Οι ΗΠΑ σταμάτησαν τις εργασίες σε ένα υπεράκτιο αιολικό πάρκο αξίας 1,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων που ανήκει στον δανέζικο κατασκευαστή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας Ørsted, ώρες αφότου ο υπουργός Εξωτερικών της Δανίας στάθηκε δίπλα στον κυβερνήτη της Καλιφόρνιας Γκάβιν Νιούσομ – τον αυτοαποκαλούμενο Δημοκρατικό ηγέτη της «αντίστασης» στον Ντόναλντ Τραμπ.
Ακόμη κι ήταν σύμπτωση τα δύο γεγονότα της Παρασκευής, οι αγορές δεν περίμεναν να το μάθουν: Οι μετοχές της Ørsted έπεσαν σε ιστορικό χαμηλό. Αυτό που κάποτε φαινόταν σαν μια μικρή εμπορική συμπλοκή, τώρα μοιάζει με γεωπολιτική επίθεση.
Για τους Δανούς αξιωματούχους, προσθέτει βάρος σε ένα ερώτημα που απασχολεί σιωπηλά το βασίλειο από τότε που ο πρόεδρος των ΗΠΑ έφερε για πρώτη φορά την ιδέα της κατάληψης της Γροιλανδίας: πώς να διαχειριστείτε μια συμμαχία με μια υπερδύναμη που αρχίζει να δρα σαν απειλή;
Άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Καναδά και του Παναμά, έχουν επίσης υποστεί το κύριο βάρος των επεκτατικών φιλοδοξιών του Τραμπ. Αλλά Δανοί αξιωματούχοι, πρώην και νυν, είπαν στους Financial Times ότι η εστίασή του στη Γροιλανδία – ένα ημιαυτόνομο τμήμα του βασιλείου της Δανίας – είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη.
«Το τρομακτικό με τη ρητορική του Τραμπ είναι ότι μοιάζει πολύ με τη ρητορική του [Βλαντιμίρ] Πούτιν και του Σι Τζινπίνγκ», δήλωσε στους FT ο Άντερς Φογκ Ράσμουσεν, πρώην πρωθυπουργός της Δανίας και πρώην επικεφαλής του ΝΑΤΟ, μιλώντας πριν από την κίνηση του Ørsted. Θα μπορούσε να ενθαρρύνει τους Ρώσους και Κινέζους προέδρους σε Ουκρανία και Ταϊβάν αντίστοιχα, υποστήριξε.
«Πρέπει να φερόμαστε στον Τραμπ με τον ίδιο τρόπο που φερόμαστε στον Πούτιν και τον Σι Τζινπίνγκ», υποστήριξε ο Ράσμουσεν. «Οι αυταρχικοί σέβονται μόνο ένα πράγμα: την εξουσία, μια σταθερή στάση. Πρέπει να υπερασπίζεσαι τις δικές σου αξίες και τα συμφέροντα σου».
Αμηχανία για τον χειρισμό Τραμπ
Οι αξιωματούχοι στην Κοπεγχάγη και στην πρωτεύουσα της Γροιλανδίας Νουούκ, εξακολουθούν να προσπαθούν να σταθμίσουν την αντίδρασή τους στον Τραμπ. Αρχικά, προσπάθησαν να ακολουθήσουν πολύ ήπια προσέγγιση, επιμένοντας ότι κι αυτοί ενδιαφέρονταν να συζητήσουν το ενδιαφέρον της Αμερικής για αυξημένη ασφάλεια στην Αρκτική.
Αλλά τους τελευταίους μήνες έχουν γίνει πιο δυναμικοί. Η Δανία ανακοίνωσε πριν από το καλοκαίρι ότι δύο ελικόπτερα της είχαν προσγειωθεί στη Γροιλανδία, η φρεγάτα Niels Juel περιπολούσε τα ύδατά της και σύντομα θα έφταναν και μαχητικά αεροσκάφη.
Λίγο αργότερα ακολούθησε επίσκεψη του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν στη Γροιλανδία, όπου δήλωσε για τις προτάσεις του Τραμπ: «Δεν νομίζω ότι κάνουν τέτοια οι σύμμαχοι».
Το ερώτημα τώρα είναι εάν το Ørsted — το οποίο ανήκει κατά 50% στο δανικό κράτος — έχει γίνει μέρος του σκιώδους πολέμου στη Γροιλανδία.
Ο Νιούσομ και ο Λαρς Λόκε Ρασμούσεν, υπουργός Εξωτερικών της Δανίας και πρώην πρωθυπουργός, ήταν όλο χαμόγελα την Παρασκευή στην Καλιφόρνια, αλλά άλλοι εξέφρασαν αμφιβολίες για τη σκοπιμότητα μιας τέτοιας επίσκεψης, δεδομένων των εντάσεων μεταξύ Κοπεγχάγης και Ουάσινγκτον.
Η Γροιλανδία είναι εξίσου προβληματισμένη από το γεγονός ότι η Ουάσινγκτον ενεργεί περισσότερο ως εχθρός παρά ως φίλος. Η Ναάγια Ναθάνιελσεν, υπουργός Επιχειρήσεων, Ορυκτών και Ενέργειας της Γροιλανδίας, λέει ότι οι 57.000 κάτοικοι έχουν μπερδευτεί από τον επεκτατισμό που ασπάζεται αυτός που είναι τελικά ο κύριος εγγυητής ασφάλειάς του.
«Η ιδέα της προσάρτησης άλλων χωρών φαινόταν να ανήκει στο παρελθόν… Αυτή τη στιγμή, προσπαθούμε να προσαρμοστούμε. Ήμασταν λίγο αφελείς, όλοι μας», είπε.
Η δυσκολία τόσο για τη Δανία όσο και για τη Γροιλανδία θα είναι να βρουν έναν τρόπο να κατευνάσουν τις ΗΠΑ. Δανοί αξιωματούχοι λένε ότι οι δύο δημόσια δηλωμένοι λόγοι του Τραμπ για την επιθυμία του για Γροιλανδία – η εθνική ασφάλεια και τα κοιτάσματα σπάνιων ορυκτών – είναι κάτι που είναι εφικτό χωρίς κατάληψη.
Μυστήριο τι θέλει ο Τραμπ
Οι ΗΠΑ έχουν ήδη στρατιωτική βάση στη Γροιλανδία. Τόσο η Κοπεγχάγη όσο και το Νούουκ έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι είναι ανοιχτές σε μεγαλύτερη αμερικανική παρουσία, ακόμη και αν η ίδια η Ουάσινγκτον έχει μειώσει τον αριθμό των στρατευμάτων τις τελευταίες δεκαετίες.
Ομοίως, η Γροιλανδία προσπαθεί απεγνωσμένα να προσελκύσει διεθνείς επενδυτές στον μεταλλευτικό της τομέα, αλλά οι περισσότεροι έχουν αποθαρρυνθεί από το υψηλό κόστος, το αφιλόξενο κλίμα και τους μεγάλους χρόνους αποπληρωμής.
Ορισμένοι στην Κοπεγχάγη πιστεύουν ότι το βασικό κίνητρο του Τραμπ είναι η απόκτηση νέων εδαφών. «Είναι άνθρωπος των ακινήτων και αυτή θα ήταν μια μεγάλη συμφωνία ακινήτων», λέει ένας Δανός αξιωματούχος.
Η τρέχουσα στρατηγική της Δανίας είναι να κερδίσει χρόνο. Ο Τραμπ εξέφρασε την επιθυμία του για τη Γροιλανδία μια φορά πριν το 2019, αλλά η ιστορία εξανεμίστηκε μέσα σε λίγους μήνες καθώς εισήλθε σε φάση επανεκλογής. Αυτή τη φορά, έχει μια πλήρη τετραετή θητεία, αλλά έχει πει λιγότερα γι’ αυτό τους τελευταίους μήνες.
Για την Ørsted, ο χρόνος δεν είναι πολυτέλεια, δεδομένου ότι ο ισολογισμός της ήταν ήδη υπό πίεση. Η κυβέρνηση Τραμπ εξέδωσε παρόμοια εντολή διακοπής λειτουργίας ενός αιολικού πάρκου που ανήκει στην Equinor, τον νορβηγικό ενεργειακό όμιλο. Αλλά είχε τον Γενς Στόλτενμπεργκ, υπουργό Οικονομικών της Νορβηγίας, πρώην επικεφαλής του ΝΑΤΟ και στενό σύμμαχο του Τραμπ, για να υπερασπιστεί την θέση της.
Δυστυχώς για την Ørsted, οι δεσμοί της Δανίας με τον Λευκό Οίκο δεν είναι τόσο ισχυροί.
