Μετά τη συνάντησή του με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ στην Αλάσκα, ο ρώσος Βλαντιμίρ Πούτιν -υιοθετώντας τη ρητορική του ομολόγου του) δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι η Ρωσία και οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να κάνουν περισσότερες δουλειές μαζί – για παράδειγμα, μεταξύ των ακτών τους στον Ειρηνικό.
«Ανυπομονούμε για συμφωνίες», απάντησε ο Τραμπ.
Υπάρχει όμως και κάτι, που οι δύο ηγέτες δεν είπαν ξεκάθαρα, αλλά μια σειρά από γεγονότα άφησαν να εννοηθεί: πίσω από κλειστές πόρτες, οι μεγαλύτερες ενεργειακές εταιρείες των χωρών τους έχουν ήδη σκιαγραφήσει έναν οδικό χάρτη για την επιστροφή στην επιχειρηματική δραστηριότητα, αντλώντας κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στα ανοικτά των ανατολικών ακτών της Ρωσίας.
Σύμφωνα με πηγές που επικαλείται η Wall Street Journal, σε μυστικές συνομιλίες με τη μεγαλύτερη κρατική ενεργειακή εταιρεία της Ρωσίας φέτος, ένα ανώτερο στέλεχος της ExxonMobil συζήτησε την επιστροφή στο τεράστιο έργο Sakhalin εάν οι δύο κυβερνήσεις δώσουν το πράσινο φως στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής διαδικασίας στην Ουκρανία.
Είναι τέτοια η ευαισθησία που ελάχιστοι άνθρωποι στην ExxonMobil γνώριζαν ότι είχαν πραγματοποιηθεί οι συνομιλίες. Των συζητήσεων από την πλευρά του αμερικανικού ενεργειακού κολοσσού, ηγήθηκε ένα από τα κορυφαία στελέχη του, ο ανώτερος αντιπρόεδρος Νιλ Τσάπμαν, ενδεικτικό της βαρύτητας της κατάστασης.
Υπό τις κυβερνήσεις Μπάιντεν και Τραμπ, η Exxon και άλλες εταιρείες είχαν την εξουσιοδότησης αλλά και άδεια από το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ για να διεξάγουν συνομιλίες σχετικά με τα αχρησιμοποίητα περιουσιακά στοιχεία με Ρώσους ομολόγους τους, δήλωσε ένα από τα άτομα που γνωρίζουν τις συζητήσεις. Ο πρώτος γύρος διαπραγματεύσεων πραγματοποιήθηκε λίγο μετά την αποχώρηση της Exxon από τη Ρωσία το 2022.
Στήριξη από την κυβέρνηση
Μάλιστα ανώτερος αξιωματούχος της κυβέρνησης αποκάλυψε στη WSJ, ότι στελέχη της Exxon ζήτησαν από τον Λευκό Οίκο υποστήριξη σε περίπτωση που η εταιρεία επιστρέψει στη Ρωσία και έλαβαν θετική ανταπόκριση. Ο διευθύνων σύμβουλος Ντάρεν Γουντς συζήτησε την πιθανή επιστροφή της Exxon με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο τις τελευταίες εβδομάδες.
Η επανέναρξη των δραστηριοτήτων στη Ρωσία θα σηματοδοτούσε μια δραματική αλλαγή μετά την άτακτη ρήξη της Exxon με τη Μόσχα, όταν ο Πούτιν επιτέθηκε στην Ουκρανία το 2022. Ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου της Δύσης εισέβαλε βαθύτερα στη Ρωσία από τις περισσότερες άλλες εταιρείες μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης. Η υποχώρησή της μετά την εισβολή ήταν αντίστοιχα πιο έντονη.
Το Sakhalin-1, που πήρε το όνομά του από ένα ρωσικό νησί, ήταν μία από τις μεγαλύτερες επενδύσεις της Exxon, η οποία συμφωνήθηκε για πρώτη φορά το 1995. Η Exxon διηύθυνε την επιχείρηση και κατείχε το 30% μαζί με την κρατική Rosneft, καθώς και ιαπωνικές και ινδικές εταιρείες, οι οποίες εξακολουθούν να υπάρχουν εκεί.
Όταν οι δυτικές επιχειρήσεις εγκατέλειψαν τη Ρωσία μετά την εισβολή, η Exxon μείωσε την παραγωγή και δήλωσε ότι θα πουλούσε το μερίδιό της, μειώνοντας την αξία του κατά πάνω από 4 δισεκατομμύρια δολάρια. Η Μόσχα μπλόκαρε την πώληση και στη συνέχεια εξαφάνισε το μερίδιο της Exxon. Η Exxon είχε χαρακτηρίσει την κίνηση ως απαλλοτρίωση.
Η πετρελαϊκή βιομηχανία της Ρωσίας
Η πετρελαϊκή βιομηχανία της Ρωσίας κατάφερε να διατηρήσει την παραγωγή πετρελαίου σε υψηλά επίπεδα παρά τις κυρώσεις , αλλά οι αναλυτές λένε ότι η παραγωγική ικανότητα τελικά θα διαβρωθεί λόγω έλλειψης τεχνογνωσίας και επενδύσεων. Οι επιθέσεις με ουκρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε διυλιστήρια και αγωγούς έχουν παρεμποδίσει τον εγχώριο εφοδιασμό της χώρας με καύσιμα τις τελευταίες εβδομάδες.
Οι συζητήσεις μεταξύ της Exxon και της Rosneft σχετικά με την επανεκκίνηση της συνεργασίας τους εντάθηκαν γύρω στην περίοδο της ορκωμοσίας του Τραμπ τον Ιανουάριο.
Τον Φεβρουάριο, ανώτεροι αξιωματούχοι των ΗΠΑ και της Ρωσίας συναντήθηκαν δημόσια στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας για να ξεκινήσουν συνομιλίες σχετικά με τον τερματισμό του πολέμου. Εκείνη την εποχή, η Ρωσία αμφισβήτησε την υπόσχεση επενδυτικών ευκαιριών για αμερικανικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των ενεργειακών αναπτύξεων στην Αρκτική.
Ιδιωτικά, ο Τσάπμαν της Exxon συναντήθηκε με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Rosneft, Ιγκόρ Σετσίν, στην πρωτεύουσα του Κατάρ, Ντόχα, σύμφωνα με πληροφορίες από άτομα που γνωρίζουν τις συζητήσεις. Ο Σετσίν , στενός σύμμαχος του Πούτιν, υπόκειται σε κυρώσεις από τις ΗΠΑ, πράγμα που σημαίνει ότι οι περισσότεροι Αμερικανοί απαγορεύεται να συναλλάσσονται μαζί του χωρίς την άδεια του Υπουργείου Οικονομικών που έχει λάβει η ExxonMobil.
Ο Σετσίν αρέσκεται να συναντά ξένους επιχειρηματίες και κυβερνητικούς ηγέτες στο Κατάρ, του οποίου το κρατικό επενδυτικό ταμείο έχει μερίδιο στη Rosneft. Το Κατάρ έχει διαμορφώσει έναν ρόλο ως ουδέτερος μεσολαβητής σε παγκόσμιες συγκρούσεις.
Τα… «άλλα» ενεργειακά deals
Το Reuters ανέφερε νωρίτερα ότι αξιωματούχοι της αμερικανικής και της ρωσικής κυβέρνησης συζήτησαν ενεργειακές συμφωνίες αυτόν τον μήνα, συμπεριλαμβανομένης της πιθανής επιστροφής της Exxon.
Υπάρχει ένα πρότυπο για την εμπλοκή της Exxon στο κοίτασμα της Σαχαλίνης: η συμφωνία κατανομής της παραγωγής που συνήψε η κοινοπραξία με τη ρωσική κυβέρνηση τη δεκαετία του 1990. Το πετρέλαιο άρχισε να ρέει το 2005. Οι εξαγωγές από τη Σαχαλίνη κατευθύνονται κυρίως σε Ασιάτες αγοραστές, οι οποίοι συνέχισαν να αγοράζουν ρωσικό αργό πετρέλαιο μετά την εισβολή, σε αντίθεση με τις ευρωπαϊκές εταιρείες που την απέρριψαν.
Τα διάταγμα Πούτιν
Ο Πούτιν αφαίρεσε ένα εμπόδιο για την επιστροφή της Exxon την ίδια ημέρα με τη σύνοδο κορυφής στην Αλάσκα. Υπέγραψε διάταγμα που επιτρέπει σε ξένες εταιρείες να κατέχουν μετοχές στη ρωσική εταιρεία που λειτουργεί το Sakhalin από την αποχώρηση της Exxon. Οι όροι περιλαμβάνουν την παροχή εξοπλισμού και ανταλλακτικών στο εξωτερικό, καθώς και την άσκηση πιέσεων για την άρση των κυρώσεων.
Η επανείσοδος της Exxon πιθανότατα θα εξαρτηθεί από τους όρους που θα προσφέρει η Ρωσία. Η εταιρεία επιδιώκει να ανακτήσει τις ζημίες από την έξοδο της από το Σαχαλίν, τουλάχιστον, ανέφεραν στη WSJ ορισμένα από τα άτομα που γνωρίζουν τις συζητήσεις.
Στενοί δεσμοί
Οι στενοί δεσμοί της ExxonMobil με τη Ρωσία χάρισαν στον τότε διευθύνοντα σύμβουλο Rex Tillerson ένα παράσημο του Τάγματος Φιλίας από τον Πούτιν το 2013. Οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τον Πούτιν τον επόμενο χρόνο ανάγκασαν την Exxon να εγκαταλείψει ορισμένες από τις ρωσικές της επιχειρήσεις, αλλά το Sakhalin δεν υπέστη καμία ζημιά.
Παρά την ένταση μετά την εισβολή του 2022, η Exxon διατήρησε παρασκηνιακές επικοινωνίες με την κρατική Rosneft καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου, δήλωσαν ορισμένοι από τους ανθρώπους που γνωρίζουν τις συζητήσεις.
Ο ενεργειακός πλούτος της Ρωσίας παραμένει ένα μεγάλο έπαθλο για τις δυτικές εταιρείες σε περίπτωση λήξης του πολέμου. Όταν η ExxonΜοβιλ αποχώρησε, το Sakhalin αντιπροσώπευε περίπου το 3% της παραγωγής πετρελαίου της, μια μικρή αλλά αποδεδειγμένη πηγή αργού πετρελαίου. Η εταιρεία συνεργαζόταν επίσης με τη Rosneft για την ανάπτυξη των αποθεμάτων φυσικού αερίου της, τα οποία θα εξάγονταν ως κατεψυγμένο υγρό σε δεξαμενόπλοια.
Η Rosneft ελπίζει να επωφεληθεί από το κεφάλαιο, την τεχνολογία και τη διοικητική εμπειρογνωμοσύνη της Exxon, δήλωσε μία από τις πηγές.
Πώς άλλαξαν τα δεδομένα
Αν κάνει πίσω, η Exxon θα βρει ένα διαφορετικό περιβάλλον για να κάνει επιχειρήσεις. Η οικονομία της Ρωσίας έχει επιβραδυνθεί υπό την πίεση των κυρώσεων, των υψηλών επιτοκίων και του πληθωρισμού. Οι κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων από το κράτος είναι συνηθισμένες. Και σε καιρό πολέμου, το Κρεμλίνο έχει αναλάβει ακόμη μεγαλύτερο έλεγχο της τεράστιας ενεργειακής βιομηχανίας της χώρας.
Η αγορά για το ρωσικό πετρέλαιο έχει αλλάξει . Η Ευρώπη έχει απογαλακτιστεί από το ρωσικό αργό πετρέλαιο, ενώ τα διυλιστήρια στην Ινδία και την Κίνα το έχουν αρπάξει. Οι έμποροι που αγοράζουν και πωλούν πετρέλαιο το κάνουν κυρίως μέσω αδιαφανών εταιρειών στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Ο Τραμπ είχε εκφράσει την αντίθεσή του με τον Πούτιν αυτή την άνοιξη, αποκλείοντας κάθε άμεση προοπτική επιστροφής δυτικών επιχειρήσεων στη Ρωσία, μέχρι που φάνηκε να τον συμπαθεί ξανά στην Αλάσκα αυτόν τον μήνα.
Στοιχεία παραγωγής και εσόδων
Όπως γράφει το energynewsbeat.co το έργο Sakhalin-1 επικεντρώνεται στην ανάπτυξη τριών κοιτασμάτων — Chayvo, Odoptu και Arkutun-Dagi — στη θάλασσα του Okhotsk, με εκτιμώμενα αποθέματα 2,3 δισεκατομμυρίων βαρελιών πετρελαίου και 485 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου.
Πριν από την έξοδο της Exxon, το έργο ήταν υψηλής απόδοσης, παράγοντας περίπου 220.000 βαρέλια πετρελαίου την ημέρα (bpd) το 2021.
Εάν η Exxon επιστρέψει, αυτό θα μπορούσε να σηματοδοτήσει ένα ευρύτερο άνοιγμα των ρωσικών ενεργειακών περιουσιακών στοιχείων σε δυτικές επενδύσεις
Ωστόσο, η κήρυξη ανωτέρας βίας οδήγησε σε δραματική κατάρρευση της παραγωγής, η οποία μειώθηκε σε μόλις 10.000 βαρέλια την ημέρα στα μέσα του 2022.
Υπό τον νέο ρωσικό φορέα εκμετάλλευσης, η παραγωγή αποκαταστάθηκε πλήρως έως τον Ιανουάριο του 2023, επιστρέφοντας στα επίπεδα προ κρίσης, περίπου 220.000 bpd. Το 2024, η παραγωγή σημείωσε μείωση 9,8% από τα επίπεδα του 2023, αν και δεν αποκαλύφθηκαν ακριβή στοιχεία για το προηγούμενο έτος, γεγονός που υποδηλώνει μείωση σε περίπου 198.000 βαρέλια την ημέρα με βάση ιστορικά benchmarks.
Τα στοιχεία εσόδων για το Sakhalin-1 είναι λιγότερο διαφανή υπό ρωσική διαχείριση, αλλά η ιστορική απόδοση παρέχει ένα συγκεκριμένο πλαίσιο. Το 2018, το έργο απέδωσε πάνω από 11,63 εκατομμύρια τόνους πετρελαίου και συμπυκνωμάτων (που ισοδυναμούν με περίπου 232.000 bpd) και 2,48 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, δημιουργώντας έσοδα δισεκατομμυρίων στις ισχύουσες τιμές.
Με τις τρέχουσες τιμές πετρελαίου, περίπου στα 80 δολάρια ανά βαρέλι, τα ετήσια ακαθάριστα έσοδα θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα 5,8 δισεκατομμύρια δολάρια για παραγωγή 200.000 bpd, που κατανέμονται μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών. Για το 2025, η παραγωγή αναμένεται να σταθεροποιηθεί, αλλά οι διακοπές λειτουργίας για λόγους συντήρησης – όπως αυτή που έχει προγραμματιστεί για τον Αύγουστο και θα μπορούσε να σταματήσει προσωρινά την παραγωγή αργού – ενδέχεται να επηρεάσουν τα στοιχεία.
Η πιθανή απόδοση της Exxon θα μπορούσε να ενισχύσει την αποδοτικότητα και την παραγωγή, δεδομένου του ιστορικού της ρόλου ως φορέα εκμετάλλευσης.
Επιπτώσεις για τον ενεργειακό τομέα
Εάν η Exxon επιστρέψει, αυτό θα μπορούσε να σηματοδοτήσει ένα ευρύτερο άνοιγμα των ρωσικών ενεργειακών περιουσιακών στοιχείων σε δυτικές επενδύσεις, ενδεχομένως σταθεροποιώντας την παγκόσμια προσφορά πετρελαίου εν μέσω ασταθών τιμών. Ωστόσο, παραμένουν εμπόδια όπως η συμμόρφωση με τις κυρώσεις και τα αποτελέσματα της διαιτησίας. Προς το παρόν, το διάταγμα αντιπροσωπεύει μια μισάνοιχτη πόρτα – το αν η ExxonMobil θα τα καταφέρει εξαρτάται από τα αποτελέσματα των συνομιλιών και τους μελλοντικούς γεωπολιτικούς ελιγμούς.
Για την κυβέρνηση Τραμπ, η Ενεργειακή Κυριαρχία περιλαμβάνει την ενέργεια και τις υπηρεσίες πετρελαϊκών κοιτασμάτων ως κορυφαίες προτεραιότητες. Αυτό θα υποστήριζε επίσης τους εξαντλημένους ρωσικούς πόρους στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, οι οποίοι φαίνεται να έχουν εξαντληθεί στο έπακρο.
