Οι χρηματοπιστωτικές αγορές δεν έχουν αποτιμήσει πλήρως τους κινδύνους που ενέχουν οι επιθέσεις του Ντόναλντ Τραμπ κατά της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed), οι οποίοι περιλαμβάνουν υψηλότερο πληθωρισμό και απώλεια εμπιστοσύνης στο δημόσιο χρέος των ΗΠΑ, προειδοποιούν οικονομολόγοι σε έρευνα των Financial Times.
Οι παρεμβάσεις του προέδρου των ΗΠΑ κατά της ισχυρότερης κεντρικής τράπεζας στον κόσμο έχουν προκαλέσει φόβους ότι η αρμοδιότητα της Fed να καθορίζει τα επιτόκια για τον έλεγχο του πληθωρισμού θα τεθεί σε κίνδυνο. Στην έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 94 οικονομολόγους με έδρα τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, πολλοί φοβούνταν ότι οι επιθέσεις θα οδηγήσουν σε μόνιμη αλλαγή της Fed προς την προτεραιότητα της απασχόλησης και τη μείωση του κόστους δανεισμού της κυβέρνησης, μόλις λήξει η θητεία του προέδρου Τζερόμ Πάουελ το επόμενο έτος.
Η Fed ως μαριονέτα της κυβέρνησης
«Η Fed θα γίνει μαριονέτα της κυβέρνησης», δήλωσε η Christiane Baumeister, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο της Notre Dame, η οποία ήταν μεταξύ των ερωτηθέντων. Διάφοροι άλλοι συμμετέχοντες χαρακτήρισαν τις προοπτικές για τη νομισματική πολιτική των ΗΠΑ ως «φρικτές», «χάος» και «καταστροφή». Ο Τραμπ έχει επιτεθεί επανειλημμένα στη Fed από την αρχή της δεύτερης θητείας του, αποκαλώντας τον Πάουελ «βλάκα» για την άρνησή του να μειώσει τα επιτόκια φέτος.
Ο Λευκός Οίκος ενέτεινε τις επιθέσεις του στα τέλη Αυγούστου, ανακοινώνοντας την άμεση απόλυση της διοικητή της Fed, Λίζα Κουκ.
Η Κουκ αρνήθηκε να αποχωρήσει και αντιμετωπίζει τον Τραμπ στα δικαστήρια, σε μια υπόθεση που, σύμφωνα με νομικούς, θα αποτελέσει δοκιμασία για το πόση εξουσία μπορεί να ασκήσει ο Λευκός Οίκος στην κεντρική τράπεζα.
Τι δείχνει η έρευνα
Στην ηλεκτρονική δημοσκόπηση που διεξήχθη μεταξύ Τετάρτης και Παρασκευής της περασμένης εβδομάδας σε οικονομολόγους του ακαδημαϊκού και του ιδιωτικού τομέα, 89 από τους 94 συμμετέχοντες προειδοποίησαν ότι η διαμάχη είχε ήδη βλάψει την αξιοπιστία της Fed.
Περισσότεροι από το ένα τέταρτο των οικονομολόγων φοβούνται ότι μέχρι το τέλος της θητείας του Τραμπ το 2029, η Fed δεν θα είναι σε θέση να εκπληρώσει την αποστολή της να καθορίζει το κόστος δανεισμού των ΗΠΑ χωρίς πολιτική επιρροή, αν και το 45% θεωρεί ότι είναι πολύ νωρίς για να προβλέψει σε ποια κατάσταση θα βρίσκεται η κεντρική τράπεζα μέχρι τότε.
Περισσότερο από το ένα πέμπτο — 28% — είναι συγκρατημένα αισιόδοξοι, προβλέποντας ότι, αν και η ανεξαρτησία της Fed θα έχει μειωθεί έως το 2029, θα εξακολουθεί να είναι σε θέση να εκτελεί τα καθήκοντά της. Το Κογκρέσο ασκεί έλεγχο στην εξουσία του Λευκού Οίκου, καθώς απαιτείται πλειοψηφία στη Γερουσία για την έγκριση των προτάσεων του προέδρου για ανώτερα στελέχη και για την έγκριση αλλαγών στη διακυβέρνηση της κεντρικής τράπεζας. Η ακρόαση για τον τελευταίο υποψήφιο του Τραμπ για τη θέση του διοικητή, τον Στίβεν Μιράν, έχει προγραμματιστεί για την Πέμπτη.
Υπάρχει συναίνεση μεταξύ των οικονομολόγων ότι οι επιθέσεις του Τραμπ — εάν οδηγήσουν σε αποδυνάμωση της ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας — θα προκαλέσουν ζημιά στην μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.
«Αυτός είναι ένας τομέας στον οποίο συμφωνούν οι περισσότεροι οικονομολόγοι», δήλωσε ο Rüdiger Bachmann, καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, προσθέτοντας ότι η ανεξαρτησία της Fed «οδηγεί σε χαμηλότερο και πιο σταθερό πληθωρισμό και χρηματοπιστωτική σταθερότητα».
Οι επιθέσεις Τραμπ και ο πληθωρισμός
Οι επιθέσεις του Τραμπ κινδύνευαν να εξαπολύσουν ισχυρές πληθωριστικές δυνάμεις, σύμφωνα με το 42% των συμμετεχόντων. Ένα άλλο 35% δήλωσε ότι η μεγαλύτερη απειλή ήταν η πιθανή απώλεια της εμπιστοσύνης των επενδυτών στα αμερικανικά κρατικά ομόλογα.
Η πλειοψηφία — 52% — των ερωτηθέντων αναμένει ότι η εστίαση της Fed θα αλλάξει ήδη από το επόμενο έτος, μετά τη λήξη της θητείας του Πάουελ ως προέδρου, προβλέποντας ότι η κεντρική τράπεζα θα δώσει τότε μεγαλύτερη έμφαση στη μείωση του κόστους δανεισμού της κυβέρνησης και στην απασχόληση «σε βάρος της σταθερότητας των τιμών».
Μόνο ένας ερωτώμενος δήλωσε ότι οι επιθέσεις του Τραμπ κατά της ανεξαρτησίας της Fed δεν συνιστούσαν «σημαντικό κίνδυνο» για την οικονομία.
Η Fed έχει το δικαίωμα να καθορίζει τα επιτόκια χωρίς πολιτική πίεση από το 1951. Αν και αρκετοί πρόεδροι των ΗΠΑ έχουν ζητήσει χαμηλότερο κόστος δανεισμού κατά τις τελευταίες δεκαετίες, κανένας δεν ήταν τόσο επιθετικός όσο ο Τραμπ.
Ο πρόεδρος θέλει το κόστος δανεισμού στο 1% για να τονώσει την οικονομία και να μειώσει το κόστος αναχρηματοδότησης της κυβέρνησης κατά «εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια».
ΗΠΑ όπως…Τουρκία
«Οι χρηματοπιστωτικές αγορές ενδέχεται να μην αντιδράσουν αρκετά ώστε να κάνουν τη διαφορά», δήλωσε ο Derek Tang της LH Meyer, προσθέτοντας ότι η επιτυχία του Τραμπ στην απειλή της Fed «ενδέχεται να ενθαρρύνει μόνο επιθέσεις σε άλλες κεντρικές τράπεζες».
«Για να κατανοήσουμε τους κινδύνους που διατρέχει ο Λευκός Οίκος προσπαθώντας να υποτάξει την κεντρική τράπεζα, αρκεί να κοιτάξουμε την Τουρκία», δήλωσε ο Moritz Kraemer, επικεφαλής οικονομολόγος της γερμανικής τράπεζας LBBW, προσθέτοντας ότι το δολάριο ΗΠΑ «έχει περισσότερη αξιοπιστία να χάσει» από την τουρκική λίρα.
Ο Karsten Junius, της ιδιωτικής τράπεζας J Safra Sarasin, δήλωσε ότι η Fed θα πρέπει να «αγωνιστεί για την επιβίωσή της ή να διακινδυνεύσει μια κρίση του δολαρίου ΗΠΑ».
Προηγούμενες απειλές για την απόλυση του Πάουελ προκάλεσαν έντονη αντίδραση από τους επενδυτές, αλλά οι αγορές αντέδρασαν με αδιαφορία στην είδηση της απόλυσης της Κουκ.
Το 82% των συμμετεχόντων στην έρευνα της FT είναι πεπεισμένοι ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές έχουν μέχρι στιγμής ενσωματώσει μόνο εν μέρει ή οριακά τις παρεμβάσεις του Λευκού Οίκου στην Fed, ενώ ένα άλλο 12% πιστεύει ότι οι επιθέσεις δεν έχουν ενσωματωθεί καθόλου μέχρι στιγμής.
