υψηλός και έχει τάση προς τη λάθος κατεύθυνση», δήλωσε η Χάμακ. «Αυτή τη στιγμή μας βλέπω να απομακρυνόμαστε από τους στόχους μας όσον αφορά τον πληθωρισμό».
Καταχειροκροτήθηκε
Ο ίδιος ο Πάουελ δεν συζήτησε την ανεξαρτησία της Fed κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στο Ουαϊόμινγκ, όπου καταχειροκροτήθηκε από τους συγκεντρωμένους ακαδημαϊκούς, οικονομολόγους και αξιωματούχους κεντρικών τραπεζών από όλο τον κόσμο. Αλλά ο Άνταμ Πόζεν, πρόεδρος του Ινστιτούτου Peterson για τη Διεθνή Οικονομία, δήλωσε ότι αυτή ήταν πιθανότατα μια σκόπιμη επιλογή και είχε ως στόχο, ειρωνικά, να καταδείξει την ανεξαρτησία της Fed.
«Το ότι δεν μίλησαν για ανεξαρτησία ήταν ένας τρόπος να προσπαθήσουν όσο καλύτερα μπορούσαν να δείξουν ότι προχωράμε με την υπόθεση», είπε ο Πόζεν. «Εξακολουθούμε να έχουμε μια πολιτισμένη εσωτερική συζήτηση σχετικά με την ουσία του ζητήματος. Και ακόμα κι αν ευχαριστεί τον πρόεδρο, θα πάρουμε τη σωστή απόφαση».
Ήταν σε αυτό το πλαίσιο που ο Τραμπ ενέτεινε την δική του εκστρατεία πίεσης εναντίον ενός άλλου κορυφαίου αξιωματούχου της Fed.
Η περίπτωση της Κουκ
Ο Τραμπ δήλωσε ότι θα απολύσει την κυβερνήτη της Fed, Λίζα Κουκ, αν δεν παραιτηθεί από τη θέση της. Ο Μπιλ Πουλτ, διορισμένος από τον Τραμπ για να ηγηθεί του οργανισμού που ρυθμίζει τους γίγαντες των στεγαστικών δανείων Fannie Mae και Freddie Mac, ισχυρίστηκε την Τετάρτη ότι η Κουκ διέπραξε απάτη με στεγαστικά δάνεια όταν αγόρασε δύο ακίνητα το 2021. Δεν της έχουν απαγγελθεί κατηγορίες.
Η Κουκ έχει δηλώσει ότι δεν θα «εκφοβιστεί» ώστε να παραιτηθεί από τη θέση της. Αρνήθηκε την Παρασκευή να σχολιάσει την απειλή του Τραμπ.
Αν η Κουκ απομακρυνθεί με κάποιο τρόπο, αυτό θα δώσει στον Τραμπ την ευκαιρία να τοποθετήσει έναν πιστό του στο διοικητικό συμβούλιο της Fed. Τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου ψηφίζουν για όλες τις αποφάσεις για τα επιτόκια. Έχει ήδη προτείνει έναν κορυφαίο οικονομολόγο του Λευκού Οίκου, τον Στίβεν Μίραν , για να αντικαταστήσει την πρώην κυβερνήτη Αντριάνα Κούγκλερ, η οποία παραιτήθηκε την 1η Αυγούστου.
Ο Τραμπ είχε απειλήσει προηγουμένως να απολύσει τον Πάουελ, αλλά δεν το έχει κάνει. Ο Τραμπ διόρισε τον Πάουελ στα τέλη του 2017. Η θητεία του ως προέδρου λήγει σε περίπου εννέα μήνες.
Μακρά… έχθρα
Ο Πάουελ δεν είναι άγνωστος στις επιθέσεις του Τραμπ. Ο Μάικλ Στρέιν, διευθυντής μελετών οικονομικής πολιτικής στο Αμερικανικό Ινστιτούτο Επιχειρήσεων, σημείωσε ότι ο πρόεδρος τον κατηγόρησε επίσης το 2018 για την αύξηση των επιτοκίων, αλλά αυτό δεν σταμάτησε τον Πάουελ.
«Ο πρόεδρος έχει μακρά ιστορία άσκησης πιέσεων στον πρόεδρο Πάουελ», είπε ο Στρέιν. «Και ο πρόεδρος Πάουελ έχει μακρά ιστορία αντίστασης σε αυτή την πίεση. Επομένως, θα ήταν περίεργο, νομίζω, αν φεύγοντας από την πόρτα, υποχωρούσε για πρώτη φορά».
Ωστόσο, πιστεύει ότι ο Πάουελ υπερεκτιμά τον κίνδυνο περαιτέρω αποδυνάμωσης της οικονομίας και αύξησης της ανεργίας. Εάν ο πληθωρισμός επιδεινωθεί ενώ οι προσλήψεις συνεχίζονται, αυτό θα μπορούσε να αναγκάσει την Fed να αντιστρέψει την πορεία της και να αυξήσει ξανά τα επιτόκια τον επόμενο χρόνο.
«Αυτό θα έβλαπτε περαιτέρω την αξιοπιστία της Fed όσον αφορά τη διατήρηση χαμηλού και σταθερού πληθωρισμού», εξήγησε.
